32 Batalion Celny
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1921 |
| Rozformowanie |
1922 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
I/II batalion etapowy |
| Kontynuacja | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
kpt. Tadeusz Kosiński |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
32 Batalion Celny – jednostka organizacyjna formacji granicznych II Rzeczypospolitej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych L.7300/Mob. z dnia 9 czerwca 1921 w miejsce batalionów etapowych utworzone zostały bataliony celne. 32 batalion celny powstał w Brześciu Litewskim, a zorganizowano go na bazie I/II i V/II batalionu etapowego. Etat batalionu wynosił 14 oficerów i 600 szeregowych[2]. Podlegał Ministerstwu Spraw Wewnętrznych[3].
Mimo że batalion był w całym tego słowa znaczeniu oddziałem wojskowym, nie wchodził on w skład pokojowego etatu armii. Uniemożliwiało to uzupełnianie z normalnego poboru rekruta. Ministerstwo Spraw Wojskowych zarówno przy ich formowaniu, jak i uzupełnianiu przydzielało mu często żołnierzy podlegających zwolnieniu, oficerów rezerwy oraz szeregowców i oficerów zakwalifikowanych przez dowództwa okręgów generalnych jako nienadających się do dalszej służby wojskowej[4].
W listopadzie 1921 Ministerstwo Spraw Wewnętrznych postanowiło powołać brygady celne[5]. 32 batalion celny znalazł się w strukturze 9 Brygady Celnej[6].
Od chwili powstania do lipca 1922 sztab batalionu pozostawał w Nowym Świerżeniu, a już 1 sierpnia 1922 stacjonował w Rakowie. W Rakowie funkcjonował do rozwiązania, czyli do jesieni 1922[7][a].
Wykonując postanowienia uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922, Minister Spraw Wewnętrznych rozkazem z 9 listopada 1922 zmienił nazwę „Baony Celne” na „Straż Graniczna”[3]. Wprowadził jednocześnie w formacji nową organizację wewnętrzną[8]. 32 batalion celny przemianowany został na 32 batalion Straży Granicznej.
Służba celna
Odcinek batalionowy podzielony był na cztery pododcinki, które obsadzały kompanie wystawiające posterunki i patrole. Posterunki wystawiano wzdłuż linii granicznej w taki sposób, by mogły się nawzajem widzieć w dzień[9]. W tym zakresie batalion współpracował z posterunkami i patrolami Policji Państwowej. Współpraca polegała na tym, że te pierwsze wystawiały wzdłuż linii granicznej stale posterunki i patrole, natomiast policja tworzyła je w głębi strefy, poza linią graniczną. W zakresie ochrony granicy batalion podlegał staroście[10].
- Sąsiednie bataliony
- 34 batalion celny ⇔ 30 batalion celny – IX 1921
- 34 batalion celny ⇔ 30 batalion celny – XII 1921[11]
Kadra batalionu
- Dowódcy batalionu
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
|---|---|---|---|
| kpt. | Tadeusz Kosiński | IX 1921[7] | |
| mjr | Adolf Baranowski[1] | X 1921 – IV 1922[7] | |
| kpt. | Gabryel Pilek-Pilekowicz[1] | V 1922[7] | |
| ppłk | Kazimierz Młyński[1] | VI – VII 1922[7] | |
| kpt. | Stanisław Jaworski - p.o. | VIII 1922[7] | |
| kpt. | Tadeusz Kosiński - p.o. | IX 1922[7] | |
| rtm. | Karol Wolhenberg[1] | od X 1922[7] |
Struktura organizacyjna
| OdeB 32 batalionu celnego w Nowym Świerżeniu na dzień 1 września 1921[7] | ||||
|---|---|---|---|---|
| kompanie | 1. Odceda | 2. Nieśwież | 3. Rubieżewicze | k km. Zadworce |
| dowódcy | kpt. Stanisław Jaworski | por. Korwin Kosakowski | por. Tadeusz Grzeszczyński | ppor. Bronisław Sachnowicz |
| placówki | Zwierzyniec | Sołtanowszczyzna | Rożanka | |
| Piastuny | Chutor Osmulskiego | Lichacze | ||
| Ługowate | Grzybowszczyzna | Trakt Stołpce-Rubieżewicze | ||
| Łastok | Lesuny | Trakt Rubieżewicze-Wołma | ||
| Motwica | Kobyla Głowa | Mikulicze | ||
| Smolarnia | Folwark Ostup | Suła | ||
| Kołosowo | Futor Rotszteina | Boczmany | ||
| Borkowszczyzna | Folwark Kukuły | Miedźwiedziewczyzna | ||
| Liwje | Folwark Djampol | Szerki | ||
| Bucznoje | Szyniaszki | |||
| Kul | Jachimowo | |||
| Smolarnia | ||||
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b c d e f Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 14.
- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 24.
- ↑ a b Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 25.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 75.
- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 26.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 74.
- ↑ a b c d e f g h i j OdeB batalionów celnych ↓, s. 32bc.
- ↑ Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 5.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 72.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 73.
- ↑ WIG – mapa operacyjna Polski 1:300 000
Bibliografia
- Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
- Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
- Teresa Prengel-Boczkowska, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Bataliony Celne”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
- Ordre de bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 i od numeru 20 do 44 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.110/350 i 110/351)