Zbiornik powyrobiskowy – antropogeniczny zbiornik wodny, powstały na skutek wydobycia kopalin (patrz wyrobisko podziemne, zbiornik poeksploatacyjny). Ze względu na genezę powstania jak i warunki środowiskowe wyróżnia się m.in.:

• glinianki
• torfianki
• zbiorniki wodne powstałe w żwirowniach i piaskowniach – bagry
• zbiorniki powstałe w kamieniołomach
• zapadliska pokopalniane

Ze względu na eutrofizację i zanieczyszczenie zbiorników naturalnych (np. jezior), zbiorniki powyrobiskowe stanowią ważne siedlisko zastępcze dla wielu organizmów wodnych i mogą być istotnym elementem ochrony przyrody środowiska wodnego.

• Buczyński P., Czachorowski S., J. Pakulnicka, 2000. Czy drobne zbiorniki antropogeniczne mogą być siedliskiem zastępczym dla bentosu litoralowego? W: Fauna denna jezior, Materiały VII Ogólnopolskich Warsztatów Bentologicznych, Jeziory 25-27 maja 2000 r., 45-47.
• Buczyński P., J. Pakulnicka, 2000. Odonata larvae of gravel and clay pits in the Mazurian Lake District (NE Poland), with notes on extremely northern localities of some mediterranean species. Notulae Odonatologicae, 5: 69-84.
• Buczyński P., E. Serafin, 2004. Pierwsze dane o chrząszczach (Coleoptera) i chruścikach (Trichoptera) zbiorników antropogenicznych. Park. nar./ Rez. Przyr., 23: 481-485
• Czachorowski S., P. Buczyński, U. Walczak, J. Pakulnicka, 2000. Gatunki osłonowe (parasolowe) w ochronie owadów. Przeg. Przyr., 11: 139-148.