Zofia Szlenkier
 Zofia Szlenkier z bratem Karolem (1913) | |
| Data i miejsce urodzenia |
7 września 1882 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
2 października 1939 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | |
| Rodzice | |
| Odznaczenia | |
    
| |
Zofia Regina Szlenkierówna (ur. 7 września 1882 w Warszawie, zm. 2 października 1939 tamże) – polska pielęgniarka, pionierka pielęgniarstwa świeckiego, filantropka. Fundatorka Szpitala im. (rodziców) Karola i Marii dla Dzieci w Warszawie na Lesznie, współzałożycielka i dyrektorka Warszawskiej Szkoły Pielęgniarstwa utworzonej na ul. Smolnej w 1921[1][2].
Życiorys
Córka Karola Szlenkiera, przemysłowca i Marii Zenobii z Grosserów. Początkowo kształciła się w domu. W latach 1905–1907 studiowała medycynę w Genewie. Nie ukończyła studiów ze względu na chorobę matki. W latach 1908–1910 edukowała się w Szkole Pielęgniarstwa Florence Nightingale w Londynie. Miała wówczas w planach wybudowanie nowoczesnego szpitala dla dzieci (poświęciła na ten cel majątek otrzymany po rodzicach)[3]. Założyła Szpital im. Karola i Marii dla Dzieci w Warszawie[4], który okazał się jednym z najnowocześniejszych szpitali w Europie (oddany do użytku w 1913)[5]. Następnie Zofia Szlenkier przekazała go miastu. Jednak pracowała w nim do końca życia jako kuratorka. Zajmowała się zatrudnianiem pielęgniarek. Od początku istnienia szpitala, pielęgniarki dobierane były spośród kobiet świeckich i cały czas doszkalane. Zofia Szlenkier wymagała całkowitego poświęcenia pracy, toteż pielęgniarkami mogły w nim być jedynie kobiety bezdzietne i niezamężne. Założenie rodziny było równoznaczne z utratą pracy. Odbywały w nim także praktyki uczennice nowoczesnych szkół pielęgniarstwa. Spośród personelu szpitala wyłoniły się również pierwsze nauczycielki pielęgniarstwa pediatrycznego[2].
W 1920 skończyła kurs w Szkole Pielęgniarstwa im. Florence Nightingale we Francji (Bordeaux). W 1928, po otrzymaniu dyplomu została dyrektorką w Warszawskiej Szkole Pielęgniarstwa, którą zarządzała do 1 grudnia 1936. Następnie podjęła pracę w szpitalu[2].
Uczestniczyła w pracach Polskiego Stowarzyszenia Pielęgniarek Zawodowych oraz Polskim Towarzystwie Szpitalnictwa (w obu stowarzyszeniach była członkiem honorowym).
We wrześniu 1939 roku Szlenkierówna została poważnie ranna w niemieckim nalocie na Warszawę. Była leczona w jednym ze stołecznych warszawskich szpitali. Zmarła wskutek odniesionych ran i ograniczonych możliwości leczenia w okupowanej Warszawie[2][6].
Została pochowana na cmentarzu Stare Powązki w Warszawie (kwatera Z-3-18,19)[4][7].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1934)[8]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (13 lipca 1921)[9][10][11]
- Złoty Krzyż Zasługi
- Medal Florence Nightingale (1935)
- Papieski order Pro Ecclesia et Pontifice
Upamiętnienie
Kilka szkół medycznych w Polsce wybrało Zofię Szlenkier jako swoją patronkę:
- Medyczne Studium Zawodowe im. Z. Szlenkier w Toruniu (obecnie nieistniejące)
- Zespół Szkół Medycznych im. Z. Szlenkierówny w Liceum Ogólnokształcącym w Toruniu
- Medyczne Studium Zawodowe im. Z. Szlenkierówny w Kolnie (obecnie nieistniejące)
- Medyczna Szkoła Policealna Województwa Śląskiego im. Z. Szlenkierówny w Katowicach
- Liceum Medyczne w Pruszkowie im. Z. Szlenkierówny (obecnie nieistniejące)
Przypisy
- ↑ Anna Mieszczanek, Przedwojenni. Historia ziemian, Warszawa 2020, s. 114.
- ↑ a b c d Michał Laszczkowski: Kobiety niepodległej. Warszawa: Biuro Programu „Niepodległa”, 2021, s. 149. ISBN 978-83-956053-2-1. (pol.).
- ↑ Zofia Regina Szlenkier
- ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: Zofia Szlenkierówna, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-05-15].
- ↑ Szpital Karola i Marii (opis ogólny), Leszno 136 / Żytnia 35/37. www.warszawa1939.pl. [dostęp 2023-03-02].
- ↑ Władysław Bartoszewski: 1859 dni Warszawy. Kraków: Wydawnictwo „Znak”, 2008, s. 80. ISBN 978-83-240-1057-8.
- ↑ Cmentarz Powązkowski w Warszawie. (red.). Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984. ISBN 83-03-00758-0.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 337 „za zasługi na polu rozwoju pielęgniarstwa szpitalnego oraz pracy społecznej”.
- ↑ Część urzędowa. „Gazeta Lwowska”, s. 1, nr 157 z 19 lipca 1921.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 14, 30.
- ↑ „Za zasługi, położone dla Rzeczypospolitej Polskiej na polu działalności filantropijnej” – jako jedna z pierwszych 15 osób odznaczonych Orderem Odrodzenia Polski.
Bibliografia
- Encyklopedia dla pielęgniarek, red. Józef Bogusz, PZWL, Warszawa 1990, s. 484, ISBN 83-200-1191-4.
- Tomasz Kobosz: Sylwetki wybitnych pielęgniarek. [dostęp 2013-02-14].