Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Zbrodnia w Derżowie

Zbrodnia w Derżowie
Państwo

Polska (okupowana przez III Rzeszę)

Miejsce

Derżów

Data

9/10 maja 1944

Liczba zabitych

ponad 50

Typ ataku

ludobójstwo

Sprawca

Ukraińska Powstańcza Armia

Położenie na mapie Polski w 1939
Mapa konturowa Polski w 1939, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Derżów”
Ziemia49°24′11″N 23°59′35″E/49,403056 23,993056

Zbrodnia w Derżowie – zbrodnia dokonana w maju 1944 roku przez nacjonalistów ukraińskich z UPA na ludności narodowości polskiej. Miejscem zbrodni był Derżów w gminie Rozdół w powiecie żydaczowskim[1]. Wśród ofiar znalazło się wiele dzieci, a także trzy siostry zakonne należące do zgromadzenia sióstr szarytek: s. Weronika Melinger, s. Wiktoria Misiak i s. Agnieszka Poniecka[2][a]. Część ofiar zamordowano w miejscowym kościele, który został spalony przez napastników[3][4].

Data zbrodni i liczba ofiar

W źródłach występują rozbieżności odnośnie daty napadu na Derżów i liczby ofiar. Grzegorz Hryciuk wskazuje noc z 8 na 9 maja 1944 jako datę ataku[5]. Według Siekierki, Komańskiego i Różańskiego do napadu doszło w nocy z 9 na 10 maja 1944[4]. Inne występujące w źródłach daty to 7 maja 1944, noc z 7 na 8 maja 1944, 8 maja 1944, 10 maja 1944 i 12 maja 1944[2].

Szacunki liczby ofiar śmiertelnych wahają się od ponad 50[2], poprzez 60[5], do ponad 100[4].

Nazwiska niektórych ofiar

Według Janusza Stankiewicza wśród ofiar zbrodni w Derżowie byli m.in.[6][7][8]:

  • Jan Barszczewski (lat 16)
  • Irena Jakubowska (lat 12, córka Rozalii)
  • Janina Jakubowska (lat 16, córka Rozalii)
  • Rozalia Jakubowska (lat 40)
  • Maria Karpinska (lat 60)
  • Anastazja Kraszewska (lat 22)
  • Katarzyna Kraszewska (lat 36)
  • Maria Kraszewska (lat 67)
  • Rozalia Kraszewska (lat 49, żona Mikołaja)
  • Rozalia Kraszewska (lat 70)
  • Andrzej Kraszewski (lat 62)
  • Grzegorz Kraszewski (lat 10, syn Mikołaja)
  • Józef Kraszewski (lat 17, syn Mikołaja)
  • Mikołaj Kraszewski (lat 66)
  • Władysław Kraszewski (lat 12, syn Mikołaja)
  • Władysław Kraszewski (lat 33)
  • Anna Lipińska (lat 60)
  • Weronika Melinger (lat 64)
  • Wiktoria Misiak (lat 65)
  • Helena Najborowska (lat 7, córka Władysława)
  • Irena Najborowska (lat, córka Jana)
  • Józefa Najborowska (lat 40, żona Jana)
  • Regina Najborowska (lat 6, córka Jana)
  • Stanisława Najborowska (lat 17, córka Władysława)
  • Zofia Najborowska (lat 5, córka Władysława)
  • (?) Najborowska (lat 11, córka Jana)
  • Jan Najborowski (lat 38)
  • Marian Najborowski (lat 14, syn Stanisława)
  • Stanisław Najborowski (lat 34)
  • Stanisław Najborowski (lat 38)
  • Tadeusz Najborowski (lat 13, syn Władysława)
  • Wiktor Najborowski (lat 11, syn Władysława)
  • Władysław Najborowski (lat 42)
  • Agnieszka Poniecka (lat 60, szarytka)
  • Anastazja Szajnowska (lat 23, córka Marii)
  • Janina Szajnowska (lat 20, córka Marii)
  • Julia Szajnowska (lat 13, córka Rozalii)
  • Julia Szajnowska (lat 38)
  • Kazimiera Szajnowska (lat 15, córka Marii)
  • Maria Szajnowska (lat 50)
  • Rozalia Szajnowska (lat 36)
  • Stanisława Szajnowska (lat 13, córka Marii)
  • Zofia Szajnowska (lat 17, córka Marii)
  • Mikołaj Szajnowski (lat 10, syn Marii)
  • Michał Szajnowski (lat 60)
  • Michał Szajnowski (lat 68)
  • Stefan Szajnowski (lat 31)
  • Eliasz Witkowski (lat 70)
  • Marian Witkowski (lat 18)
  • (?) Witkowski (lat 50)
  • Anastazja Zielińska (lat 32)
  • Jadwiga Zielińska (lat 2, córka Anastazji)
  • Maria Zielińska (lat 20, córka Mikołaja)
  • Wiktoria Zielińska (lat 9, córka Anastazji)
  • Mikołaj Zieliński (lat 13, syn Anastazji)
  • Mikołaj Zieliński (lat 70)
  • Stefan Zieliński (lat 7, syn Anastazji)
  • Władysław Zieliński (lat 5, syn Anastazji)


Uwagi

  1. W spisach ofiar niekiedy błędnie ujmuje się osobę określaną jako "siostra zakonna Józefa"

Przypisy

  1. Derżów na mapie zbrodni ukraińskich na terenie powiatu żydaczowskiego.
  2. a b c Ks. Józef Marecki, „Misterium Iniquitatis. Osoby duchowne i zakonne obrządku łacińskiego zamordowane przez ukraińskich nacjonalistów w latach 1939-1945”, Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddział w Krakowie, Kraków 2020, ISBN 978-83-956508-1-9 (IPN), ISBN 978-83-7643-184-0 (Wydawnictwo UNUM), s.485-487
  3. Zagłada wsi Derżów. Najmłodsza z ofiar miała zaledwie 2 lata [online], Studio Wschód, 9 maja 2017 [dostęp 2023-03-14].
  4. a b c Henryk Komański, Szczepan Siekierka, Eugeniusz Różański, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w Województwie Stanisławowskim 1939–1946, Wrocław: ALTA 2, 2008, s. 755-756, ISBN 978-83-85865-13-1, OCLC 261139661.
  5. a b Grzegorz Hryciuk, Przemiany narodowościowe i ludnościowe w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1931-1948, Toruń 2005, ISBN 83-7441-121-X, s.252
  6. Ludobójstwo Ludności Polskiej Na Kresach [online], www.stankiewicze.com [dostęp 2017-11-28].
  7. Ludobójstwo Ludności Polskiej Na Kresach [online], www.stankiewicze.com [dostęp 2017-11-28].
  8. Ludobójstwo Ludności Polskiej Na Kresach [online], www.stankiewicze.com [dostęp 2017-11-28].

Bibliografia

Linki zewnętrzne