Wiktor Jassem
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
11 czerwca 1922 |
| Data śmierci |
7 stycznia 2016 |
| profesor nauk technicznych | |
| Profesura |
1978 |
| fonetyk, filolog, nauczyciel akademicki | |
Wiktor Jassem (ur. 11 czerwca 1922 w Krakowie[1], zm. 7 stycznia 2016[2]) – polski fonetyk, filolog, językoznawca, profesor nauk technicznych, członek honorowy Polskiego Towarzystwa Fonetycznego. Specjalizował się w fonetyce akustycznej, prowadząc badania dotyczące wytwarzania dźwięków i procesu rozumienia mowy. Zajmował się także cyfrową syntezą, przetwarzaniem i analizą mowy[3][4][5][6].
Życiorys
W czasie drugiej wojny światowej uczestniczył w tajnym nauczaniu – jako student, studiując język angielski i niemiecki, a także jako nauczyciel języka angielskiego.
Karierę akademicką rozpoczął na Uniwersytecie Wrocławskim w drugiej połowie lat 40., gdzie wykładał fonetykę angielską. W 1952 przeniósł się na Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach 1955–1992 był pracownikiem Instytutu Podstawowych Problemów Techniki Wydziału Nauk Technicznych PAN, gdzie m.in. utworzył Samodzielną Pracownię Fonetyki Akustycznej, której był wieloletnim kierownikiem.
Na Wydziale Filologii UAM pracował do roku 1968, pełniąc w latach 1966–1968 funkcję kierownika Zakładu Fonetyki. W marcu 1968 został zawieszony przez komitet zakładowy PZPR, a następnie zwolniony z UAM. Bezpośrednią przyczyną była odmowa odczytania studentom odezwy PZPR, skierowanej przeciwko „syjonistom”. Mimo antysemickiej nagonki nie opuścił Polski.
Kontynuował następnie pracę w Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu, Instytucie Podstawowych Problemów Techniki Wydziału Nauk Technicznych PAN. W 1976 ponownie wstąpił do PZPR[7]. W 1978 uzyskał tytuł profesora nauk technicznych.
Był autorem ponad 200 publikacji, głównie z zakresu fonetyki akustycznej i fonologii języka polskiego i angielskiego. Jego prace zamieszczane były w międzynarodowych czasopismach językoznawczych (w szczególności Journal of the International Phonetic Association). Autor podręczników do nauki wymowy angielskiej (Podręcznik wymowy angielskiej z 1962, Exercises in English Pronunciation z 1995). Redaktor naukowy Wielkiego słownika polsko-angielskiego (1982) Jana Stanisławskiego. Przez ponad 50 lat zasiadał w Stałej Radzie Międzynarodowego Towarzystwa Fonetycznego.
Został pochowany 16 stycznia 2016 na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu (pole 2-2-3-9)[8].
Życie prywatne
Jego synem jest Krzysztof Jassem[9], a wnukami Piotr Jassem i Paweł Jassem (wszyscy są brydżystami sportowymi)[10].
Wybrane publikacje
- Intonation of Colloquial English, Travaux de la Société des Sciences et des Lettres de Wroclaw, 1951
- Fonetyka języka angielskiego, Warszawa : Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1954
- Podręcznik wymowy angielskiej, Warszawa : Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962
- The Phonology of Modern English, Warszawa : Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, 1987
- Exercises in English Pronunciation, Warszawa : Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1995
Przypisy
- ↑ Kto jest kim w Polsce : informator biograficzny. Lubomir Mackiewicz (red.), Anna Żołna (red.). Warszawa: Wydawnictwo „Interpress”, 1993, s. 251. ISBN 83-223-2644-0.
- ↑ Nekrolog Wiktora Jassema
- ↑ Dafydd Gibbon, Daniel Hirst & Nick Campbell (Eds.), Rhythm, melody and harmony in speech: Studies in honour of Wiktor Jassem [Speech and Language Technology, 14/15] (pp. 117-127). Poznań: Polskie Towarzystwo Fonetyczne, 2012.
- ↑ Daniel Hirst, A tribute to Wiktor Jassem on the occasion of his 90th birthday, „Journal of the International Phonetic Association”, 42 (2), 2012, s. 246–250, DOI: 10.1017/S0025100312000126 [dostęp 2024-11-13] (ang.).
- ↑ Maciej Karpiński, Dimensions of intonation. Wiktor Jassem’s contribution to the studies on the melody of speech, „Lingua Posnaniensis”, 58 (1), 2016, s. 25–38, DOI: 10.1515/linpo-2016-0002 [dostęp 2024-11-13] (ang.).
- ↑ Dafydd Gibbon, In Memoriam Wiktor Jassem (1922–2016), „Journal of the International Phonetic Association”, 50 (3), 2020, s. 449–451, DOI: 10.1017/S0025100320000304 [dostęp 2024-11-13] (ang.).
- ↑ Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 341. ISBN 83-223-2073-6.
- ↑ Informacje na stronie um.poznan.pl
- ↑ Dorota Konowrocka, Krzysztof Jassem, En face: dr Krzysztof Jassem... [online], jassem.pl (za Computerworld), 7 września 2010 [dostęp 2024-11-13].
- ↑ Radosław Patroniak, Jassem jak Midas, wszystko zamienia w złoto [online], Głos Wielkopolski, 6 grudnia 2015 [dostęp 2024-11-13].
Bibliografia
- Prof. zw. dr hab. Wiktor Jassem, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2011-05-24].
Linki zewnętrzne
- Wiktor Jassem na stronie Polskiego Towarzystwa Fonetycznego
- The contribution to English phonetic studies of Professor Wiktor Jassem. The Phonetician, 2003. [dostęp 2011-10-23]. (ang.).
- Karpiński, M. (2016). Dimensions of intonation. Wiktor Jassem’s contribution to the studies on the melody of speech. Lingua Posnaniensis, 58(1), 25-38. [dostęp 2017-06-2017]
- Jassem Wiktor, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-01-11].