Wikipedysta:Filet 123/brudnopis5
| Indostomus[1] | |||
| Prashad & Mukerji, 1929 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Indostomus | ||
| Gatunki | |||
| |||
Indostomus – rodzaj słodkowodnych ryb promieniopłetwych zaliczana do Indostomidae, tradycyjnie w obrębie rzędu ciernikokształtnych (Gasterosteiformes). Przedstawiciele rodzaju są rybami żyjącymi w wodach Azji. Pierwszy gatunek, I. paradoxus, osiąga 3 cm długości standardowej (SL), I. spinosus również 3 cm SL, natomiast trzeci gatunek, I. crocodilus osiąga 2,5 cm. Są bardzo smukłe, a ich ciało chronią tarczki kostne. Czasem przedstawiciele tego rodzaju bywają hodowani w akwarium.
Taksonomia
Pierwszy gatunek z rodzaju, Indostomus paradoxus, został opisany wedle binominalnego nazewnictwa gatunków w 1929 roku przez Baini Prashad'a oraz Dev Dev Mukerji na łamach 31 woluminu i 3 wydania czasopisma „Calcutta”. Autorzy jako miejsce typowe holotypu wskazano Indawgyi w Górnej Birmie. Autorzy również uznali gatunek za jedynego przedstawiciela rodzaju Indostomus i rodziny Indostomidae. W 1999 roku Maurice Kottelat razem z Ralfem Britz'em opisali dwa nowe gatunki sklasyfikowane do rodzaju: były to Indostomus spinosus oraz I. crocodilus. Proponowany gatunek (opisany w 2001 roku) Indostomus tiliosi nie jest uznawany. Obecnie wszystkie 3 gatunki należą do rodziny Indostomidae; Indostomus paradoxus jest typem nomenklatorycznym dla rodzaju Indostomus.
Obecnie do rodzaju przydzielane są 3 gatunki:
- Indostomus paradoxus Prashad & Mukerji, 1929 – cierniczek birmański[2][a]
- Indostomus crocodilus Kottelat & Britz, 1999
- Indostomus spinosus Kottelat & Britz, 1999
Etymologia nazwy nie została wyjaśniona przez autorów. Przyjmuje się, że przedrostek „Indo-” oznacza „indyjski”, ponieważ I. paradoxus odłowiono w Górnej Birmie, która ówcześnie była brytyjskim terytorium Indii[3]. Natomiast drugi człon nazwy, „stomus”, oznacza „otwór gębowy”, ale może to być też odniesienie do rodzaju Solenostomus (igliczniokształtne), który wówczas był uznawany za najbliższego krewnego Indostomus[3]. Epitet gatunkowy jednego z gatunków, mianowicie „paradoxus”, oznacza „dziwaczny”, „przeciwny”; autorzy nie wyjaśnili, dlaczego nazwę taką gatunkowi nadali, ale prawdopodobnie odnosiło się to do tego, że gatunek znaleziono w wodach słodkich, podczas gdy inne igliczniokształtne (do których zaliczono I. paradoxus) żyją w wodach słonych, takson więc miał być reliktem tej grupy, ponadto posiadał wiele cech wspólnych dla cierników, jak i Syngnathiformes[3]. Epitet gatunkowy I. crocodilus oznacza „krokodyli” i jest to aluzja do gadziego wyglądu ryby; Britz i Kottelat opisując I. spinosus nadali taki epitet gatunkowi, sugerując się kolczastymi wyrostkami na głowie[3].
Filogeneza tych ryb jest skomplikowana i kontrowersyjna. Bazy danych, takie jak Integrated Taxonomic Information System (ITIS), uznają te ryby jako przedstawicieli podrzędu Syngnathoidei w obrębie rzędu ciernikokształtnych (Gasterosteiformes)[1]. Podrząd Syngnathoidei grupuje pławikoniki oraz iglicznie[1] i jest często podnoszony do rangi rzędu – wcześniej wspomnianych igliczniokształtnych (Syngnathiformes). W pośmiertnie wydanym piątym woluminie Fishes of the World Josepha Schieser Nelsona cały rząd ciernikokształtnych uznawany jest za podrząd skorpenokształtnych (Scorpaeniformes). Natomiast badania z 2008 roku sugerują bliskie pokrewieństwo Indostomidae ze szczelinokształtnymi (Synbranchiformes). Zdaje się to wspierać FishBase, jak i również badania przeprowadzone przez Ava Ghezelayagh i współpracowników w 2021, gdzie poddane filogenezie I. crocodilus i I. paradoxus wykazują politomię wobec szczelinowatych (Synbranchidae). Prezentuje to wyrywek kladogramu z pracy zamieszczony poniżej (uzyskany przez autorów badań):
Występowanie
Wszystkie 3 gatunki występują w Azji.
Uwagi
- ↑ Proponowana nazwa polska.
Przypisy
https://fishbase.mnhn.fr/identification/SpeciesList.php?genus=Indostomus https://etyfish.org/synbranchiformes/ https://researcharchive.calacademy.org/research/ichthyology/catalog/fishcatget.asp?tbl=genus&family=Indostomidae https://researcharchive.calacademy.org/research/ichthyology/catalog/fishcatmain.asp https://fishbase.mnhn.fr/summary/FamilySummary.php?ID=205
- ↑ a b c Indostomus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2023-07-30] (ang.).
- ↑ Indostomus paradoxus Prashad & Mukerji, 1929 (Cierniczek birmański), [w:] Akwa-Mania mud.pl [online] [dostęp 2023-09-30] (ang.).
- ↑ a b c d Christopher Scharpf & Kenneth J. Lazara (red.), Order SYNBRANCHIFORMES: Families SYNBRANCHIDAE, CHAUDHURIIDAE, MASTACEMBELIDAE and INDOSTOMIDAE, [w:] The ETYFish Project [online] [dostęp 2023-09-30] (ang.).