Zgorzel kory jabłoni
Zgorzel kory jabłoni – choroba jabłoni wywołana przez dwa gatunki grzybów: Neofabraea malicorticis i Neofabraea vagabunda. Te same gatunki wywołują także gorzką zgniliznę jabłek[1]. Obydwie te choroby w opracowaniu „Polskie nazwy chorób roślin” są potraktowane jako jedna – zgorzel kory jabłoni i gorzka zgnilizna jabłek[2].
Występowanie i szkodliwość
Zgorzel kory jabłoni występuje niemal na całym świecie[1]. W Polsce jest najczęściej występującą chorobą kory w sadach[3]. Szczególnie groźna jest w szkółkach drzew owocowych, zaatakowane sadzonki nie nadają się bowiem do sadzenia i należy je zniszczyć. Duże szkody wyrządza także w pierwszych latach po założeniu plantacji, gdyż młode drzewka zaatakowane przez patogeny wywołujące tę chorobę zamierają wkrótce po posadzeniu. Dla dużych jabłoni choroba nie jest już śmiertelnym zagrożeniem, ale patogeny z zainfekowanych gałęzi zarażają owoce i inne pędy[1].
Objawy
Choroba atakuje zarówno jednoroczne czy dwuletnie pędy, jak i starsze gałęzie oraz krótkopędy. Infekcja odbywa się przez rany powstałe na przykład podczas przycinania drzew, lub po gradobiciu. Wokół ran na młodych pędach pojawiają się eliptyczne i nieco zagłębione brunatne plamy zgorzelinowe, stopniowo rozrastające się. Kora pod nimi brunatnieje, zapada się, następnie łuszczy i obumiera, a po jakimś czasie cały pęd obumiera. Krótkopędy zamierają. Na starszych gałęziach występują podłużne pasy kory z objawami nekrozy. Na obumarłej korze pojawiają się ciemne wypukłości[4]. Są to acerwulusy, w których wytwarzane są zarodniki konidialne[1].
Epidemiologia
Główną rolę w rozprzestrzenianiu choroby pełnią bezpłciowo powstające konidia. Zarodniki płciowe (askospory) powstają bardzo rzadko i praktycznie nie odgrywają żadnej roli w infekowaniu jabłoni. Uważa się, że z dwóch patogenów wywołujących tę chorobę przy zgorzeli kory większą rolę odgrywa Neofabraea malicorticis. Tworzy on acerwulusy w rejonie plam zgorzelinowych. Podczas wilgotnej, deszczowej pogody znajdująca się w nich higroskopijna substancja pęcznieje i wraz z zarodnikami wylewa się na zewnątrz. Neofabraea vagabunda tworzy konidiomy w postaci kupuli. Zarodniki wydobywają się z nich w podobny sposób[1].
Obydwa gatunki patogenów zimują na obumarłych krótkopędach, obumarłej korze i na obumarłych jabłkach. W znajdujących się tam acerwulusach i kupulach wytwarzane są konidia, które dalej infekują drzewa. Infekcja taka zachodzi przez cały rok, jeśli tylko sprzyja temu pogoda. Najwięcej infekcji pędów następuje jednak późnym latem i jesienią[1].
Ochrona
Można zapobiegać chorobie przez następujące działania:
- wycinanie pędów na których pojawiły się oznaki choroby. Przy niewielkich zgorzelach na grubszych gałęziach można usunąć tylko zgorzelową korę, oczyścić pęd i ranę zasmarować maścią sadowniczą z dodatkiem fungicydu benzimidazolowego
- młode drzewka po posadzeniu, a starsze po cięciu, gradobiciu i zbiorze owoców profilaktycznie opryskiwać fungicydami benzimidazolowymi[4][1].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red.), Fitopatologia, t. 2. Choroby roślin uprawnych, Poznań: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2011, s. 274–276, ISBN 978-83-09-01077-7.
- ↑ Zbigniew Borecki, Małgorzata Solenberg (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6.
- ↑ Choroby kory i drewna. Zgorzel kory jabłoni [online] [dostęp 2016-11-24].
- ↑ a b Marek Grabowski, Choroby drzew owocowych, Kraków: Wyd. Plantpress, 1999, ISBN 83-85982-28-0.