Związek bałtycki
Związek bałtycki – porozumienie państw położonych nad Bałtykiem, planowane w okresie międzywojennym. 17 marca 1922 roku podpisano w Warszawie porozumienie pomiędzy Polską, Łotwą, Estonią i Finlandią. W konferencji odmówiła udziału Litwa tocząca z Polską spór o Wilno (zob. Konflikt polsko-litewski).
Historia
Porozumienie liczyło dziewięć artykułów. Zawierało pakt o nieagresji i umożliwiało wzajemną pomoc w razie napaści, choć bez wyraźnego zobowiązania (inaczej niż np. sojusz polsko-rumuński czy polsko-francuski).
W artykule 1 stwierdzono wzajemne uznanie traktatów pokojowych, jakie strony zawarły z RFSRR[1]. W art. 2 zobowiązano się do niezawierania układów bezpośrednio bądź pośrednio wymierzonych przeciw któremuś z sygnatariuszy. Układy z państwami trzecimi miały być wedle art. 3 podawane do wiadomości pozostałych państw - stron. Art. 4 zobowiązywał strony do jak najszybszych rokowań w sprawie zawarcia ze sobą niezbędnych traktatów handlowych oraz konwencji konsularnych, opcyjnych i ekstradycyjnych. Art. 5 zobowiązywał do zapewnienia odpowiednich swobód mniejszościom na terenach państw sygnatariuszy. W art. 6 przewidziano, iż spory będą rozwiązywane metodami pokojowymi, a w razie potrzeby poddawane rozstrzygnięciom arbitrażowym lub przed Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości. W art. 7 zobowiązano się, że w razie niezawinionego napadu na jedną ze stron pozostałe strony zachowają postawę życzliwą wobec państwa napadniętego i porozumieją się ze sobą w sprawie koniecznych środków, które trzeba będzie przedsięwziąć. Wg art. 8 porozumienie zawarto na lat 5 od daty złożenia ostatniego dokumentu ratyfikacyjnego, z możliwością milczącej zgody na coroczne przedłużenie. Wypowiedzenie musiało nastąpić z sześciomiesięcznym wyprzedzeniem. Spisano w języku francuskim[2]. Zgodnie z art. 9 depozytariuszem był rząd polski.
Porozumienie podpisali ministrowie spraw zagranicznych: Estonii - Antoni Piip, Finlandii - Rudolf Holsti, Łotwy - Zygfryd Meierovics (premier), Polski - Konstanty Skirmunt. Zgodnie z wymaganiami postawionymi przez traktat wersalski w art. 18 porozumienie zarejestrowano w Sekretariacie Ligi Narodów 12 lipca 1922 r. pod nr 296[3]. Ustawa upoważniająca Naczelnika Państwa do ratyfikacji została uchwalona 22 września 1922 r.[4] Parlament fiński odmówił ratyfikacji pod wpływem nacisków niemieckich[5], tym samym porozumienie nie nabrało mocy.
17 stycznia 1925 r. między tymi czterema państwami zawarto w Helsinkach konwencję o koncyliacji i arbitrażu[6]. Zarejestrowano ją w Sekretariacie Ligi Narodów 30 października 1925 r. pod nr 991[7].
W 1934 r. Litwa, Łotwa i Estonia zawarły sojusz zwany Ententą Bałtycką.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Traktat w Tartu, Traktat ryski (1920), Traktat ryski (1921).
- ↑ Tytuł oryginalny Accord Politique entre L'Estonie, la Finlande, la Lettonie et la Pologne, signe a Varsovie le 17 mars 1922.
- ↑ Political Agreement, between Esthonia, Finland, Latvia and Poland, signed at Warsaw, on March 17, 1922. (League of Nations, Treaty Series, Vol. XI, 1922, p. 168 - 171)
- ↑ Ustawa z 22 września 1922 r. w przedmiocie ratyfikacji układu pomiędzy Estonją, Finlandją, Łotwą i Polską, podpisanego w Warszawie 17 marca 1922 roku. Dz.U. 1922 nr 85 poz. 759
- ↑ Związek Bałtycki i Trzecia Europa. Koncepcje reorganizacji Europy Środkowej w polityce zagranicznej II Rzeczypospolitej.. natolin.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-05)]., Fińska droga do niepodległości: polsko-fińskie stosunki polityczne na początku lat dwudziestych
- ↑ Konwencja Koncyljacyjna i Arbitrażowa pomiędzy Polską, Estonją, Finlandją i Łotwą, podpisana w Helsingforsie 17 stycznia 1925 r. (Dz.U. 1925 nr 122 poz. 873) ratyfikowana zgodnie z ustawą z 22 lipca 1925 (Dz.U. 1925 nr 85 poz. 583). Oświadczenie Rządowe z dnia 16 listopada 1925 r. w sprawie złożenia dokumentu ratyfikacyjnego Konwencji Koncyljacyjnej i Arbitrażowej pomiędzy Polską, Estonją, Finlandją i Łotwą, (Dz.U. 1925 nr 122 poz. 874)
- ↑ Conciliation and Arbitration Convention, with Additional protocol, signed at Helsingfors, January 17, 1925