Wrzosowiec
 Wrzosowiec hyzopolistny | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
wrzosowiec |
| Nazwa systematyczna | |
| Corispermum L. Sp. Pl. 1027. 1753[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
C. hyssopifolium Linnaeus[3] | |
Wrzosowiec (Corispermum L.) – rodzaj roślin z rodziny szarłatowatych (dawniej w komosowatych). Obejmuje ok. 65[4]–69[5] gatunków. Większość przedstawicieli występuje na suchych obszarach Azji, mniej liczne gatunki rosną jednak także na rozległych obszarach strefy umiarkowanej i subarktycznej w pozostałej części Azji, w Europie i Ameryce Północnej. Niektóre gatunki zostały rozprzestrzenione poza zasięg naturalny[4]. Z terenu Polski wymienionych zostało 5 gatunków: wrzosowiec cienkoskrzydełkowy C. pallasii jest zadomowionym antropofitem, status niejasny dwóch gatunków – wrzosowca pośredniego C. intermedium i Marschalla C. marschallii, dwa gatunki są tylko przejściowo zawlekane – wrzosowiec hyzopolistny C. hyssopifolium i lśniący C. nitidum[6]. Ze względu na zmienność roślin, łatwość krzyżowania, problemy z ustaleniem cech diagnostycznych – rozpoznawanie i klasyfikacja należących tu gatunków jest problematyczna[7].
Morfologia
- Pokrój
- Rośliny jednoroczne o rozgałęzionym pędzie, gęsto pokrytym gwiazdkowatymi włoskami[4][7][8], rzadko nagie lub łysiejące z wiekiem[4]. Pędy zwykle prosto wzniesione lub podnoszące się, rzadko płożące[4].
- Liście
- Skrętoległe, siedzące[8], nitkowate, wąskolancetowate do lancetowatych, całobrzegie[7], płaskie lub nieco wałeczkowate[8].
- Kwiaty
- Obupłciowe, zebrane na szczytach pędów w kłosy, które mogą być luźne i wydłużone lub krótkie i gęste. Poszczególne kwiaty wyrastają w kątach przysadek. Okwiat zredukowany zupełnie lub do jednego okółka składającego się z 1–3, rzadko 5, błoniastych i białawych listków. Pręciki najczęściej w liczbie 3 (rzadziej od 1 do 5), nierówne, dłuższe od okwiatu. Pylniki owalne do kulistych. Jajowata zalążnia także jest dłuższa od okwiatu i jest spłaszczona. Zwieńczona jest bardzo krótką szyjką słupka zakończoną dwoma nitkowatymi, rozstawionymi znamionami[8].
- Owoce
- Orzeszek spłaszczony do wypukłego, wydłużony lub okrągły, otoczony błoniastym skrzydełkiem różnej szerokości lub pozbawiony skrzydełka. Jeśli jest – skrzydełko jest całobrzegie, drobno ząbkowane lub faliste[4].
Systematyka
Rodzaj z rodziny szarłatowatych (Amaranthaceae) w jej szerokim ujęciu (obejmującym komosowate Chenopodiaceae). W obrębie rodziny rodzaj należy do podrodziny Corispermoideae Rafinesque, wskazywanej jako siostrzana względem podrodziny komosowych Chenopodioideae Burnett[2].
- Wykaz gatunków[5]
- Corispermum afghanicum Podlech
- Corispermum algidum Iljin
- Corispermum altaicum Iljin
- Corispermum americanum (Nutt.) Nutt.
- Corispermum aralocaspicum Iljin
- Corispermum bardunovii Popov ex Lomon.
- Corispermum × calvoborysthenicum Klokov
- Corispermum candelabrum Iljin
- Corispermum canescens Kit.
- Corispermum caucasicum Iljin
- Corispermum chinganicum Iljin
- Corispermum confertum Bunge ex Maxim.
- Corispermum crassifolium Turcz.
- Corispermum × czernjaevii Klokov
- Corispermum declinatum Steph. ex Iljin
- Corispermum dilutum (Kitag.) C.P.Tsien & C.G.Ma
- Corispermum elongatum Bunge ex Maxim.
- Corispermum erosum Iliin
- Corispermum falcatum Iljin
- Corispermum filifolium C.A.Mey.
- Corispermum flexuosum W.Wang & Fuh
- Corispermum gallicum Iljin
- Corispermum gelidum Iljin
- Corispermum heptapotamicum Iljin
- Corispermum hilariae Iljin
- Corispermum hookeri Mosyakin
- Corispermum huanghoense C.P.Tsien & C.G.Ma
- Corispermum hyssopifolium L. – wrzosowiec hyzopolistny
- Corispermum ikramii Aellen
- Corispermum intermedium Schweigg. – wrzosowiec pośredni
- Corispermum × klokovii Mosyakin
- Corispermum komarovii Iljin
- Corispermum korovinii Iljin
- Corispermum krylovii Iljin
- Corispermum laxiflorum Schrenk
- Corispermum lehmannianum Bunge
- Corispermum lepidocarpum Grubov
- Corispermum lhasaense C.P.Tsien & C.G.Ma
- Corispermum macrocarpum Bunge ex Maxim.
- Corispermum marschallii Steven – wrzosowiec Marschalla
- Corispermum maynense Ignatov
- Corispermum mongolicum Iliin
- Corispermum navicula Mosyakin
- Corispermum nitidum Kit. – wrzosowiec lśniący
- Corispermum ochotense Ignatov
- Corispermum orientale Lam.
- Corispermum pacificum Mosyakin
- Corispermum pallasii Steven – wrzosowiec cienkoskrzydełkowy
- Corispermum pallidum Mosyakin
- Corispermum pamiricum Iljin
- Corispermum papillosum (Kuntze) Iljin
- Corispermum patelliforme Iljin
- Corispermum piliferum Iljin
- Corispermum platypterum Kitag.
- Corispermum praecox C.P.Tsien & C.G.Ma
- Corispermum pseudofalcatum C.P.Tsien & C.G.Ma
- Corispermum puberulum Iljin
- Corispermum rechingeri Sukhor.
- Corispermum redowskii Fisch.
- Corispermum retortum W.Wang & P.Y.Fu
- Corispermum sibiricum Iljin
- Corispermum stauntonii Moq.
- Corispermum stenolepis Kitag.
- Corispermum tibeticum Iljin
- Corispermum tylocarpum Hance
- Corispermum ulopterum Fenzl ex Ledeb.
- Corispermum uralense (Iljin) Aellen
- Corispermum villosum Rydb.
- Corispermum welshii Mosyakin
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-09-16] (ang.).
- ↑ a b Corispermum. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2018-09-16].
- ↑ a b c d e f Sergei L. Mosyakin: Corispermum Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-09-16].
- ↑ a b Corispermum. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-09-16].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 62, ISBN 978-83-62975-45-7.
- ↑ a b c Corispermum Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-09-16].
- ↑ a b c d Anna Pacyna: Corispermum L., Wrzosowiec. W: Flora Polski. Rośliny naczyniowe. Tom III. Adam Jasiewicz (red.). Kraków: PAN, Instytut Botaniki im. W. Szafera, 1992, s. 172. ISBN 83-85444-06-8.
Identyfikatory zewnętrzne: