Almandyn

Almandyn
	; Granaty almandynowe
	Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	krzemian żelaza i glinu; (Fe3Al2(SiO4)3)
Twardość w skali Mohsa	7–7,5
Przełam	muszlowy
Łupliwość	nie wykazuje
Układ krystalograficzny	regularny
Gęstość	3,95-4,30 g/cm³
	Właściwości optyczne
Barwa	intensywnie czerwony (karbunkuł), fioletowoczerwony, brązowoczarny
Rysa	biała
Połysk	szklisty
Inne	Dyspersja - 0,027
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Almandyn – minerał z grupy granatu^[1], z gromady krzemianów. Należy do grupy minerałów pospolitych, szeroko rozpowszechnionych.

Nazwa pochodzi od Alabanda, dawnej nazwy miejscowości położonej w Azji Mniejszej, gdzie szlifowano najpiękniejsze okazy tych kamieni^[1].

Właściwości

Inkluzja - stanowią ją różne minerały, szczególnie:
- kryształy cyrkonu, dające efekt aureoli dzięki obecności pierwiastków radioaktywnych;
- igły rutylu;
- kryształy hornblendy;
- igły augitu i hornblendy układające się równolegle do krawędzi ścian kryształu;
- apatyt, ilmenit, spinel, monacyt, biotyt i kwarc, a także włókniste inkluzje piroksenu i amfiboli dające efekt migotania, a w oszlifowanych kaboszonach czteroramienną gwiazdę.

Tworzy dobrze wykształcone, izometryczne kryształy o pokroju dwunastościanu rombowego. Zazwyczaj występuje jako minerał wrosły. Jest kruchy, przezroczysty, tworzy kryształy mieszane z piropem – zwane rodolitem. Niektóre kryształy wykazują asteryzm w postaci czteroramiennej gwiazdy.

Występowanie

Stanowi składnik skał powstałych wskutek metamorfizmu regionalnego (łupki mikowe, paragnejsy). Buduje eklogity. Występuje w strefach kontaktowych intruzji granitowych zwłaszcza w hornfelsach. Spotykany w ryolitach, dacytach, andezytach.

Miejsca występowania:

najpiękniejsze okazy znajduje się w Indiach (Dżajpur, Radżasthan, Hajdarabat) - materiał jubilerski dający efekt asteryzmu;
Cejlonie - kryształy o znacznych rozmiarach i pięknej barwie;
Brazylia - Minas Gerais, Bahia;
USA - Idaho, wyspa Wrangla, Alaska;
Australia.

W Polsce – w gnejsach k. Strzelina; w amfibolach i pegmatytach Gór Sowich.

Zastosowanie

jako materiał ścierny (papier, płótno ścierne);
do wytwarzania narzędzi skrawających, szlifierskich, wierteł;
ma znaczenie naukowe – wskaźnik metamorfizmu;
poszukiwany przez kolekcjonerów;
szeroko stosowany w jubilerstwie do wyrobu biżuterii i ozdób - najbardziej poszukiwane są kamienie wykazujące efekt asteryzmu (gwiazdy).

Zobacz też

granat

Przypisy

↑ ^a ^b Almandyn, [w:] BaniaB. Zbigniew BaniaB., JędryczkoJ. Małgorzata JędryczkoJ., Sztuka świata. T. 17, Słownik terminów : A -K, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, s. 23, ISBN 978-83-213-4726-4, OCLC 829853214 [dostęp 2021-01-26] .

Bibliografia

Kazimierz Maślankiewicz: Kamienie szlachetne. Wyd. 3 popr. i uzup. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1982.
Michał Sachanbiński: Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1984. ISBN 83-220-0199-1.

[:0-1] Almandyn, [w:] BaniaB. Zbigniew BaniaB., JędryczkoJ. Małgorzata JędryczkoJ., Sztuka świata. T. 17, Słownik terminów : A -K, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, s. 23, ISBN 978-83-213-4726-4, OCLC 829853214 [dostęp 2021-01-26] .

[1]