Zhou Li
Zhou li (chiń. upr. 周礼; chiń. trad. 周禮; pinyin Zhōulǐ; dosł. Rytuały Zhou lub Obyczaje Zhou) – jeden z klasycznych tekstów konfucjańskich, pochodzący z czasów wczesnej dynastii Han, ale antydatowany jako wcześniejszy.
Pierwotnie zwane Zhou guan. Wraz z Liji (Księgą Rytuałów) i Yili (Etykietą i rytuałami) były określane jako trzy „księgi rytualne” chińskiej literatury[1].
Tekst zawiera opis rytuałów i reguł rządzących życiem za czasów wczesnej dynastii Zhou, w tym bardzo szczegółowe wykazy urzędów, tytułów, obrzędów itp. W rzeczywistości odnosi się raczej do okresu Królestw Walczących, a część materiału została dodana prawdopodobnie za czasów dynastii Han[1]. Opis ten ma charakter wyidealizowanej utopii; miał go znaleźć sam Wang Mang, który w czasie swej uzurpacji próbował odtwarzać antyczne wzory rządów[2].
Tradycja przypisywała autorstwo Obyczajów Zhou księciu Zhou, regentowi i opiekunowi króla Wu, ok. 1000 r. p.n.e.[3] Od czasów songowskich przypisywano redakcję tekstu Liu Xinowi, związanemu ze szkołą „starych tekstów”. W XIX w. Kang Youwei usiłował udowodnić, że „stare teksty” są fałszerstwem Liu Xina, napisanym dla celów politycznych, jako ideologiczna podstawa rządów Wang Manga[4]. Obecnie uważa się, że dzieło to pochodzi z okresu pre-hanowskiego lub wczesnohanowskiego[3].
Nie został zaliczony do Pięcioksięgu konfucjańskiego, ale był uznawany za księgę klasyczną i był bardzo wpływowy[1]. M.in. powoływał się nań Wang Anshi, konstruując swój program reform[5].
Przypisy
- ↑ a b c Chou li. W: Rodney L. Taylor: The Illustrated Encyclopedia of Confucianism. T. 1. New York: The Rosen Publishing Group, Inc., 2005, s. 105. ISBN 0-8239-4080-2.
- ↑ Denis Crispin Twitchett, Michael Loewe: Cambridge History of China. The Ch'in and Han Empires, 221 B. C.-A. D. 220. Cambridge: Cambridge University Press, 1986, s. 762. ISBN 0-521-24327-0. (ang.).
- ↑ a b Christopher Cullen: Astronomy and Mathematics in Ancient China: The 'Zhou Bi Suan Jing'. Cambridge: Cambridge University Press, 2006, s. 101 i 172. ISBN 978-0-521-03537-8.
- ↑ Michael. Nylan: The Five "Confucian" Classics. New Haven: Yale University Press, 2001, s. 66. ISBN 0-300-08185-5.
- ↑ Benjamin I. Schwartz: The world of thought in ancient China. Cambridge, Mass.: Belknap Press of Harvard University Press, 1985, s. 389. ISBN 0-674-96190-0.