Brygada KOP „Wołyń”
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1924 |
| Rozformowanie |
1937 |
| Nazwa wyróżniająca |
„Wołyń” |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Brygada KOP „Wołyń” – brygada piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza.
Formowanie i zmiany organizacyjne
We wrześniu 1924 powołany został Korpus Ochrony Pogranicza. 1 Brygada Ochrony Pogranicza sformowana została w pierwszym etapie formowania Korpusu na podstawie rozkazu L. dz. 12044/O.de B./24 szefa Sztabu Generalnego z dnia 27 września 1924[1]. Oddziały Okręgu Korpusu Nr II wystawiły: 2, 3 i 4 batalion graniczny oraz 3, 4 i 5 szwadron kawalerii[2]. W skład dowództwa wchodziły między innymi trzy referaty służb: intendentury, łączności i sprawiedliwości[3]. 27 października 1924 oddziały brygady przegrupowały się na granicę ZSRR i rozpoczęły pełnić służbę ochronną na odcinku o długości 280 km i głębokości 30 km[2]. Dowództwo brygady rozmieszczono w budynku prywatnym[4] w Zdołbunowie[5][6]. W 1931 dowództwo mieściło się w Łucku przy ulicy Sienkiewicza 23[7].
W grudniu 1924 rozpoczęto formowanie 11 batalionu granicznego i 11 szwadronu kawalerii[8].
W 1926 zorganizowano na szczeblu brygady szkołę podoficerską dla niezawodowych podoficerów piechoty[9]. Szkoła stacjonowała w Mizoczu przy 11 batalionie granicznym[10].
W ramach 1 Brygady OP zorganizowano też Szkołę Podoficerów Zawodowych Piechoty w Ostrogu, która wchodziła w skład 11 batalionu granicznego i Szkołę Podoficerów Zawodowych Kawalerii w Niewiarkowie będącą w 3 batalionie granicznym[10].
W 1927 2 batalion graniczny i 5 szwadron kawalerii został podporządkowany dowódcy 5 Brygady Ochrony Pogranicza, a 4 szwadron kawalerii dowódcy 2 Brygady Ochrony Pogranicza, natomiast w składzie brygady został sformowany 26 batalion odwodowy.
W 1928 brygada ochraniała odcinek granicy państwowej długości 259,030 kilometrów[11].
Latem 1928 zlikwidowana została szkoła podoficerska. W jej miejsce oraz w miejsce identycznych szkół funkcjonujących w pozostałych brygadach, w twierdzy Osowiec utworzony został batalion szkolny KOP[9].
Aby zapewnić odpowiednią liczbę żołnierzy o specjalności saperskiej, z dniem 1 kwietnia 1928 utworzono brygadowy ośrodek wyszkolenia pionierów przy 3 batalionie granicznym w Hoszczy[11].
W 1931[a] zorganizowano kompanie saperów dla poszczególnych brygad Korpusu Ochrony Pogranicza[13] zorganizowano kompanie saperów dla poszczególnych brygad Korpusu Ochrony Pogranicza[13]. Dzieliły się na cztery typy, a nazwy przybierały od macierzystych jednostek. Brygada „Wołyń” otrzymała kompanię typu III. Kompanie tego typu miały dwa plutony po trzy drużyny i drużynę gospodarczą. Etat kompanii wynosił 3 oficerów, 9 podoficerów i 80 szeregowców[12].
Na podstawie rozkazu L. 500/tjn. Og. Org./37 dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza z dnia 23 lutego 1937 w sprawie przeprowadzenia I fazy reorganizacji KOP, która odbywała się pod kryptonimem „R3”, Brygada KOP „Wołyń” została przeformowana w pułk KOP „Zdołbunów”, a szkolny szwadron kawalerii KOP „Niewirków” w dywizjon kawalerii KOP „Niewirków”[14].
Struktura organizacyjna
- Struktura organizacyjna brygady w 1924
- Dowództwo 1 Brygady Ochrony Pogranicza
- 2 batalion graniczny
- 3 batalion graniczny
- 4 batalion graniczny
- 11 batalion graniczny
- 3 szwadron kawalerii
- 4 szwadron kawalerii
- 5 szwadron kawalerii
- 11 szwadron kawalerii
- Dowództwo 1 Brygady Ochrony Pogranicza
- 3 batalion graniczny
- 4 batalion graniczny
- 11 batalion graniczny
- 26 batalion odwodowy
- 3 szwadron kawalerii
- 11 szwadron kawalerii
- szkoła podoficerów zawodowych piechoty
- szkoła podoficerów zawodowych kawalerii
- szkoła podoficerów niezawodowych brygady
- pluton żandarmerii przy 1 BOP
- Struktura organizacyjna brygady w 1931[16]
- Dowództwo Brygady KOP „Wołyń”
- batalion KOP „Hoszcza”
- batalion KOP „Dederkały”
- batalion KOP „Ostróg”
- batalion KOP „Żytyń”
- szwadron kawalerii KOP „Dederkały”
- szwadron kawalerii KOP „Mizocz”
- szkolny szwadron kawalerii KOP „Niewirków”
- Szkoła Podoficerów Zawodowych Kawalerii
- kompania saperów „Hoszcza”
Obsada personalna dowództwa
- Dowódcy brygady[17]
- płk piech. Stanisław Powroźnicki[1] (10 X 1924 – 8 VI 1925)
- płk piech. Michał Remizowski (9 VI 1925 – 24 XI 1925)
- płk sap. Józef Olszyna-Wilczyński (24 XI 1925 – ? 1926)
- płk Benedykt Majkowski (?1927 – 18 VII 1927)
- płk piech. Edward Nowak (18 VIII 1927 – 7 VIII 1929)
- płk piech. Wincenty Nowaczyński (8 VIII 1929 – 2 IV 1932)
- płk dypl. Mikołaj Freund-Krasicki (4 IV 1932 – 15 III 1937)
- płk Bolesław Ostrowski (16 III 1937 – ?) – dowódca pułku „Zdołbunów”
- I oficerowie sztabu brygady
- mjr Ferdynand Alojzy Eugeniusz Więckowski (2 IV 1925 – 8 V 1926 → dowódca III/83 pp)
- kpt. SG Leopold Ruszczyc (od 8 V 1926[18])
- Szefowie sztabu
- kpt. / mjr dypl. Mirosław Józef Kalinka (23 XII 1929 – 9 XII 1932[19])
- kpt. dypl. Kazimierz III Kowalski (9 XII 1932 – VI 1934 → 75 pp[20])
- mjr dypl. Mieczysław Garliński (VI 1934 – 1938 → szef sztabu 16 DP[21])
- Kapelani brygady
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 23.
- ↑ a b Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 150.
- ↑ Wiśniewska i Promińska 2013 ↓, s. 1.
- ↑ Wykaz L.dz.KOP 272/1.Br.Op.Wyszk. ↓.
- ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 19.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 4/1927.
- ↑ Spis abonentów 1931 ↓, s. 37.
- ↑ Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 151.
- ↑ a b Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 153.
- ↑ a b Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 54.
- ↑ a b Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 51.
- ↑ a b Cutter 2005 ↓, s. 50.
- ↑ a b c Prochwicz 2003 ↓, s. 43.
- ↑ Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 157.
- ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 31.
- ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 46.
- ↑ Wiśniewska i Promińska 2013 ↓, s. 8.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 20 z 8 maja 1926, s. 154.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 20 z 23 grudnia 1929, s. 407. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 9 grudnia 1932, s. 439.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 9 grudnia 1932, s. 438, tu jako szef sztabu brygady „Łuck”. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 181.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 180.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 19 grudnia 1930, s. 398 kapelan rezerwy powołany do służby czynnej ksiądz Tadeusz Szadbey został z dniem 30 września 1930 zwolniony z czynnej służby.
- ↑ Lewkowicz 2016 ↓, s. 25-27, autorowi nie udało się ustalić, gdzie ksiądz pełnił służbę w latach 1924–1930. Tadeusz Szadbey urodził się 26 czerwca 1886 w Widoczni, w powiecie latyczowskim, zmarł 21 lutego 1965 w Milanówku.
Bibliografia
- Spis abonentów Państwowych i Koncesjonowanych Sieci Telefonicznych w Polsce (z wyjątkiem m. st. Warszawy) 1931/32 r.. Wydawnictwo Ministerstwa Poczt i Telegrafów, 1931.
- Zdzisław Józef Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa [etc.]: Pat, 2005. ISBN 83-921881-3-6.
- Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
- Mieczysław Lewkowicz. Ksiądz Tadeusz Szadbey. „Nowy Goniec Knyszyński”. 11 (116), listopad 2016. Knyszyn: Urząd Miejski w Knyszynie. ISSN 1644-7166.
- Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 83-900217-9-4.
- Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), s. 148–160, 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
- Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
- Iwona Wiśniewska, Katarzyna Promińska, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Brygada Korpusu Ochrony Pogranicza «Wołyń»”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2013.
- Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z 1928, 1931 i 1934. [dostęp 2016-02-15].
- Graficzny wykaz budynków zajmowanych przez oddziały 1 Brygady KOP nr L.dz.KOP 272/1.Br.Op.Wyszk. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/143 do 177/149.)