Zamach stanu w Mauretanii (2008)
Zamach stanu w Mauretanii w 2008 roku – zamach stanu, dokonany w Mauretanii 6 sierpnia 2008 przez grupę wojskowych pod wodzą Muhammada uld Abd al-Aziza. W jego wyniku obalony został demokratycznie wybrany prezydent Sidi uld Szajch Abdallahi, a władzę przejęła Rada Państwa.
Geneza
W 2005 drogą zamachu stanu wojsko odsunęło od władzy rządzącego krajem od 21 lat w sposób dyktatorski Maawiję uld Sid’Ahmada Taję. Jednym z przywódców przewrotu był Muhammad uld Abd al-Aziz[1].
W kwietniu 2007 urząd prezydenta Mauretanii objął Sidi uld Szajch Abdallahi, wybrany miesiąc wcześniej w wolnych demokratycznych wyborach. 30 sierpnia 2007 prezydent Abdallahi mianował Abd al-Aziza generałem i szefem straży prezydenckiej.
Między generałem i prezydentem szybko rozwinął się konflikt. Abd al-Aziz nie zgadzał się faktem, iż prezydent rozpoczął dialog z radykalnymi organizacjami islamistycznymi oskarżanymi o kontakty z północnoafrykańską siatką Al-Kaidy, jak również zwolnił z więzień kilku podejrzanych o terroryzm[1].
Kolejne oznaki pogarszających się relacji wojskowych z prezydentem i rządem pojawiły się w maju 2008. Wtedy to prezydent powołał nowy gabinet pod przewodnictwem premiera al-Waghafa, w skład którego weszło 12 ministrów z okresu władzy prezydenta Taji[1].
Pod koniec czerwca 2008 jedna z mniejszych partii politycznych oskarżyła Abd al-Aziza o planowanie zamachu stanu i próbę rozbicia zaplecza parlamentarnego rządu (partii ADIL)[2].
4 sierpnia 2008 25 z 49 deputowanych oraz 24 z 45 senatorów proprezydenckiej partii ADIL ogłosiło opuszczenie szeregów tej partii, co spowodowało utratę większości parlamentarnej przez rząd[3].
Zamach stanu 2008
Rano 6 sierpnia 2008 prezydent Sidi uld Szajch Abdallahi odwołał ze stanowiska szefa straży prezydenckiej Abd al-Aziza wraz z kilkoma innymi wojskowymi. W tym samym dniu generał Abd al-Aziz zainicjował zamach stanu, zajmując pałac prezydencki w Nawakszucie[4]. Prezydent i premier Jahja uld Ahmad al-Waghaf i minister spraw wewnętrznych zostali zatrzymani. W swoim oświadczeniu Abd al-Aziz ogłosił unieważnienie dekretu prezydenta o odwołaniu straży bezpieczeństwa[5] oraz objęcie przywództwa w powołanej Radzie Państwa[6].
Następstwa zamachu
7 sierpnia 2008 ogłoszono skład 11-osobowej Rady Państwa na czele z Abd al-Azizem, która miała sprawować władzę w kraju. Rada Państwa ogłosiła Abdallahiego „byłym prezydentem” i zapowiedziała przeprowadzenie nowych wyborów prezydenckich „tak szybko jak to możliwe”[7].
7 sierpnia 2008 w Nawakszucie odbyła się demonstracja poparcia dla zamachu licząca tysiąc uczestników. Mieszkańcy stolicy wykrzykiwali imię Abd al-Aziza, nieśli jego portrety i maszerowali w stronę pałacu prezydenckiego. Tego samego dnia odbył się marsz protestacyjny, w którym uczestniczyło od 200 do 300 osób i który został rozpędzony przez policję[8]. 7 sierpnia 2008 Rada Państwa wydała oświadczenie, w którym zapowiedziała zachowanie zasad konstytucji i demokratycznych instytucji. Poinformowała również o utrzymaniu zezwolenia na działalność partii politycznych i wolność prasy.
8 sierpnia 2008 cztery partie, sprzeciwiające się zamachowi stanu (Narodowy Pakt na rzecz Demokracji i Rozwoju - PNDD-ADIL, Powszechny Sojusz Postępowy - APP, Unia Sił Postępu - UFP, Al-Mithaq) zawarły sojusz polityczny i utworzyły Narodowy Front Obrony Demokracji. Tego samego dnia w Nawakszut odbył się wiec protestacyjny przeciw juncie wojskowej[9].
11 sierpnia 2008 junta wojskowa zwolniła z aresztu domowego premiera al-Waghafa[10]. 14 sierpnia 2008 Abd al-Aziz mianował nowym premierem Mulaja uld Muhammada al-Aghzafa[11][12]. 21 grudnia 2008 junta wojskowa uwolniła z aresztu domowego prezydenta Abdallahiego[13].
15 września 2008 Zgromadzenie Narodowe przyjęło plan zorganizowania wolnych i uczciwych wyborów w ciągu 12-14 miesięcy, wyznaczając ich datę graniczną na koniec 2009 roku[14]. W styczniu 2009 media państwowe ogłosiły, iż nowe wybory prezydenckie zostały zaplanowane przez Radę Narodową na 6 czerwca 2009[15]. W kwietniu generał Abd al-Aziz zrezygnował z funkcji przewodniczącego Rady Państwa, by wziąć udział w wyborach[16].
Ostatecznie, po wypracowaniu porozumienia z opozycją, wybory prezydenckie odbyły się 18 lipca 2009. Zdecydowane zwycięstwo w nich odniósł Muhammad uld Abd al-Aziz, zdobywając 52,6% głosów. Opozycja odrzuciła wyniki wyborów, uznając je za „prefabrykowane” oraz wezwała społeczność międzynarodową do wszczęcia dochodzenia w sprawie uczciwości przebiegu procesu wyborczego. Międzynarodowi obserwatorzy z Unii Afrykańskiej i Ligi Państw Arabskich nie stwierdzili jednak żadnych oszustw wyborczych[17][18].
Reakcja międzynarodowa[19]
- Unia Afrykańska - UA natychmiast potępiła zamach stanu i zażądała przywrócenia władzy konstytucyjnej. 9 sierpnia 2008 UA zawiesiła Mauretanię w członkostwie do czasu powrotu kraju do rządów konstytucyjnych[20]. 22 grudnia 2008 wprowadziła sankcje przeciw władzom Mauretanii, obejmujące zakaz wjazdu do państw członkowskich UA oraz zamrożenie kont bankowych[21].
- Unia Europejska - UE zażądała przywrócenia obalonego rządu oraz zagroziła zawieszeniem środków pomocowych dla Muretani na lata 2008-2013 w wysokości 156 mln euro[22].
- ONZ - 19 sierpnia 2008 Rada Bezpieczeństwa ONZ potępiła zamach stanu w Mauretanii[23].
- Bank Światowy - 21 sierpnia 2008 BŚ ogłosił zawieszenie pomocy dla Mauretanii w wysokości 175 mln USD[24].
- Francja - Francja w odpowiedzi na zamach zwiesiła swoją pomoc dla Mauretanii oraz zapowiedziała wprowadzenie sankcji przeciw członkom junty wojskowej[25].
- Stany Zjednoczone - sekretarz stanu Condoleezza Rice potępiła zamach stanu, wezwała do uwolnienia prezydenta Abdallahiegi i premiera oraz natychmiastowego przywrócenia konstytucyjnego i demokratycznie wybranego rządu[26]. USA zawiesiły całą swoją pomoc dla Mauretanii w wysokości 100 mln USD, z wyłączeniem pomocy humanitarnej[27]i zapowiedziały rozważenie wprowadzenia sankcji finansowych i wizowych wobec członków junty wojskowej[28]
Przypisy
- ↑ a b c Mauritania army stages coup; junta takes charge. [dostęp 2008-08-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-08-12)].
- ↑ „Chantage au coup d’Etat”, Union des Forces de Progres, 28 czerwca 2008.
- ↑ „Le parti au pouvoir en Mauritanie perd sa majorité au parlement”, APA, 4 sierpnia 2008.
- ↑ Zamach stanu w Mauretanii. Władza w rękach strażników [online], Gazeta.pl, 6 sierpnia 2008 [zarchiwizowane z adresu 2008-08-09] .
- ↑ „Mauritania forces stage coup after officers sacked”, washingtonpost.com, 6 sierpnia 2008.
- ↑ „Troops stage coup in Mauritania”, BBC News, 6 sierpnia 2008.
- ↑ „Mauritanian junta promises polls”, BBC News, 7 sierpnia 2008.
- ↑ „Mauritania police break up anti-coup rally”. afp.google.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-08-10)]., AFP, 7 sierpnia 2008.
- ↑ „Hundreds attend anti-coup rally in Mauritania”. afp.google.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-08-12)]., AFP, 8 sierpnia 2008.
- ↑ ” Mauritania's toppled PM released”, BBC News, 11 sierpnia 2008.
- ↑ „Mauritania junta names respected diplomat as PM”, Reuters, 14 sierpnia 2008.
- ↑ „New Mauritanian Prime Minister Moulaye Ould Mohamed Laghdaf”, yahoo.com, 14 sierpnia 2008.
- ↑ „Mauritania frees deposed leader”, BBC News, 21 grudnia 2008.
- ↑ „Reactions Are Mixed After Mauritania Election Date Announcement”, VOA News, 15 września 2008.
- ↑ „Mauritanian junta plans elections on June 6”, AFP, 23 stycznia 2009.
- ↑ „Mauritania's Military Ruler Steps Down to Run for President”. voanews.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-18)]., VOA News, 16 kwietnia 2009.
- ↑ „Junta leader wins vote, opposition calls results 'prefabricated'”. france24.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-24)]., France24, 20 lipca 2009.
- ↑ „Junta leader declared Mauritania president”, AFP, 20 lipca 2009.
- ↑ „INSTANT VIEW: Reaction to coup in Mauritania”, Reuters, 6 sierpnia 2008.
- ↑ „AU to suspend Mauritania membership for coup”, xinhuanet.com, 9 sierpnia 2008.
- ↑ „L’Union africaine décide de sanctions contre les membres de la junte”, Agence France Presse, 6 lutego 2009.
- ↑ „EU condemns Mauritania coup, could withhold aid”, Reuters, 6 sierpnia 2008.
- ↑ Security Council meeting 5960. undemocracy.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-16)]..
- ↑ „World Banks suspends aid to Mauritania after coup”. afp.google.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-08-27)]., AFP, 22 sierpnia 2008.
- ↑ ” France to impose sanctions on Mauritania”, IOL, 30 sierpnia 2008.
- ↑ „Rice condemns military coup in Mauritania”. afp.google.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-08-09)]., AFP, 6 sierpnia 2008.
- ↑ ” US Cuts Non-Humanitarian Aid to Mauritania After Coup”, Voice of America, 7 sierpnia 2008.
- ↑ „US will not recognise Mauritania's new govt”. afp.google.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-20)]., AFP, 2 września 2008.