Pesellino
![]() Francesco di Pesello, malarz florencki. Ilustracja Giorgio Vasari z 1568[1] | |
Imię i nazwisko |
Francesco di Stefano |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
Narodowość |
włoska |
Dziedzina sztuki |
malarstwo |
Epoka |
wczesny renesans, quattrocento |
Ważne dzieła | |
Pessellino, właściwe Francesco di Stefano znany też jako Francesco Pesellino lub Francesco Peselli (ur. 1422 we Florencji, zm. 29 czerwca 1457) – włoski malarz wczesnego renesansu, quattrocento.
Biografia
Ojcem Pesellino był malarz Stefano di Francesco (zm. 1427), a dziadkiem, ze strony matki, również malarzem Giuliano d'Arrigo, znany jako Pesello (1367-1446), po którym przybrał pseudonim "Pesellino". Po śmierci ojca w 1427 młody Francesco zamieszkał ze swoim dziadkiem, w którego pracowni malował do jego śmierci. Ok. 1446 został uczniem Filippo Lippi (ok.1406-1469), który z pewnością miał wpływ na jego styl. Ożenił się w 1442 roku, a ok. 1447 prawdopodobnie dołączył do gildii malarzy we Florencji[2][3].
W następnych latach wyrobił sobie reputację niewielkimi, pieczołowicie wykończonymi pracami o tematyce religijnej, ale też świeckimi, często będącymi ozdobą mebli, czy boazerii. Pesellino dekorował cassone, niskie skrzynie małżeńskie, popularne we Florencji w renesansie[3].
Często stosował naturalistyczne krajobrazy, wprowadzane do kompozycji przez jego mistrza Filippo Lippi, czy Domenico Veneziano i Fra Angelico. Jednak w przeciwieństwie do niego, nie wykorzystywali tła krajobrazowego w małych obrazach. Oryginalność Pesellino ukazuje się właśnie najwyraźniej w kompaktowych, niemal miniaturowych kompozycjach, gdzie łączy typowe dla Lippiego figury postaci z silnie zlokalizowaną topografią, na co mogły mieć wpływ panoramiczne tła Antonio Pollaiuolo[2].
Ok. 1446 Pesellino nawiązał współpracę z Zanobi Strozzi. Mogło to mieć związek z tym, że Strozzi przeprowadzał się w tym czasie z Fiesole do Florencji i Pesellino mógł udostępniać mu pracownię odziedziczoną po dziadku. Faktem pozostaje, że pracowali wspólnie przy co najmniej trzech zleceniach, które na podstawie stylu można datować między 1446 a 1448. Jednym z nich był obraz The Assumption of Virgin oraz dwie predelle: The Penitence of Saint Jerome i The Dormition of the Virgin[2].
W 1453 nawiązał współpracę z Piero di Lorenzo di Pratese di Bartolo Zuccheri i Zanobi di Migliore, z którymi prowadził pracownię przy Corso degli Adimari (obecnie Via dei Calzaiuoli), we Florencji. Trzej malarze dzielili się dochodem z pracy, która powstała w ich wspólnej pracowni, bez względu kto ją namalował[4].
We wrześniu 1455 otrzymał zaliczkę za zamówienie wykonania ołtarza z motywem Trójcy Świętej w Pistoi wraz z predellą. Praca nie została ukończona z powodu śmierci malarza w 1457. Ołtarz ten jest jedynym dobrze udokumentowanym dziełem Pessellino. Domenico Veneziano i Filippo Lippi zostali zatrudnieni do oceny stanu wykonanych prac, a rok później Lippi otrzymał zlecenie ukończenia ołtarza. W tym dziele styl Pesellino pokazuje już dojrzałe postacie, oparte na osobistej interpretacji dzieł Lippiego i Fra Angelico[5].
Pesellino zmarł we Florencji, w wieku 35 lat, kończąc nagle obiecują karierę. Jego styl miał wpływ na późniejszych malarzy florenckich, takich jak: Andrea del Verrocchio i Antonio Pollaiuolo[5].


Dzieła artysty
- Triumfy Miłości, Czystości i Śmierci, ok. 1450[6]
- Król Melchior żeglujący do Ziemi Świętej, ok. 1440-45[7]
- Madonna z Dzieciątkiem, ok. 1450[8]
- Alegoria Kartaginy, ok. 1448[9]
- Alegoria Rzymu, ok. 1448[10]
- Epizod z historii Griseldy, 1445-1450[11]
- Zwiastowanie, 1451-1453[12]
- Madonna i Dzieckiem z sześcioma Świętymi, ok. 1450[13]
- Triumfy Sławy, Czasu i Wieczności, ok. 1450[14]
- Zwiastowanie, 1445-1450[15]
- Dziewica i Dziecko, 1453-1457[16]
- Zwiastowanie, 1445–1450[17]
- Ukrzyżowanie ze Świętym Hieronimem i Świętym Franciszkiem, 1445-1450[18]
- Madonna z Dzieciątkiem, ok. 1450[19]
- Historia Dawida i Goliata, 1445-55[20]
- Horatius Cocles broniący Mostu Sycylijskiego, ok. 1450[21]
- Siedem Cnót, 1422-1457[22]
- Św. Mikołaj i zamordowani uczniowie, przed 1458[23]
Współtwórca z Zenobim Strozzi
- Wniebowzięcie NMP, ok. 1446-1448[2]
- Pokuta Św. Hieronima, ok. 1446-1448[2]
- Zaśnięcie Matki Boskiej, ok. 1446-1448[2]
Ołtarz Trójcy Świętej w Pistoi
- Ołtarz Trójcy Świętej, 1455-1460[24]
- Ołtarz Trójcy Świętej w Pistoi, praca Pesellino i Fra Filippo Lippi, 1455-60[25]
Bibliografia
- Laurence Kanter, Pia Palladino: Fra Angelico. New York: Metropolitan Museum of Art, 2006. ISBN 1-58839-174-4.
- Giorgio Vasari: Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów. Florencja: Lawrence Torrentinus, 1568.
- Federico Zeri, Elizabeth E. Gardner: Italian Paintings: A Catalogue of the Collection of The Metropolitan Museum of Art. Vol. 1, Florentine School. New York: Metropolitan Museum of Art, 1971.
Przypisy
- ↑ Giorgio Vasari: Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów. 1568. s. 404. [dostęp 2017-12-25].
- ↑ a b c d e f Laurence Kanter, Pia Palladino: Fra Angelico. New York: Metropolitan Museum of Art, 2006. ISBN 1-58839-174-4.
- ↑ a b Pesellino, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-12-25] (ang.).
- ↑ Francesco Pesellino. The National Gallery. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
- ↑ a b Pesellino. National Gallery of Art. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
- ↑ Cristelle Baskins: Scenes from a Marriage. Tufts University. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-23)]. (ang.).
- ↑ King Melchior sailing to The Holy Land. The Clark Art Institute. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-26)]. (ang.).
- ↑ Francesco Pesellino. Artemis Fine Arts. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-26)]. (ang.).
- ↑ Allegory of Carfhage. Arthermitage.org. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-26)]. (ang.).
- ↑ Allegory of Rome. Arthermitage.org. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-26)]. (ang.).
- ↑ Episode from the Story of Griselda. Web Gallery of Art. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
- ↑ The Annunciation. Web Gallery of Art. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
- ↑ Madonna and Child with Six Saints. The Metropolitan Museum of Art. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
- ↑ The Triumphs of Fame, Time, and Eternity. Gardner Museum. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
- ↑ The Annunciation. Museo Poldi Pezzoli. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
- ↑ Virgin and Child. Gardner Museum. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
- ↑ The Annunciation. Fine Arts Museums of San Francisco. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-26)]. (ang.).
- ↑ Pesellino. National Gallery of Art. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
- ↑ Madonna with Child. Web Gallery of Art. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
- ↑ The Story of David and Goliath. The National Gallery. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
- ↑ Horatius Cocles Defending the Sublician Bridge. Victoria and Albert Museum. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
- ↑ Seven Virtues. Birmingham Museum of Art. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
- ↑ George H. McKnight: St. Nicholas. Project Gutenberg. s. 51. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
- ↑ Santa Trinità Altarpiece. Web Gallery of Art. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
- ↑ The Pistoia Santa Trinità Altarpiece. The National Gallery. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).