Wina polskie
Wina polskie – wina produkowane w Polsce.
Historia
Według wykopalisk archeologicznych, już na przełomie IX i X wieku winorośl uprawiano na terenach Małopolski, z tego bowiem czasu pochodzą pozostałości winnicy odkryte na zboczach Wawelu[1][2]. Według Władysława Korcza najstarszym dokumentem potwierdzającym uprawę winorośli w Polsce jest bulla gnieźnieńska papieża Innocentego II z 1136 roku o uposażeniu arcybiskupstwa gnieźnieńskiego, w której mowa jest o winnicach w okolicy grodu płockiego i włocławskiego. Mnisi benedyktyńscy i cysterscy w przyklasztornych gospodarstwach sadzili winorośl i produkowali wino, przede wszystkim na potrzeby liturgiczne[3]. Do Małopolski winorośl dotarła z południa Europy, przypuszczalnie z Państwa Wielkomorawskiego[1][3].
W XIV wieku uprawą winorośli i produkcją wina zajęli się również mieszczanie[4]. O tradycji upraw świadczy nazewnictwo geograficzne: kilka miejscowości o nazwie Winna Góra, Winogrady, Winiary, Winnica, Winiary itd.[4] Popularność wina dorównywała popularności piwa i miodu pitnego[4]. Winnice znajdowały się przede wszystkim na Śląsku, w Zielonej Górze, Poznaniu, terenach nadwiślańskich (Toruń, Płock, Sandomierz), w Lublinie i Krakowie, w okolicach Przemyśla i Krosna[4][5].
Od XVI wieku winiarstwo w Polsce podupadało, a głównym powodem była coraz większa dostępność win z krajów, gdzie warunki klimatyczne bardziej sprzyjały uprawie[4]. Rozwinął się handel winem importowanym, przede wszystkim z obszaru Królestwa Węgier – tzw. węgrzynem[2]. Często sprowadzane wino starzono przed sprzedażą jeszcze w polskich piwnicach[2]. Inne kraje, z których przywożono wino to Francja, Włochy i Niemcy[4].
Siedemnastowieczne wojny przetrzebiły polskie winnice[4]. Na terytorium Polski najdłużej, bo do XX wieku uprawiano winorośl w okolicach Zielonej Góry, leżącej wówczas w Niemczech[4][6]. W okresie międzywojennym w okolicach Zielonej Góry istniało ok. 300 hektarów winnic[4][6].
Renesans winiarstwa
Po wieloletniej przerwie nastąpiło odrodzenie polskiego winiarstwa oraz turystyki winiarskiej (enoturystyki)[4][7]. W przeciwieństwie jednak do historii, to nie w pobliżu Zielonej Góry, lecz w województwie podkarpackim pojawiły się pierwsze profesjonalne winnice – w roku 1984 Roman Myśliwiec założył winnicę Golesz[6]. W 2011 było w Polsce już około 500 winnic, z reguły niewielkich, gdyż łączna szacowana powierzchnia winnic w Polsce wynosiła wtedy ok. 500 ha (wg Polskiego Instytutu Winorośli i Wina)[8]. Największy areał mają Winnice Jaworek[9].
W 2004 roku, produkcja wina wyniosła 199 637 hl[10]. Uprawia się klasyczne odmiany winorośli właściwej, np. riesling, chardonnay, gewürztraminer, pinot gris, sylvaner, jak również mieszańce z przewagą winorośli właściwej, np. seyval blanc, bianca, muscat odessa, regent i rondo[11].
Zobacz też
- Krajowa Rada Winiarstwa i Miodosytnictwa
- Ogólnopolski Konkurs Win, Miodów Pitnych i Napojów Winiarskich
Przypisy
- ↑ a b Wojciech Bosak: Uprawa winorośli i winiarstwo w małym gospodarstwie na Podkarpaciu. Poradnik dla początkujących. Jasło: 2004.
- ↑ a b c Wawro 2011 ↓, s. 14.
- ↑ a b Myśliwiec 2009 ↓, s. 8.
- ↑ a b c d e f g h i j Myśliwiec 2009 ↓, s. 9.
- ↑ Wawro 2011 ↓, s. 13–14.
- ↑ a b c Wawro 2011 ↓, s. 11.
- ↑ Wawro 2011 ↓, s. 21.
- ↑ Wawro 2011 ↓, s. 16.
- ↑ Szlakiem polskich winnic.
- ↑ Mirosław Kuleba: Ampelografia Zielonej Góry. Zielona Góra: Pro Libris, 2005.
- ↑ Wawro 2011 ↓.
Bibliografia
- Roman Myśliwiec: Uprawa winorośli. Kraków: Wydawnictwo Plantpress, 2009, s. 8–9.
- Ewa Wawro: Winnice w Polsce. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2011. ISBN 978-83-7763-043-3.