Woszczyneczka wielkopora
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
woszczyneczka wielkopora |
| Nazwa systematyczna | |
| Ceriporiopsis subvermispora (Pilát) Gilb. & Ryvarden Mycotaxon 22(2): 364 (1985) | |
Woszczyneczka wielkopora (Ceriporiopsis subvermispora (Pilát) Gilb. & Ryvarden) – gatunek grzybów z rzędu żagwiowców (Polyporales)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Ceriporiopsis, Meruliaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1940 roku Albert Pilát, nadając mu nazwę Poria subvermispora. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadali mu Robert Lee Gilbertson i Leif Ryvarden w 1985 r.[1] Pozostałe synonimy[2]:
- Fibuloporia subvermispora (Pilát) Domański 1969
- Gelatoporia subvermispora (Pilát) Niemelä 1985
- Poria subvermispora Pilát 1940
- Spongiporus subvermisporus (Pilát) Ryvarden & Gilb. 1984
- Tyromyces subvermisporus (Pilát) Ryvarden 1973
Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia
Poliporoidalny, roczny, rozpostarty, rozproszony, o grubości do 3 mm. Młode okazy miękkie i mięsiste, w eksykatach kruche. Brzeg wąski, biały, drobno włókienkowaty. Powierzchnia hymenialna biała do jasnokremowej, pory kanciaste, 2-4 na mm. z cienkimi przegrodami. Subikulum białe, u młodych okazów miękkie, u starych twarde, często z gęstymi chrzęstnymi lub żywicznymi strefami. Warstwa rurek biała, krucha, o grubości do 2 mm[4].
- Cechy mikroskopowe
System strzępkowy monomityczny. Strzępki generatywne w subikulum ze sprzążkami, bezbarwne, cienkościenne, o średnicy 2,5–5 µm, w tramie i subhymenium podobne, ale nieco węższe. Strzępki na krawędziach ostrzy rurek (dissepiment) z charakterystycznymi wierzchołkowymi skupiskami kryształów, które mogą również występować w innych miejscach tych strzępek. W hymenium brak cystyd i innych płonnych elementów. Podstawki maczugowate, 4–sterygmowe, 12–18 × 4–5 µm, ze sprzążką w podstawie. Bazydiospory alantoidalne, szkliste, gładkie, nieamyloidalne, 4,5–5,5(–6) × 1–1,5 µm[4].
Występowanie i siedlisko
Występuje na wszystkich kontynentach poza Antarktydą. Najwięcej stanowisk podano w Europie, gdzie występuje na całym obszarze z wyjątkiem jej południowo-wschodnich regionów[5]. W Polsce do 2003 r. podano jedno tylko stanowisko[3], ale w późniejszych latach podano wiele nowych[6]. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ma status E – gatunek wymierający, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[7].
Nadrzewny grzyb saprotroficzny. Występuje w naturalnych lasach na martwym drewnie drzew iglastych. W Polsce notowana na świerku[3], w Europie również na świerkach, ale w Ameryce Północnej zgłaszany także na innych drzewach iglastych oraz na klonach, topolach i dębach. Powoduje białą zgniliznę drewna[4].
Przypisy
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-12-11].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-12-11].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 104, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c L. Ryvarden, R.L. Gilbertson, European polypores. Part 1, „Synopsis Fungorum”, 6, Mycobank, 1993, s. 1–387 [dostęp 2022-02-03].
- ↑ Mapa występowania woszczyneczki wielkoporej na świecie [online], gbif.org [dostęp 2024-12-11].
- ↑ Aktualne stanowiska woszczyneczki wielkoporej w Polsce [online] [dostęp 2024-12-11].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 62, ISBN 83-89648-38-5.