Język żmudzki
Obszar | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Liczba mówiących |
ok. 500 tys. | ||||||
Pismo/alfabet | |||||||
Klasyfikacja genetyczna | |||||||
Status oficjalny | |||||||
Ethnologue | 5 rozwojowy↗ | ||||||
Kody języka | |||||||
ISO 639-2 | bat | ||||||
ISO 639-3 | sgs | ||||||
IETF | sgs | ||||||
Glottolog | samo1265 | ||||||
Ethnologue | sgs | ||||||
W Wikipedii | |||||||
| |||||||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Język żmudzki (żmudz. žemaitiu ruoda; lit. žemaičių tarmė, žemaičių kalba) – język bałtycki używany na Żmudzi w zachodniej części Litwy. Jego status nie doczekał się konsensusu: część językoznawców rozpatruje go jako dialekt, odmianę regionalną języka litewskiego, inni zaś uznają go za osobny język bałtycki. Pogląd o odrębności języka żmudzkiego zyskuje w ostatnich latach na znaczeniu[1]; podjęto działania w kierunku standaryzacji i popularyzacji pisanej formy tego języka, odrębnej od języka ogólnolitewskiego[2]. Niemniej pisany żmudzki używany jest rzadko, w roli języka literackiego występuje przede wszystkim jezyk litewski[2].
O wielkości różnic między językiem żmudzkim i litewskim świadczy to, że z jednego na drugi trzeba było tłumaczyć, o czym świadczy wzmianka z 1595 roku Mikołaja Daukszy, który napisał: „Doszły uszu moich słowa niejednego, co mówi: »nie rozumiem katechizmu przetłumaczonego przez ks. JM Daukszę, kanonika żmudzkiego, boć tłumaczył on go po żmudzku i proszono mnie, abym go na litewski przełożył«”[3].
Określenie „język żmudzki” bywa także odnoszone do szesnastowiecznego języka litewskiego, który sam w sobie nie powinien być mylony ze żmudzkim.
Alfabet
Alfabet języka żmudzkiego:
A a | [ā] | Ā ā | [ėlguojė ā] | B b | [bė] | C c | [cė] | Č č | [čė] | D d | [dė] | E e | [ē] | Ē ē | [ėlguojė ē] |
Ė ė | [ė̄] | Ė̄ ė̄ | [ėlguojė ė̄] | F f | [ėf] | G g | [gė, gie] | H h | [hā] | I i | [ī] | Ī ī | [ėlguojė ī] | J j | [jot] |
K k | [kā] | L l | [ėl] | M m | [ėm] | N n | [ėn] | O o | [ō] | Ō ō | [ėlguojė ō] | P p | [pė] | R r | [ėr] |
S s | [ės] | Š š | [ėš] | T t | [tė] | U u | [ū] | Ū ū | [ėlguojė ū] | V v | [vė] | Z z | [zė, zet] | Ž ž | [žė, žet]. |
Przypisy
- ↑ Dr. Juozas Pabrėža: "Stipriausia kalba Lietuvoje yra žemaičių". santarve.lt. [dostęp 2019-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-03)]. (lit.).
- ↑ a b Timofey Agarin , Michael Hornsby , Language sectarianism: Regional languages between the national past and a European future, [w:] László Marácz, Mireille Rosello (red.), Multilingual Europe, Multilingual Europeans, Amsterdam–New York: Rodopi, 2012 (European Studies 29), s. 159–187, DOI: 10.1163/9789401208031_010, ISBN 978-94-012-0803-1 (ang.), patrz s. 177.
- ↑ Henryk Wisner, Rzeczpospolita Wazów, Sławne Państwo, Wielkie Księstwo Litewskie, Tom III, Instytut Historii PAN, Warszawa 2008, s.262, ISBN 978-83-7543-043-1