Koszary Poniatowskiego w Bydgoszczy
 Odnowiony budynek koszarowy na trenie Centrum Szkolenia Sił Połączonych NATO | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Szubińska 2 |
| Typ budynku |
koszary |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele | |
Koszary Poniatowskiego w Bydgoszczy – kompleks koszarowy znajdujący się na terenie garnizonu Bydgoszcz.
Przed I wojną światową stacjonował w nich niemiecki 3 pułk Dragonów Nowomarchijskich; w okresie II Rzeczypospolitej 16 pułk ułanów, a po II wojnie światowej jednostki ludowego Wojska Polskiego.
Charakterystyka
Bydgoszcz była (jest) dużym garnizonem wojskowym. Znajduje się w nim kilkanaście obiektów koszarowych. Jeden z nich to Koszary Poniatowskiego[a] położone przy dzisiejszej ulicy Szubińskiej 2, a wzniesione w 1884 przez prywatnego inwestora na tzw. Wzgórzu Książęcym. Początkowo stacjonował w nim niemiecki 11 pułk dragonów, a od 1988 do wybuchu wojny 3 pułk grenadierów konnych[2].
Po I wojnie światowej, na mocy traktatu wersalskiego, część Pomorza została przyznana Polsce. Wkraczający 29 stycznia 1920 do Bydgoszczy 2 pułk Ułanów Wielkopolskich, zajął poniemiecki kawaleryjski kompleks koszarowy. Kompleks był w dobrym stanie technicznym, od zachodu sąsiadował z nimi rozległy, płaski teren, dogodny do ćwiczeń kawaleryjskich, a jednym z nielicznych mankamentów koszar była niewykończona kuchnia pułkowa[3].
Głównymi obiektami kompleksu były dwa duże, bliźniacze bloki koszarowe wykonane z muru pruskiego, usytuowane równolegle do ul. Szubińskiej. W pierzei ulicy znalazły się również: dom mieszkalny podoficerskiej kadry zawodowej i wozownia-magazyn. Za nimi, w głębi znajdowała sie kuchnia ze stołówką-świetlicą, budynek dowództwa, magazyn i wolnostojące ustępy. Obszerny plac apelowy otaczał zespół stajni i trzy kryte ujeżdżalnie. Za stajniami znajdował się ambulans weterynaryjny, kuźnia, stajnia kontumacyjna oraz strzelnica i boisko. Przy koszarach ulokowano kasyno oficerskie[1].
9 marca 1920 pułk odjechał na front do Małopolski Wschodniej, a do bydgoskich koszar wrócił po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej 25 listopada 1920. W późniejszym okresie dokwaterowano w nich również 10 szwadron pionierów i 8 szwadron łączności[4]. 1 maja 1921 przy bramie głównej koszar odsłonięto pomnik upamiętniający poległych żołnierzy pułku. Drugi pomnik – brązowe popiersie marsz. Józefa Piłsudskiego umieszczone na granitowym cokole, odsłonięto19 marca 1934 przed kasynem oficerskim[1].
Jeszcze w trakcie trwania kampanii wrześniowej, w Koszarach Poniatowskiego Niemcy urządzili obóz internowania przeznaczony dla polskich jeńców wojennych. Od 1940 kompleks wykorzystywany był do kwaterowania niemieckiego wojska[5].
Po II wojnie światowej koszary przejęło Wojsko Polskie. Wprowadziły się tu pododdziały 14 Dywizji Piechoty (45 pułk piechoty)[6]. Pogarszający się stan techniczny skutkował wyburzaniem kolejnych obiektów i wznoszeniem w ich miejsce nowych. Przez zachodnią część terenu koszar poprowadzono nowe ulice i przeznaczono go pod budownictwo mieszkaniowe. Do dziś (2019) na terenie Centrum Szkolenia Sił Połączonych NATO istnieje były odnowiony budynek magazynu i budynek dowództwa pułku. Budynek mieszkalny pełni nadal swoje funkcje, natomiast w kasynie oficerskim mieści się żłobek[b], a zniszczony w czasie wojny pomnik poległych został zrekonstruowany[5][c].
Uwagi
- ↑ Już w połowie lat 20.XX w. dla określenia koszar zaczęto używać nieformalnej nazwy „księcia Józefa Poniatowskiego”[1].
- ↑ Kasyno oficerskie 16 pułku ułanów mieściło się przy pl. Poznańskim 9[3].
- ↑ Pomnik upamiętniający żołnierzy 16 pułku ułanów poległych w czasie wojny polsko-bolszewickiej został zrekonstruowany i przeniesiony na teren dawnego placu ćwiczeń pułku, w okolice bloku mieszkalnego przy ul. Romana Dmowskiego 2[5].
Przypisy
- ↑ a b c Kucharski i Tym 2019 ↓, s. 33.
- ↑ Kucharski i Tym 2019 ↓, s. 31–32.
- ↑ a b Kucharski i Tym 2019 ↓, s. 30.
- ↑ Kucharski i Tym 2019 ↓, s. 30–31.
- ↑ a b c Kucharski i Tym 2019 ↓, s. 34.
- ↑ Szlakiem militarnej Bydgoszczy
Bibliografia
- Szymon Kucharski, Juliusz Tym: 16 pułk ułanów. T. 4. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2019, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. Odznaki kawalerii. ISBN 978-83-8164-151-7.