Janusz Nikodemski
 kapitan
| |
| Data i miejsce urodzenia |
20 września 1928 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
30 marca 2022 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1943–1947 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
ekonomista |
| Odznaczenia | |
            
| |
Janusz Nikodemski, ps. „Kmicic” (ur. 20 września 1928 w Katowicach, zm. 30 marca 2022 tamże) – polski ekonomista, księgowy, powstaniec warszawski, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych.
Życiorys
Urodził się 20 września 1928 roku w Katowicach[1], gdzie mieszkał wraz z rodziną do 1939 roku, kończąc 5 klas szkoły powszechnej[2]. W 1940 roku został z miasta wysiedlony, po czym zamieszkał wraz z rodziną w Warszawie[3], przy Rynku Starego Miasta 11[1].
Na przełomie 1942 i 1943 roku zaangażował się w działalność konspiracyjną, roznosząc ulotki i nielegalne materiały prasowe[2]. W 1943 roku wstąpił do Armii Krajowej[4]. Jako 16-latek wziął udział w powstaniu warszawskim[5]. Walczył w batalionie „Chrobry I” zgrupowania „Kuba”-„Sosna”, w plutonie bojowym por. Władysława „Konara” Jachowicza, a następnie w plutonie por. Stanisława „Grzywy” Dąbrowskiego[4]. Walczył na Woli, a gdy rejon ten został zajęty przez Niemcy, to wycofał się wraz z oddziałem w stronę Starego Miasta, a potem kanałami do Śródmieścia Północnego[5].
5 października 1944 roku wraz z całym oddziałem został wzięty niewoli niemieckiej[4]. Osadzono go w Stalagu 344 Lamsdorf, a następnie do Stalagu IV B Mühlberg, skąd skierowano go na roboty przymusowe w fabryce samolotów w Brockwitz[1]. W maju 1945 roku został wyzwolony przez armię amerykańską podczas ewakuacji załogi fabryki[4].
Z angielskiego obozu przejściowego wyjechał do Włoch, by dołączyć do 2 Korpusu Polski[5]. Od 1 lipca 1946 roku do do 8 stycznia 1947 roku służył w 3 Dywizji Strzelców Karpackich jako kancelista. Po kilkumiesięcznym oczekiwaniu na repatriację w Wielkiej Brytanii powrócił do Polski w styczniu 1947 roku[4]. Zamieszkał w Katowicach[3].
W 1952 roku ukończył studia wyższe I stopnia w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Poznaniu. Zaczął pracę w Biurze Organizacji Rachunkowości jako aspirant, a po jego likwidacji – w Centrali Nasiennej w charakterze głównego księgowego. W 1955 roku zaczął pracę w Wojewódzkiej Komisji Planowania Gospodarczego[2]. W 1963 roku uzyskał tytuł magistra ekonomii na Wyższej Szkole Ekonomicznej w Katowicach[4].
Był członkiem Związku Bojowników o Wolność i Demokrację[4] i Związku Powstańców Warszawskich, gdzie w 2012 roku przejął po Marii Dembek przewodnictwo w katowickim kole związku[5]. Ponadto był członkiem Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, gdzie m.in. pełnił funkcję członka Zarządu Głównego[6] i sekretarza Sądu Koleżeńskiego[7].
Zmarł 30 marca 2022 roku w Katowicach. Pochowano go na cmentarzu przy ulicy H. Sienkiewicza (aleja VII, grób 114). Jego grób wpisany został do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski[1][8].
Życie prywatne
Pochodzi z rodziny Henryka i Janiny z domu Muszyńska[1]. Ojciec był księgarzem i przed II wojną światową prowadził księgarnię w Katowicach[9]. Janusz Nikodemski mieszkał wówczas wraz z rodziną przy ulicy Dworcowej 15[9][10], natomiast po wojnie zamieszkał w katowickiej Koszutce[3].
Miał siostrę i brata[9].
Odznaczenia
- Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”[2]
- Krzyż Armii Krajowej[4]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[4]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2010)[11]
- Krzyż Walecznych[4]
- Medal „Pro Memoria” (2011)[12]
- Medal Wojska[4]
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945[2]
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego[2]
- Srebrny Krzyż Zasługi[2]
- Warszawski Krzyż Powstańczy[2]
- Złota Odznaka „Zasłużonemu w Rozwoju Województwa Katowickiego”[2]
- Złoty Krzyż Zasługi[4]
Przypisy
- ↑ a b c d e Muzeum Powstania Warszawskiego: Powstańcze biogramy. Janusz Henryk Nikodemski. www.1944.pl. [dostęp 2025-02-16]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i Uroczystość oznaczenia grobu śp. Janusza Nikodemskiego znakiem pamięci „Grób weterana walk o wolności niepodległość Polski” – w 80. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego – Katowice, 1 sierpnia 2024. katowice.ipn.gov.pl, 2024-08-01. [dostęp 2025-02-16]. (pol.).
- ↑ a b c Justyna Przybytek: Powstańcy warszawscy ze Śląska ran nie żałują. dziennikzachodni.pl, 2013-08-01. [dostęp 2025-02-16]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Wszystko Co Najważniejsze: Katowice upamiętniają powstanie warszawskie. wszystkoconajwazniejsze.pl, 2024-07-30. [dostęp 2025-02-16]. (pol.).
- ↑ a b c d Teresa Semik: Ślązacy w Powstaniu Warszawskim. Wierzyliśmy, że walka ma sens. plus.dziennikzachodni.pl, 2014-10-10. [dostęp 2025-02-16]. (pol.).
- ↑ Władze Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w latach 1945-1996, Warszawa: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, lipiec 1996, s. 16 [dostęp 2025-02-16] (pol.).
- ↑ Sprawozdanie z działalności Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w 2007 roku, Warszawa: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, marzec 2008, s. 35, 61 [dostęp 2025-02-16] (pol.).
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu: Ewidencja grobów weteranów walk o Wolność i Niepodległość Polski. Nikodemski. bip.ipn.gov.pl. [dostęp 2025-02-16]. (pol.).
- ↑ a b c Archiwum historii mówionej. Janusz Nikodemski „Kmicic”. [w:] Agata Czarniak [on-line]. www.1944.pl, 2013-04-19. [dostęp 2025-02-16]. (pol.).
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej: Wyszukiwanie osób represjonowanych. Nikodemski Janusz. straty.pl. [dostęp 2025-02-16]. (pol.).
- ↑ M.P. z 2010 r. nr 62, poz. 808.
- ↑ Kronika Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Katowicach, t. 4, Katowice 2011, s. 10 [dostęp 2025-02-16] (pol.).