Alfred Wysocki
| |
| Pełne imię i nazwisko |
Alfred Tadeusz Kazimierz Wysocki h. Odrowąż |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
26 sierpnia 1873 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Chargé d’affaires RP w Niemczech | |
| Okres |
od 14 października 1920 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Poseł RP w Szwecji | |
| Okres |
od 18 stycznia 1924 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Wiceminister spraw zagranicznych | |
| Okres |
od 1 lipca 1928 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Poseł RP w Niemczech | |
| Okres |
od 10 stycznia 1931 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Ambasador RP we Włoszech | |
| Okres |
od 3 sierpnia 1933 |
| Poprzednik |
Tadeusz Romer (Chargé d’affaires ad interim)[1] |
| Następca | |
| Senator V kadencji (II RP) | |
| Okres |
od 13 listopada 1938 |
| Odznaczenia | |
                   
| |
Alfred Wysocki (ur. 26 sierpnia 1873 w Łańcucie, zm. 3 września 1959 w Krakowie) – polski prawnik i dyplomata, senator V kadencji w II RP.
Życiorys
Urodził się w rodzinie Alfreda Wysockiego h. Odrowąż (1848–1904), inżyniera, właściciela majątku Polna k. Grybowa w Małopolsce, i Rozalii z Miłkowskich h. Prus (1847–1903). Maturę zdał w Nowym Sączu. W 1898, po studiach na Wydziale Prawniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i dwu semestrach prawa międzynarodowego w Berlinie, uzyskał stopień doktorski. Na przełomie stuleci dziennikarz Gazety Lwowskiej i członek młodopolskiej bohemy lwowskiej[2]. We wrześniu 1898 był sekretarzem redakcji krakowskiego tygodnika „Życie” i zastąpił Artura Górskiego jako redaktor odpowiedzialny na krótko przed przejęciem pisma przez Stanisława Przybyszewskiego[3], sprawując funkcję do końca października tego roku[4].
Pracę rozpoczął w Namiestnictwie we Lwowie. W 1900 wstąpił do służby dyplomatycznej Austro-Węgier. W 1910 został referentem prasy polskiej w Prezydium Rady Ministrów w Wiedniu (zastąpił na stanowisku Adama Bieńkowskiego)[5]. Po odzyskaniu niepodległości – od 1919 w MSZ RP. W latach 1919–1920 radca poselstwa i chargé d’affaires w Pradze, następnie w Berlinie. W latach 1922–1923 generalny inspektor urzędów konsularnych w Paryżu. W latach 1923–1924 w centrali MSZ. W latach 1924–1928 poseł nadzwyczajny i minister pełnomocny w Sztokholmie. W 1924 odebrał w imieniu chorego Władysława Reymonta Nagrodę Nobla, którą następnie przekazał autorowi Chłopów.
W latach 1928–1930 wiceminister spraw zagranicznych RP (podsekretarz stanu). W latach 1931–1933 poseł nadzwyczajny i minister pełnomocny w Berlinie. Wyniósł z tego okresu liczne znajomości w późniejszych kołach kierowniczych III Rzeszy, a Adolf Hitler podarował mu na odjezdnym swój portret z serdeczną dedykacją[6]. W latach 1933–1938 ambasador w Rzymie (przy Kwirynale)[7]. Z dniem 15 maja 1938 przeniesiony w stan spoczynku[8]. W latach 1938–1939 senator Rzeczypospolitej z nominacji Prezydenta RP.
W czasie okupacji niemieckiej podczas II wojny światowej przebywał w Warszawie, gdzie kierował w strukturach Rady Głównej Opiekuńczej (RGO) Działem Opieki nad Więźniami w Polskim Komitecie Opiekuńczym Warszawa-Miasto[9]. Z racji swych kontaktów z okresu berlińskiego podejmował od marca 1940 interwencje dyplomatyczne przeciw represjom niemieckim wobec Polaków (m.in. po zamachu na Kutscherę z 1 lutego 1944), które spotykały się z żądaniem przerwania polskiego oporu przeciwko okupacji[10]. 15 grudnia 1941 odbył z częściowej inspiracji RGO rozmowę z gubernatorem Hansem Frankiem (za zgodą Hitlera, który określił Wysockiego „jedynym Polakiem, którego może ścierpieć”) domagając się złagodzenia represji wobec ludności polskiej i otrzymując podziękowania za działalność polskich kolejarzy, policjantów, robotników i urzędników. Rozmowa ta została wykorzystana propagandowo przez Niemców jako przejaw gotowości Polaków do współpracy, potępiona jako inicjatywa pozbawiona upoważnienia przez organy polskiego państwa podziemnego i ostro skrytykowana przez prasę podziemną wszystkich opcji politycznych[11]. Przyniosła nasilenie niemieckich prób wciągnięcia RGO do systematycznej współpracy z władzami okupacyjnymi[12]. Wysocki uczestniczył w delegacji RGO do Josefa Bühlera w sprawie niemieckiego wywozu i niszczenia dóbr kultury w Warszawie 6 listopada 1944, która również nie przyniosła rezultatów[13].
Po 1945 osiadł w Krakowie. Pisywał wówczas do Tygodnika Powszechnego, Życia Literackiego i Twórczości. Pozostawił pamiętniki, częściowo tylko opublikowane:
- Alfred Wysocki: Sprzed pół wieku. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1958,
- Alfred Wysocki: Tajemnice dyplomatycznego sejfu, Warszawa: Wyd. Książka i Wiedza, 1974,
- Alfred Wysocki: Na placówce dyplomatycznej w Sztokholmie, Toruń: Wyd. Adam Marszałek, 2004, ISBN 83-7322-989-2.
Zmarł w Krakowie. Pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera XIIIA-płd-po prawej Rudnickich)[14].
Był mężem Marii z domu Lange (1877–1958).
Ordery i odznaczenia
- Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1938)[15]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)[16][17]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (7 listopada 1925)[18][19]
- Złoty Krzyż Zasługi (20 czerwca 1928)[20][19][21]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[19]
- Krzyż Wielki Orderu Chrystusa (Portugalia, 1931)[19][22][23]
- Wielka Wstęga Orderu Korony Rumunii (Rumunia)[19][23]
- Wielka Wstęga Orderu św. Sawy (Jugosławia)[19][23]
- Wielka Wstęga Orderu Zasługi Cywilnej (Bułgaria)[19][23]
- Wielka Wstęga Orderu Zasługi Cywilnej (Hiszpania)[23]
- Wielka Wstęga Orderu Zasługi (Węgry)[19][23]
- Wielka Wstęga Orderu Korony (Belgia)[19][23]
- Wielka Wstęga Orderu Zasługi (Chile)[19][23]
- Wielka Wstęga Orderu Gwiazdy Polarnej (Szwecja)[19]
- Wielka Wstęga Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja)[19][23]
- Wielka Wstęga Orderu św. Olafa (Norwegia)[19][23]
- Wielka Wstęga Orderu Korony Włoch (Włochy)[23][19][24]
- Wielka Wstęga Orderu śś. Maurycego i Łazarza (Włochy)[24]
- Wielki Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja)[19][23].
- Odznaka Honorowa Czerwonego Krzyża (Austria)[24]
Przypisy
- ↑ po śmierci ambasadora Stefana Przezdzieckiego 26 września 1932
- ↑ Alfred Wysocki, przyszły dyplomata, pracował wówczas w „Gazecie Lwowskiej” i jako młody odporny, zwykł być tak odprowadzać do domu z winiarni George’a Jana Kasprowicza, zawołanego zabawowicza o słabej głowie, i robił to tak, żeby Kasprowicz był przekonany, że to on Wysockiego odprowadza. Palestra 11-12/2006.
- ↑ Od Redakcyi, „Życie” (35), 10 września 1898, s. 472.
- ↑ Stopka redakcyjna, „Życie” (40/41), 29 października 1898, s. 544.
- ↑ Nowy referent prasy polskiej. „Nowości Illustrowane”. Nr 11, s. 13, 12 marca 1910.
- ↑ Kroll 1985 ↓, s. 265.
- ↑ Gen. Wieniawa-Długoszowski ambasadorem R. P. przy Kwirynale. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 101 z 6 maja 1938.
- ↑ Alfred Wysocki. „Wschód”. Nr 84, s. 5, 20 maja 1938.
- ↑ Kroll 1985 ↓, s. 194.
- ↑ Kroll 1985 ↓, s. 265, 346.
- ↑ Kroll 1985 ↓, s. 265–268, 424–426.
- ↑ Kroll 1985 ↓, s. 272.
- ↑ Kroll 1985 ↓, s. 473–474.
- ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2021-01-12].
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za wybitne zasługi w służbie państwowej”.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za wybitne zasługi w służbie państwowej”.
- ↑ Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 11, s. 300, 1936.
- ↑ M.P. z 1925 r. nr 262, poz. 1082 „za zasługi, położone na polu dyplomatycznem” - jako dr. Alfred Odrowąż-Wysocki.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 824–825.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 145, poz. 262 „za wybitne zasługi na polu ekspansji gospodarczej Polski zagranicą”.
- ↑ Twórcy i badacze kultury zmarli w 1959 roku. Alfred Wysocki 1873–1959. „Znak”, s. 549–550, 1961.
- ↑ CIDADÃOS ESTRANGEIROS AGRACIADOS COM ORDENS PORTUGUESAS. presidencia.pt. [dostęp 2011-05-02]. (port.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 19, s. 262, 1932.
- ↑ a b c Alfred Wysocki – ambasador Polski we Włoszech. nac.gov.pl. [dostęp 2015-09-24].
Bibliografia
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 824–825. [dostęp 2021-01-12].
- Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej (red. nauk. Jacek M. Majchrowski przy współpr. Grzegorza Mazura i Kamila Stepana). Warszawa: Wyd. BGW, 1994, s. 117. ISBN 83-7066-569-1.
- Alfred Wysocki, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (krytycy) [dostęp 2021-01-12].
- Bogdan Kroll, Rada Główna Opiekuńcza 1939–1945, Warszawa: Książka i Wiedza, 1985, ISBN 83-05-11404-X.