Yoichiro Nambu
 Yoichiro Nambu w 2005 roku | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Specjalność: fizyka | |
| Alma Mater | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
| |
| Nagrody | |
Yoichiro Nambu (jap. 南部 陽一郎 Nanbu Yōichirō; ur. 18 stycznia 1921 w Tokio, zm. 5 lipca 2015 w Osace) – japońsko-amerykański fizyk teoretyk, noblista, profesor uniwersytetów w Osace i Chicago. Specjalizował się w fizyce cząstek elementarnych, w tym chromodynamice kwantowej i teorii strun, którą współtworzył.
Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki otrzymał w 2008 roku, za odkrycie mechanizmu spontanicznego łamania symetrii w fizyce cząstek elementarnych. Niezależnie od niego laureatami zostali Toshihide Masukawa i Makoto Kobayashi[1].
Życiorys
Yoichiro Nambu urodził się w 1921 roku w Tokio, ale wychowywał się w Fukui. W latach 1940–1942 studiował fizykę na Cesarskim Uniwersytecie w Tokio. Po uzyskaniu tytułu magistra został powołany do wojska, służył w laboratorium radarów[1]. Przeżył amerykańskie naloty na Tokio[2]. Po zakończeniu II wojny światowej, w 1946 roku, wrócił na Uniwersytet Tokijski, w 1952 uzyskał tam stopień doktora[3].
W 1950 roku został profesorem na Osaka City University, pracował na nim do 1956 roku. W 1952 roku został zaproszony do Institute for Advanced Study, a w 1954 został pracownikiem naukowym na University of Chicago. Z tą uczelnią związał swoją karierę, w 1956 roku został tam associate professor, a w 1958 – profesorem. W 1970 roku uzyskał amerykańskie obywatelstwo[4].
W czasie studiów na Uniwersytecie zetknął się z Shin’ichirō Tomonagą, który w tym czasie rozwijał teorię renormalizacji. Yoichiro Nambu współpracując z jego grupą badawczą rozpoczął badania nad fizyką cząstek elementarnych. Był jednym z twórców teorii strun oraz pionierów w dziedzinie chromodynamiki kwantowej[4]. W swoich eksperymentach zaobserwował przechodzenie materii ze stanu symetrycznego do asymetrycznego. Zjawisko to nazwane spontanicznym łamaniem symetrii spotkało się początkowo ze sceptycyzmem ówczesnych fizyków[2].
Laureat Nagrody Sakurai przyznawanej przez Amerykańskie Towarzystwo Fizyczne (APS) teoretykom cząstek elementarnych (1994)[5].
Zmarł 5 lipca 2015 roku w Osace w wyniku ataku serca[6].
Nagrody i wyróżnienia
- 1985: Medal Maxa Plancka,
- 1986: Medal Diraca,
- 1994: Nagroda Wolfa,
- 2008: Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki.
Przypisy
- ↑ a b Yoichiro Nambu – Facts. nobelprize.org. [dostęp 2014-01-20]. (ang.).
- ↑ a b Yoichiro Nambu, physicist who won Nobel Prize in 2008, dies at 94, [w:] The Washington Post [online], 18 lipca 2015 [dostęp 2020-08-01] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-21] (ang.).
- ↑ Yoichiro Nambu. Biographical. [w:] nobelprize.org [on-line]. [dostęp 2020-08-01]. (ang.).
- ↑ a b Yoichiro Nambu, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-08-01] (ang.).
- ↑
J. J. Sakurai Prize for Theoretical Particle Physics, aps.org [dostęp 2022-01-05].
- ↑ William Grimes, Yoichiro Nambu, Nobel-Winning Physicist, Dies at 94 [online], nytimes.com, 17 lipca 2015 [dostęp 2015-07-18] (ang.).
