Woonerf (niderlandzka wymowa^ⓘniderlandzka wymowa: /ʋoːn.ɛrf/) – rodzaj ulicy w strefie zurbanizowanej, w której położono nacisk na wysoki poziom bezpieczeństwa, uspokojenie ruchu, atrakcyjność przestrzeni i funkcji komunikacyjnej z priorytetem dla pieszych i rowerzystów. Woonerf jest w założeniu przestrzenią publiczną, która łączy funkcje ulicy, deptaku, parkingu i miejsca spotkań mieszkańców. Podstawą projektowania ulicy tego typu jest rezygnacja z tradycyjnego podziału przestrzeni między jezdnię i chodniki oraz zastosowanie elementów małej architektury, co zniechęca kierowców do ruchu tranzytowego, nie wyklucza jednak możliwości wprowadzenia komunikacji miejskiej^[1].

Woonerf pojawił się w latach 70. XX w. w Holandii w reakcji na gwałtowny wzrost liczby samochodów w strefach wymagających szczególnej ochrony, m.in. w rejonie szkół i stref zamieszkania^[1]. Woonerfy znajdują się m.in. w Amsterdamie, Kopenhadze czy Berlinie. Według danych z września 2011 roku, ponad milion Holendrów mieszka przy woonerfach^[2].

W latach 60. i 70. ciągi pieszo-jezdne, nazywane „alejkami osiedlowymi” lub „alejkami miejskimi”, funkcjonowały na wielu osiedlach w dużych miastach w Polsce, np. na warszawskim Ursynowie oraz Targówku^[3]. Alejki te zachowywały wszystkie funkcje komunikacyjne, jednak z priorytetem dla pieszych i rowerzystów. Pełniły funkcję deptaków, parkingów, ale też miejsca spotkań mieszkańców i zabaw dzieci (zwłaszcza gry w kapsle albo w klasy). Nie pełniły natomiast żadnych funkcji tranzytowych.

Jedna z pierwszych inwestycji tego typu w Polsce została otwarta 28 czerwca 2014 roku w Łodzi, na ul. 6 Sierpnia, w ramach budżetu obywatelskiego. Do kolejnej edycji budżetu obywatelskiego zgłoszone zostało sześć wniosków o przekształcenie ulicy w woonerf^[4].

W listopadzie 2015 r. oddano mieszkańcom następny woonerf – przerobiony i wyremontowany odcinek ul. Traugutta^[5]. Ulica szybko zapełniła się lokalami, a obok wybudowano plac zabaw dla dzieci. W połowie kwietnia 2016 r. udostępniono kolejną ulicę: ul. Piramowicza^[6], gdzie nie ma lokali gastronomicznych, za to ustawiono m.in. szachownice i zabytkową pompę.

W ramach budżetu obywatelskiego miasta Łodzi na rok 2017 złożono projekt ponadosiedlowy dotyczący zorganizowania publicznego konkursu na nowe lub istniejące słowo, którym urząd miasta Łodzi ma posługiwać się na określenie woonerfów^[7].

W czerwcu 2019 oddano do użytku woonerf w Gdyni przy ul. Abrahama, na odcinku od ulicy 10 Lutego do ul. Batorego, na którym pojawiły się nowe nasadzenia zieleni i mała architektura. Na ulicy dozwolono przejazd z prędkością maksymalną 20 km na godz. i wyznaczono 7 miejsc do parkowania^[8].

W 2024 roku oddano do użytku woonerf na ulicy Brackiej w Warszawie (na odcinku między Alejami Jerozolimskimi i ulicą Chmielną)^[9].

• 
  Woonerf w Łodzi na ul. 6 Sierpnia
• 
  Woonerf na ul. 6 Sierpnia w Łodzi podczas Light Move Festival
• 
  Woonerf na ul. Traugutta w Łodzi
• 
  Szachownice na woonerfie przy ul. Piramowicza w Łodzi
• 
  Pompa na ul. Piramowicza w Łodzi

• Strefa zamieszkania