Związek Powstańców Warszawskich
 Siedziba Związku przy ul. Długiej 22 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba |
ul. Długa 22 |
| Data założenia |
1989 |
| Rodzaj stowarzyszenia |
Stowarzyszenie |
| Status | |
| Zasięg |
Rzeczpospolita Polska |
| Prezes Zarządu Głównego | |
| Członkowie |
2800[1] |
| Nr KRS | |
| Data rejestracji | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°14′57″N 21°00′24″E/52,249261 21,006619
| |
| Strona internetowa | |
Związek Powstańców Warszawskich – stowarzyszenie kombatanckie zrzeszające uczestników powstania warszawskiego z siedzibą przy ul. Długiej 22 w Warszawie.
Historia
Związek został założony przez komitet założycielski składający się z 21 uczestników powstania. Został zarejestrowany 30 listopada 1989 roku w Rejestrze Stowarzyszeń prowadzonym przez Sąd Okręgowy w Warszawie, VII Wydział Cywilny i Rejestrowy pod numerem 593. Wkrótce połączył się ze Stowarzyszeniem Żołnierzy Powstania Warszawskiego, powstałym w 1989 roku na bazie Zespołu Środowisk Ruchu Oporu, działającym przy Warszawskim Okręgu Związku Bojowników o Wolność i Demokrację[2].
Cele, struktura i władze
Zgodnie z obecnie obowiązującym statutem, uchwalonym przez Walne Zebranie Delegatów Związku w dniu 23 marca 1991 roku, ze zmianami uchwalonymi przez Walne Zebranie Delegatów w dniu 21 listopada 1994 roku, celami związku są:
- „utrzymywanie więzów przyjaźni, organizowanie pomocy i opieki nad powstańcami warszawskimi i ich rodzinami
- badanie, upowszechnianie i utrwalanie historii Powstania Warszawskiego
- reprezentowanie interesów członków Związku wobec władz i społeczeństwa”.
Jednostkami organizacyjnymi ZWP są środowiska, zrzeszające żołnierzy poszczególnych oddziałów powstańczych oraz koła terenowe. W 2014 roku związek posiadał 10 kół terenowych: w Bielsku-Białej, Bydgoszczy, Gdańsku, Gorzowie Wielkopolskim, Katowicach, Łodzi, Piotrkowie Trybunalskim, Poznaniu, Szczecinie i Zielonej Górze. Ponadto istnieje 35 środowisk powstańczych[1].
Władze ZPW stanowią:
- Walny Zjazd Delegatów,
- Zarząd Główny składający się z 9–15 członków Prezydium wybranych przez Walne Zebranie Delegatów oraz prezesów wszystkich kół środowiskowych i terenowych,
- Główna Komisja Rewizyjna, oraz
- Główny Sąd Koleżeński.
W 2014 roku w skład Zarządu Głównego i jego Prezydium wchodzili:
- Prezes Zarządu Głównego: gen. Zbigniew Ścibor-Rylski (zm. 2018)
- Wiceprezes Zarządu Głównego, sekretarz: Zbigniew Galperyn (zm. 2021)
- Wiceprezesi Zarządu Głównego: Edmund Baranowski (zm. 2020), Halina Jędrzejewska
- Skarbnik: Eugeniusz Tyrajski (zm. 2019)
- Członkowie Prezydium: Wojciech Barański (zm. 2016), Ryszard Boreński (zm. 2018), Jerzy Broszkiewicz (zm. 2018), Tytus Karlikowski (zm. 2019), Jolanta Kolczyńska (zm. 2022), Mirosław Lisek (zm. 2014), Tadeusz Różycki i Jerzy Turzewski (zm. 2020).
W 2024 roku w skład Prezydium Zarządu wchodzili[3]:
- Halina Jędrzejewska – prezes
- Jerzy Substyk – wiceprezes
- Janusz Maksymowicz – wiceprezes
- Bogdan Bartnikowski – skarbnik
Organizacja nie prowadzi działalności gospodarczej ani odpłatnej działalności pożytku publicznego. Związek finansuje swoją działalność z darowizn i dotacji. Związek jest organizacją pożytku publicznego od 2004 roku.
Honorowi członkowie
- Hanna Gronkiewicz-Waltz − prezydent m.st. Warszawy (2010)
- Jan Ołdakowski − dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego (2010)
- Ewa Malinowska-Grupińska − przewodnicząca Rady m.st. Warszawy (2014)
Inicjatywy związku
Członkowie związku byli inicjatorami i fundatorami m.in. poniższych przedsięwzięć:
- budowa pomnika Powstania Warszawskiego (1989)
- emisja wielu medali pamiątkowych (wiele z nich przez oddział bydgoski):
- kpt. Jacek Wyszogrodzki „Janusz”. Projekt i wykonanie: Stanisława Wątróbka-Frindt (1992)[4]
- 50. rocznica Powstania Warszawskiego. Projekt i wykonanie: Stanisława Wątróbka-Frindt (1994)[5]
- ppłk dr Leon Strehl „Feliks”. Projekt i wykonanie Robert Kotowicz (1996)[5]
- zdobycie PAST-y. Projekt i wykonanie: Robert Kotowicz (1997)[5]
- ppłk Kazimierz Krzyżak „Kartuz”. Projekt i wykonanie: Hanna Roszkiewicz (1997)[5]
- zdobycie Kościoła Św. Krzyża (1998)[5]
- 60. rocznica Powstania Warszawskiego. Projekt i wykonanie: Robert Kotowicz (2004)[5]
- fundacja (wspólnie z Instytutem Papieża Jana Pawła II) pomnika ks. Jana Twardowskiego (2013)
- wybicie medalu pamiątkowego z okazji 70. rocznicy powstania warszawskiego i przyznanie go 1 sierpnia 2014 roku około 3300 żyjącym uczestnikom powstania oraz około 400 osobom szczególnie zasłużonym w upamiętnianiu Powstania oraz dla środowisk uczestników Powstania[6]
- honorowy patronat nad akcją „70 sekund dla powstania w 70. rocznicę” (2014)[7]
- Zarząd Główny Związku Powstańców Warszawskich jest wydawcą książek o tematyce związanej z powstaniem warszawskim, m.in.:
- Sławomir Fojcik: Żołnierze AK „Kryska”. Pruszków: Związek Powstańców Warszawskich. Zarząd Główny. Środowisko „Kryska”, 1994.
- Richard Woytak: Werble historii. Bydgoszcz: Związek Powstańców Warszawskich w Bydgoszczy, 1999. ISBN 83-902357-8-1.
- Związek jest wydawcą czasopisma „Powstaniec Warszawski. Biuletyn Informacyjny Związku Powstańców Warszawskich”.
Wystawa w siedzibie Związku
W 2022 roku w siedzibie związku otwarto nową multimedialną wystawę poświęconą powstaniu warszawskiemu[8].
Przypisy
- ↑ a b Związek Powstańców Warszawskich na stronie bazy.ngo.pl. [dostęp 2014-08-06].
- ↑ Strona Związku Powstańców Warszawskich. [dostęp 2014-08-06].
- ↑ Prezydium. powstanie1944.pl. [dostęp 2024-07-25]. (pol.).
- ↑ Opis medalu Jacka Wyszogrodzkiego na stronie My Virtual Museum.. [dostęp 2014-08-09].
- ↑ a b c d e f Kącik artystów i hobbystów. Powstanie Warszawskie 1944 r. utrwalone na medalach pamiątkowych. [dostęp 2014-08-06].
- ↑ Wyniki Otwartego Konkursu Ofert na 2014 rok na realizację zadania publicznego pod nazwą: Medal pamiątkowy z okazji 70. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. [dostęp 2014-08-06].
- ↑ Zamilkną na 70 sekund. Dla powstania.. 2014-08-01. [dostęp 2014-08-06].
- ↑ Nowa wystawa w Związku Powstańców Warszawskich. [w:] Rada m.st. Warszawy [on-line]. 18 października 2022. [dostęp 2023-05-17].