Ystad

Herb
Państwo	Szwecja
Region	Skania
Gmina	Ystad
Powierzchnia	10,93[1] km²
Populacja (2018) • liczba ludności • gęstość	19 705[1] 1803[1] os./km²
Nr kierunkowy	0411
Położenie na mapie Skanii Ystad
Położenie na mapie Szwecji Ystad
55°25′N 13°50′E/55,416667 13,833333
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Ystad – miasto w południowej Szwecji, siedziba władz administracyjnych gminy Ystad w regionie (szw. län) Skania (w krainie Skania), port nad Morzem Bałtyckim.

Liczy 18 350 mieszkańców^[2] (dane z 2010). Dla porównania w 1972 liczyło 23,9 tys. mieszkańców^[3]. Z tamtejszej bazy promowej wypływają promy do Rønne oraz do Świnoujścia. Ystad jest dla Świnoujścia miastem partnerskim od 1990. Średniowieczna (w większości XV i XVI-wieczna) zabudowa szachulcowa stanowi największy tego typu zespół w całej Skandynawii^[4]. Do cennych zabytków architektonicznych należą też ceglane, gotyckie kościoły Mariacki i św. Piotra. W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, metalowy oraz spożywczy^[5].

Miasto Ystad jest istotnym elementem infrastruktury transportowej Szwecji. Wraz z funkcjonującym tam morskim przejściem granicznym tworzy bardzo ważny dla transportu środkowoeuropejskiego – węzeł komunikacyjny. Łączy – poprzez połączenia morskie i lądowe – Skandynawię z Europą Środkową i Europą Południową oraz kraje bałtyckie z Europą Zachodnią.

Połączenie promowe Świnoujście – Ystad istnieje od 1964. Linia ta rozwijała się prężnie przez następne lata, armatorzy polscy wprowadzali coraz to nowe promy na tej linii.

W październiku 2006 rozpoczęła się przebudowa portu w Ystad, ponieważ prom MF Wawel ze względu na brak miejsca w porcie pasażerskim, był zmuszony do cumowania przy nabrzeżu przemysłowym. Przebudowa ma kosztować 30 mln koron szwedzkich. Głębokości przy nabrzeżach w porcie Ystad wynoszą 7,2 m, a docelowo planowane jest pogłębienie portu do 8 metrów. Najbardziej odpowiednia głębokość, czyli 8,5-9 metrów jest niemożliwa do zrealizowania w basenie wewnętrznym z powodu zbyt płytkiego osadzenia stalowych ścianek nabrzeży. Rozpoczęto również rozmowy na temat uruchomienia w porcie centrum magazynowo-dystrybucyjnego^[6].

Do 5 lutego 2007, czyli daty uruchomienia nowego połączenia przez operatora promowego Unity Line Świnoujście – Trelleborg, każdego dnia ze Świnoujścia do Ystad wypływało pięć polskich promów. Aktualnie na tej trasie przewoźnicy uruchamiają:

• promy operowane przez Unity Line:
  • MF Skania
  • MF Polonia
  • MF Jan Śniadecki
  • MF Kopernik
• promy operowane przez Polferries
  • MF Mazovia^[7]
  • MF Cracovia
  • MF Baltivia

W styczniu 2007 zawiązało się konsorcjum firm, w skład którego weszły Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście SA, miasto Ystad, Ystad Hamn Logistic AB, Polska Żegluga Bałtycka i Unity Line sp. z o.o. W Ministerstwie Gospodarki konsorcjum złożyło wspólną aplikację w ramach projektu „Autostrady Morskie”.

Celem aplikacji jest wpisanie morskiego połączenia promowego Szczecin-Świnoujście-Ystad do unijnego programu „Autostrad Morskich”. Status taki daje przewagę w dostępie do funduszy unijnych (TEN, Marco Polo, ERDF, INTERREG, Fundusz Spójności), ma także dla obu portów znaczenie marketingowe.

Ystad jest jednym z głównych miejsc akcji cyklu powieści detektywistycznych szwedzkiego pisarza Henninga Mankella (ur. 1948). To właśnie w tym mieście, przy ul. Mariagatan, mieszka główny bohater cyklu – prowincjonalny komisarz śledczy Kurt Wallander.