Wojciech Giełżyński
 Wojciech Giełżyński (Warszawa, 2006) | |
| Data i miejsce urodzenia |
9 maja 1930 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 marca 2015 |
| Narodowość |
polska |
| Język |
polski |
| Dziedzina sztuki | |
| Ważne dzieła | |
| |
| Odznaczenia | |
 
| |
Wojciech Stefan Giełżyński (ur. 9 maja 1930 w Warszawie, zm. 3 marca 2015 tamże) – polski dziennikarz i reportażysta.
Życiorys
Debiutował w wieku 16 lat, pod pseudonimem Wojciech Stefan[1], na łamach „Gazety Ludowej”, niezależnego dziennika, którego naczelnym był jego ojciec, Witold Giełżyński (korygował on teksty syna, m.in. pod kątem gramatycznym[1]). Ukończył Liceum im. Stefana Batorego, następnie studia ekonomiczne w Szkole Głównej Handlowej, po których został reporterem działu sportowego tygodnika „Dookoła Świata” (na studiach pracował w piśmie „Repatriant”, które namawiało ludzi starej emigracji do powrotów do Polski[1]). Sportowiec, dwukrotny mistrz Polski w wioślarstwie. Pracował w pismach: „Współczesność”, „Panorama”, „Kontynenty” (prowadził dział Azji), od 1972 współpracował blisko z „Polityką” (z której odszedł po strajku w Stoczni Gdańskiej w 1980). W stanie wojennym przeszedł do prasy drugiego obiegu, redagował miesięcznik „Vacat” (ps. Jan Lech, Pol.X., Weronika), współredagował „Przegląd Wiadomości Agencyjnych”. Ostatnim jego etatowym miejscem pracy w dziennikarstwie był „Tygodnik Solidarność” w latach 1989–1992.
W 1987 uczestniczył w reaktywacji PPS, a w 1988 – w majowym i sierpniowym strajku w Stoczni Gdańskiej. Był członkiem Rady Programowej Unii Pracy. Związany z masonerią, której wybitnym przedstawicielem był także jego ojciec.
Od 1995 do 2006 rektor nieistniejącej już Wyższej Szkoły Komunikowania i Mediów Społecznych im. Jerzego Giedroycia w Warszawie.
Autor ok. pięciu tysięcy publikacji prasowych, komentarzy radiowych i telewizyjnych – oraz ponad 60 książek, głównie o Trzecim Świecie, jak i z zakresu problematyki społeczno-politycznej.
Odwiedził w wędrówkach reporterskich 85 krajów. Otrzymał za swą twórczość szereg nagród i wyróżnień m.in. nagrodę im. Juliana Bruna.
W latach 1960–1981 należał do PZPR[2]. Przyznał się do siedmiu lat współpracy z SB (TW ps. Jerzy Stefański), zakończonej w 1964.
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Złotym Krzyżem Zasługi[2].
Mieszkał w Warszawie przy ul. T. Sygietyńskiego.
Pochowany 10 marca 2015 w grobie rodzinnym na cmentarzu Stare Powązki (kwatera 36-5-3,4)[3].
Twórczość
- Indonezja, archipelag niepokojów. 1966, seria: Świat się zmienia.
- Oko w oko z polityką. 1968.
- Aż do najdalszych granic. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 1972, seria: Łowcy sensacji.
- Medytacje o Świecie Trzecim. 1972.
- Sto twarzy Jugosławii. 1977.
- Kraj świętych krów i biednych ludzi. Krajowa Agencja Wydawnicza, 1977.
- Rewolucja w imię Allacha. Książka i Wiedza, 1979.
- Rewolucja w imię Augusta Sandino. Wydawnictwo Iskry, 1979. ISBN 83-207-0142-2.
- Jeśli nawet umrzesz, pozostań. 1979.
- Gra o Himalaje. Wydawnictwo Iskry, 1980. ISBN 83-207-0259-3.
- Byłem gościem Chomeiniego. Książka i Wiedza, 1981.
- Gdańsk. Sierpień 80. Lech Stefański (współautor). 1981.
- Moja prywatna Vistuliada. Wydawnictwo Iskry, 1983. ISBN 83-207-0638-6.
- Budowanie Niepodległej. Paryż: Instytut Literacki, 1985.
- Edward Abramowski, zwiastun Solidarności. Wydawnictwo Polonia, 1986. ISBN 0-902352-53-9.
- Ani Wschód ani Zachód. Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 1989.
- Opiumowa dżungla. Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1989. ISBN 83-203-1819-X.
- Jaćwięgi są wśród nas. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2001. ISBN 83-207-1666-7.
- Nepal - horror i sielanka. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz S.A., 2001. ISBN 83-88276-92-1.
- Szatan wraca do Iranu. Krajowa Agencja Wydawnicza, 2001. ISBN 83-88072-35-8.
- Prywatna historia XX wieku. Wydawnictwo Rosner i Wspólnicy, 2005. ISBN 83-89217-73-2.
- Inne światy inne drogi. Bydgoszcz, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Branta, 2006.
- Wschód Wielkiego Wschodu. Warszawa: 2008, seria: Ex Oriente Lux.
- Pół świata – moje!. Oficyna Wydawnicza Volumen, 2012. ISBN 978-83-7233-411-4.
Przypisy
- ↑ a b c Nasz wywiad. Rozmowa z Wojciechem Giełżyńskim, w: Czas, nr 2-3(11-12)/1988, s. 39
- ↑ a b Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 237. ISBN 83-223-2073-6.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: GIEŁŻYŃSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-07-26].
Linki zewnętrzne
- Paweł Smoleński, „Zmarł Wojciech Giełżyński – reporter i podróżnik z powołania”; Wyborcza.pl – 6 marca 2015 r.
- „Nie żyje dziennikarz i reportażysta Wojciech Giełżyński”; „Press”, 5 marca 2015 r.
- Notacje historyczne: „Wojciech Giełżyński. Debiutowałem u ojca” (film). vod.tvp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)].