CSS Manassas
 CSS „Manassas” | |
| Historia | |
| Stocznia |
J. O. Curtis, Medford, Massachusetts[1] |
|---|---|
| Wodowanie |
1855 |
 Stany Skonfederowane
| |
| Nazwa |
Enoch Train |
| Wejście do służby |
1855 |
 CS Navy
| |
| Nazwa |
CSS „Manassas” |
| Wejście do służby |
12 września 1861 (jako okręt) |
| Zatopiony |
24 kwietnia 1862 pod Nowym Orleanem |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
387 t |
| Długość |
43,59 m (143 stopy) |
| Szerokość |
10,06 m (33 stopy) |
| Zanurzenie |
5,18 m (17 stóp) |
| Napęd | |
| maszyna parowa napędzająca 1 śrubę | |
| Prędkość | |
| Uzbrojenie | |
| 1 działo 64-funtowe lub 32-funtowe na dziobie, taran | |
| Załoga |
36[a] |
CSS Manassas – okręt pancerny (taranowiec) marynarki Skonfederowanych Stanów Ameryki z okresu wojny secesyjnej.
Budowa
CSS „Manassas” został przebudowany ze statku cywilnego − parowego pchacza o napędzie śrubowym „Enoch Train”[3], zbudowanego w 1855 w Medford w stanie Massachusetts przez J. O. Curtisa.
Po wybuchu wojny domowej w USA, zakupiony został przez kapitana (Cpt.) Johna A. Stevensona z Nowego Orleanu i z jego środków przebudowany w Algiers (obecnie część Nowego Orleanu) na pancerny taranowiec[3]. Okręt miał nietypową konstrukcję − całą część nadwodną zastąpiono przez niską, mało wystającą nad wodę pancerną kazamatę o kształcie skorupy żółwia, opancerzoną płytami żelaznymi grubości 1½ cala (38 mm)[1] 1 cal (25 mm)[2], na podkładzie drewnianym. Kształt taki zmniejszał wielkość celu (wysokość kazamaty ok. 75 cm nad poziomem wody) i ułatwiał odbijanie się pocisków[1]. Na szczycie kazamaty znajdował się pojedynczy komin. Dziób okrętu został wyposażony w podwodny taran.
Uzbrojenie, oprócz taranu, stanowiło tylko jedno działo gładkolufowe w strzelnicy w kazamacie na dziobie, strzelające do przodu − początkowo 64-funtowe[b], później 32-funtowe[1].
Służba
„Manassas” wszedł do służby 12 września 1861, początkowo jako jednostka prywatna w służbie Konfederacji[1]. Został wkrótce włączony w skład zespołu okrętów komodora G. Hollinsa[c]. Służył na dolnej Missisipi, w rejonie Nowego Orleanu, dowodzony przez kpt.mar. (Lt) A. F. Worleya z Marynarki Konfederacji[1].
W nocy z 11 na 12 października 1861 „Manassas” w składzie zespołu komodora Hollinsa, wraz z 6 kanonierkami („Ivy”, „Jackson”, „James L. Day”, „McRae”, „Tuscarora” i „Pickens”) zaatakował w delcie Missisipi zespół okrętów Unii, który wpłynął na wody delty[4]. W jego skład wchodziły: duży slup wojenny USS „Richmond”, mniejsze slupy żaglowe USS „Vincennes” i „Preble”, i kanonierka bocznokołowa USS „Water Witch”. „Manassas”, taranując, poważnie uszkodził USS „Richmond”; sam również doznał przy tym uszkodzeń i wycofał się. Akcja ta zmusiła okręty Unii do odwrotu, podczas którego USS „Vincennes” utknął na mieliźnie, lecz ostatecznie okręt uratowano.
W grudniu 1861 „Manassas” został zakupiony przez rząd Konfederacji i wszedł formalnie w skład jej marynarki[1]. Wchodził następnie w skład sił broniących Nowego Orleanu na początku kampanii na Missisipi.
24 kwietnia 1862 wziął udział w bitwie z okrętami Unii eskadry komodora Farraguta, które sforsowały zagrodę na rzece koło fortów St. Philip i Jackson. CSS „Manassas” usiłował staranować slup USS „Pensacola”, lecz ten uchylił się i ostrzelał go salwą z niewielkiej odległości. „Manassas” zdołał następnie uszkodzić, taranując, po czym ostrzeliwując z działa, bocznokołową kanonierkę USS „Mississippi” i slup „Brooklyn”[1]. Podczas kolejnego ataku na USS „Mississippi”, uchylając się przed jego ostrzałem, „Manassas” utknął jednak na mieliźnie i musiał zostać opuszczony przez załogę. Unieruchomiony okręt został ciężko uszkodzony ogniem „Mississippi”, po czym płonąc, ześlizgnął się z mielizny i zaczął dryfować w dół rzeki, obok okrętów moździerzowych Unii, a następnie wybuchnął i zatonął[1].
„Manassas” był pierwszym okrętem pancernym, jaki wszedł do służby podczas wojny secesyjnej i zarazem pierwszym w Ameryce i pierwszym, który zaatakował inną jednostkę[5].
Uwagi
- ↑ Załoga 36 według Manassas - DANFS. Liczebność załogi 104 według A. Konstam, Confederate... s. 40 jest całkowicie niewiarygodna biorąc pod uwagę rozmiary i konstrukcję okrętu.
- ↑ Według DANFS, 64-funtowe działo Dahlgrena, lecz możliwa jest pomyłka, gdyż nie było dział systemu Dahlgrena wagomiaru oznaczanego jako 64 funty.
- ↑ W DANFS omyłka w nazwisku.
Przypisy
Bibliografia
- Manassas - Dictionary of American Naval Fighting Ships (DANFS)
- Angus Konstam, Confederate Ironclad 1861-1865, New Vanguard 41, Osprey Publishing, 2003, ISBN 1-84176-307-1
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Od wojny krymskiej do bałkańskiej, Gdańsk: Wydaw. Morskie, 1985, ISBN 83-215-3259-4, OCLC 830182417.
Linki zewnętrzne
- Confederate Ships--CSS Manassas (1861-1862). history.navy.mil. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-03)]. - US Naval Historical Center
