Szanowana Redakcjo,

Kontaktuję się z Państwem w sprawie opublikowanego w Wyborczej.pl artykułu https://wyborcza.pl/alehistoria/7,121681,25732654,wrzuc-brednie-na-wikipedie-polscy-nacjonalisci-wciskaja-kit.html (Jan Grabowski "Wrzuć brednię na Wikipedię. Polscy nacjonaliści wciskają kit zagranicznym czytelnikom") 28 lutego 2020. Publikacja ta zawiera liczne błędy w temacie "jak działa Wikipedia". Jestem tam także oskarżany o "zafałszowywanie historii" co jest zarzutem bezpodstawnym, wymagającym przeprosin, albo sprostowania. Chciałbym prosić Redakcję o możliwość napisania artykułu przedstawiającego mój punkt widzenia (chętnie też taki artykuł zredaguję wspólnie z waszym dziennikarzem).

Jestem profesorem socjologii (associate professor, Hanyang University, Korea Pd.), ze specjalizacją w nowych mediach, a zwłaszcza Wikipedii, o której opublikowałem szereg artykułów w renomowanych międzynarodowych periodykach (http://scholar.google.com/citations?user=gdV8_AEAAAAJ). Moje badania na temat Wikipedii były wspomniane m.in. w Wall Street Journal (https://www.wsj.com/articles/when-wikipedias-bickering-editors-go-to-war-its-supreme-court-steps-in-1525708429). Jestem jednym z pionierów 'nauczania z Wikipedią' o czym pisała m. in. Fundacja Wikimedia (np. https://blog.wikimedia.org/2016/11/28/piotrus/). Jestem także długoletnim wolontariuszem Wikipedii znanym na angielskiej Wikipedii jako User:Piotrus. Redaguję angielskojęzyczną Wikipedię od 2004 roku i podaję tam swoje pełne nazwisko, Piotr Konieczny, i podpisuje się nim w dyskusjach (nie jestem więc anonimowym wolontariuszem), Na angielskiej Wikipedii specjalizuję się m.in. w pisaniu artykułów na tematy socjologiczne ( jestem jednym z głównych autorów m.in. haseł takich jak Max Weber, Karl Marx, Emile Durkheim, Florian Znaniecki), ale także na tematy krajowe (o Polsce; częściową listę tematów o których piszę można znaleźć na http://en.wikipedia.org/wiki/User:Piotrus). Jestem w sumie autorem ok. 3,000 różnych haseł, i prawdopodobnie najbardziej aktywnym wolunariuszem na angielskiej Wikipedii w tematach polskich (w projekcie angielskojęzycznym mam ok, 150-tą pozycję na liście najbardziej aktywnych woluntariuszy).

Pragnę omówić błędy i nieścisłości zawarte w artykule Prof. Grabowskiego, bez wątpienia eksperta w swojej dziedzinie historycznej, ale moim zdaniem, wypowiadając się jako podwójny eskpert w temacie Wikipedii (naukowy i wolontariusz), nowicjusza w tematyce Wikipedii. Serdecznie proszę o jak najszybszą odpowiedz co do publikacji w Wyborczej.pl mojej reakcji na zarzuty Prof. Grabowskiego.

Pełny tekst artykułu opublikowanego w Gazecie Wyborczej 12 marca 2020 r. pod tytułem Mamy taką Wikipedię, na jaką zasłużyliśmy. Eksperci nie chcą tworzyć dobra publicznego. Uważam się za właściciela praw autorskich to tego artykułu, jako że nie podpisałem żadnego dokumentu o ich przekazaniu na GW, nie przedstawiono mi żadnego dokumentu, że publikacja oznacza przeniesie praw, ani nie nie dostałem także za ten artykuł żadnej finansowej kompensacji.

Tytuł art. w GW, podkreślenia sekcji, itp. pochodzą od redakcji i nie były ze mną konsultowane.

28 lutego 2020 w Gazecie Wyborczej ukazał się tekst prof. Grabowskiego pt. Wrzuć brednię na Wikipedię. Polscy nacjonaliści wciskają kit zagranicznym czytelnikom. Chciałbym odnieść się do tego tekstu, zarówno jako wieloletni wikipedysta i osoba wzmiankowana w tym tekście, ale też jako profesor socjologii ze specjalizacją w nowych mediach, który Wikipedii poświęcił znaczną część swojej pracy badawczej i edukacyjnej. Prof. Grabowskiego szanuję jako specjalistę w dziedzinie historii, ale nie uważam ani za etyczne, ani za poprawne, że opisuje on działalność edukacyjną moją i innych wolontariuszy jako “fałszowanie historii”.

Jego artykuł opisuje błędy występujące w hasłach w tematyce historii polsko-żydowskiej na angielskojęzycznej Wikipedii. Od początku zaznaczę, że ani ja, ani żaden ze znanych mi wolontariuszy nie uważamy się za specjalistów w tematach historycznych; uwagi prof. Grabowskiego, profesjonalnego historyka, uznajemy za cenne, i zostały już one streszczone na stronach dyskusji wymienionych przez niego haseł, by wolontariusze, którzy będą chcieli pracować nad nimi byli ich świadomi. Jednak, choć prof. Grabowski ma prawdopodobnie rację w ocenie merytorycznej haseł, to myli się w ocenie przyczyn problemu i działania Wikipedii.  

Nie istnieje żaden spisek polskich nacjonalistów fałszujących historię w Wikipedii, niezależnie od tego jak atrakcyjnie taka teza może brzmieć. Prawda jest banalna: zdarza się czasem, że pełni dobrej woli wikipedyści sięgają po słabe źródła i nieumyślnie powielają zawarte w nich błędy.

Jakość Wikipedii jest wprost proporcjonalna do jakości dostępnych źródeł. Wynika to z przyjętej przez Wikipedię zasady weryfikowalności, która oznacza, że to, co znajduje się w jej hasłach, musi mieć oparcie w wiarygodnych źródłach informacji. System ten pozwala czytelnikom na weryfikację informacji poprzez sprawdzenie jej w źródle lub poprzez ocenę jakości samego źródła, co prof. Grabowski właśnie robi. Problem pojawia się gdy rzetelne źródła są trudno dostępne, podają sprzeczne informacje, lub gdy nie łatwo jest wolontariuszom odróżnić dobre źródła od gorszych. Tutaj bardzo potrzebny jest wkład ekspertów, niestety, jest on bardzo rzadki. Prof. Grabowski jest pierwszych zawodowych historyków, który zainteresował się jakością haseł w tej dziedzinie, blisko 20 lat po tym, jak projekt Wikipedia zaistniał. Na szczęście, standardy Wikipedii i doświadczenie jej wolontariuszy podnoszą się z czasem, więc wprowadzanie nowych błędów zdarza się coraz rzadziej - dlatego też wiele podanych przez prof. Grabowskiego przykładów pochodzi sprzed wielu lat. Są one sukcesywnie poprawiane, w miarę czasu wolontariuszy zainteresowanych danym tematem

To, że wiele haseł wykorzystuje słabe źródła jest słabością każdej encyklopedii, nie tylko Wikipedii. Jednak jej ogromną siłą i unikatowa cechą, której nie posiadają źródła drukowane, jest możliwość ich niemal natychmiastowej aktualizacji i poprawy po wykryciu problemu. Większość prostych błędów została już dawno temu poprawiona, ale jest też ogrom innych, nieoczywistych dla zwykłego czytelnika (czy też wolontariusza), które wymagają udziału ekspertów. Jako badacz relacji między środowiskiem eksperckim a projektami typu Wikipedii nie raz widzę, że wielu krytyków z tego środowiska po prostu nie rozumie jak działa Wikipedia i propaguje błędne teorie na jej temat. Niechętne podejście prof. Grabowskiego do tego projektu jest emblematyczne jeśli chodzi o pewien podstawowy problem: Wikipedia mogłaby być o wiele lepsza, gdyby eksperci bardziej aktywnie zaangażowali się w ten projekt, zamiast traktować go jako jakiś zamach na swoją pozycję w społeczeństwie, czekając by wróciła era papierowych encyklopedii, które szary człowiek mógł tylko czytać, ale broń boże, by coś więcej.

Przyjrzyjmy się teraz głównemu zarzutowi prof. Grabowskiego, tj. temu, że tematyka historii polsko-żydowskiej na angielskiej Wikipedii jest pod kontrolą rzekomych “polskich nacjonalistów”. Zarzut ten pojawił się stosunkowo niedawno, w artykule w Haaretz, do którego obydwaj z nas, tj. prof. Grabowski i ja, udzieliliśmy wywiadu.

Artykuł ten zarzucał, że przez blisko 15 lat hasło angielskojęzycznej Wikipedii na temat KL Warschau przedstawiało jako fakt niszową hipotezę na temat istnienia tam dużego obozu zagłady dla Polaków. Faktycznie, minęła ponad dekada zanim znaleźli się wolontariusze, którzy się tym hasłem zainteresowali, wykorzystując nowe, bardziej rzetelne, wcześniej nieistniejące źródła. Ich poprawki do KL Warschau nie były cofane - żadni 'polscy nacjonaliści' nie bronili starej, błędnej wersji. Jak opisuje to dziennik wikipedystów The Signpost, jeden z anonimowych wikipedystów aktywny w tym temacie, Icewhiz, wdał się niestety w konflikt z innymi wolontariuszami aktywnymi w tematach polsko-żydowskich, argumentując, że błędy w haśle o KL Warschau są dowodem na to, że na angielskiej Wikipedii działa prześladujaca go grupa 'polskich nacjonalistów'; zarzut ten rozpatrzył i oddalił jako bezpodstawny Komitet Arbitrażowy angielskiej Wikipedii (de facto Sąd Najwyższy Wikipedii), który zamiast tego odkrył, że Icewhiz sam zaangażował się w niedopuszczalną działalność (nękanie innych wolontariuszy), za co został on wyrzucony z projektu. Ale był to zarzut na tyle “medialny”, że Icewhiz zainteresował nim dziennikarza Haaretz, gdzie prof. Grabowskiego poparł teorię Icewhiza, pisząc że błędy takie muszą być dziełem “setek polskich nacjonalistów” aktywnie działają na angielskiej wersji tego projektu. W późniejszym artykule prof. Grabowski zredukował tę liczbę, wymieniając już tylko czterech wolontariuszy odpowiedzialnych za “fałszowanie historii”.

Do takich błędów nie potrzeba jednak żadnych nacjonalistów. Są liczne opracowania naukowe na temat rzetelności i jakości Wikipedii (odsyłam np. do książki 'Życie wirtualnych dzikich' prof. Jemielniaka, eksperta w tym temacie, a także aktywnego wolontariusza). Na Wikipedii są błędy w ilości porównywalnej do zwykłych encyklopedii. W odróżnieniu od nich, błędy takie są poprawiane każdego dnia; w ostatnim roku ja sam poprawiłem na angielskiej wiki hasła o bitwie na Westerplatte i bombardowaniu Wielunia, usuwając nacjonalistyczne mity na temat tego, że tam zaczęła się IIWŚ - ale ja nie doszukuję się w istnieniu takich błędów żadnych spisków; po prostu te hasła były napisane dość amatorsko i na podstawie mało rzetelnych źródeł. Nie jestem niestety ekspertem od historii, i nie wykluczam, że w tych hasłach dalej są jakies bledy, ale cóż - od lat czekamy na to, by pierwszy polski profesor historii dołączył do grona wolontariuszy w angielskiej Wikipedii.

Niestety, prof. Grabowski, nie rozumiejąc jak działa Wikipedia, dając wiarę w tę teorię spiskową i przypisując błędy wynikające z niedopracowania haseł celowemu działaniu “polskich nacjonalistów”, oskarża kilku wolontariuszy okazjonalnie redagujących hasła o tematyce polsko-żydowskiej o "zafałszowywanie historii" i bycie zwolennikami ideologii "wojowniczego nacjonalizmu". Jest to bulwersujące, bo my od lat staramy się poprawiać błędy i rozbudowywać hasła, w tym o Polsce, działając bez żadnego wsparcia i kompensacji. Nie zawsze będąc ekspertami w tematach, które redagujemy, nie jesteśmy w stanie zidentyfikować każdego błędu, a niekiedy może zdarzyć się i nam nieumyślne jego wprowadzenie. Nie jesteśmy nieomylni, tak jak nie są nieomylni profesjonalni historycy, których prace nieraz doczekują się dość krytycznych recenzji - jak choćby prof. Lukas, skrytykowany tak mocno przez prof. Grabowskiego.

Prof. Grabowski pisze, że "osoby redagujące hasła w Wikipedii pozostają anonimowe, kryją się pod pseudonimami". Nie do końca. Niektórzy są anonimowi, niektórzy nie. W tym przypadku Piotrus, czyli ja, nie jestem anonimowy; nie tylko podaję swoje dane na mojej stronie użytkownika Wikipedii, ale jestem nawet cytowany z nazwiska w Haaretz, tak samo jak prof. Grabowski. Również wolontariusz Poeticbent ujawnił swoją tożsamość na Wikipedii (jest kanadyjskim poetą). Dwaj pozostali wolontariusze preferują anonimowość. Jeden z nich wykłada ekonomię na zagranicznym uniwersytecie, a drugi jest emerytowanym obywatelem amerykańskim zafascynowanym Josephem Conradem. Więc ta sugerowana grupa “polskich nacjonalistów” z angielskiej Wikipedii raczej nie byłaby całkiem na miejscu na wiecu naszych narodowców.

Prof. Grabowski wydaje się także nie zdawać sobie sprawy, że hasła, które recenzuje, są dalej w trakcie rozbudowy, innymi słowy, są po prostu nie dokończone. Angielska Wikipedia ma własny system oceny i recenzji haseł. Hasła są klasyfikowane w siedmiu skalach jakości. 'Jedwabne pogrom' jest oceniony jako 'B', mniej więcej w połowie skali. Hasło take z definicji nie jest kompletne, prawdopodobnie zawiera błędy, i wymaga dogłębnej recenzji, którą niestety przeszło mniej niż 1% z 6 milionów haseł na angielskiej Wikipedii. Taką samą ocenę 'B' ma „Ratowanie Żydów przez Polaków w czasie Holokaustu” ('Rescue of Jews by Poles during the Holocaust'). Hasło 'Szmalcownik', ma jeszcze gorszą klasę 'start', czyli "w rozbudowie, dość niekompletne, może nie mieć rzetelnych źródeł'. To dopiero zalążek, zbitka kilku nieskładnych paragrafów. U góry hasła wyraźnie jest zaznaczone, że potrzebuje ono rozbudowy a nawet przepisania. Haseł na poziomie 'start' i gorszym jest niestety w Wikipedii około 5 milionów... ‘KL Warschau’ mimo niedawnych poprawek plasuje się między nimi z oceną ‘C’. Ostatnie hasło, “Sprawiedliwi wśród Narodów Świata” ("Polish_Righteous_Among_the_Nations"), ma najlepszy poziom, 'GA', czyli 5-ty z 7-miu, ale przeszło recenzję aż 12 lat temu, w 2008 r. To ma znaczenie, bo w pierwszym dziesięcioleciu Wikipedii standardy źródeł były o wiele mniej wymagające. Zaproponowałem ponowną ocenę tego hasła na stronie dyskusji ale wymiana opinii może potrwać nawet kilka miesięcy z powodu małego zainteresowania takimi tematami. W żadnym przypadku nie należy się dziwić, że hasła w takich klasach jakości zawierają błędy, równie dobrze można krytykować artykuł napisany przez historyka-amatora w czasopiśmie popularnonaukowym. Prof. Grabowski wymaga, by hasła w Wikipedii były na poziomie eksperckim, ale o ekspertów nie jest łatwo. Jak zauważa sam prof. Grabowski, jest on prawdopodobnie jedynym na świecie ekspertem nt. szmalcowników, ale jeśli on nie chce poprawić hasła na Wikipedii w tym temacie, to komu pozostaje to zrobić?

Co do meritum sprawy, prof. Grabowski zarzuca, że za błędy w tych hasłach odpowiadają 'polscy nacjonaliści', w tym przede wszystkim czterej wymienieni przez niego z pseudonimu wolontariusze. Nie wyjaśnia on jednak związku między tymi dwoma grupami, żaden z nas nie identyfikuje się na swojej stronie użytkownika jako 'polski nacjonalista'; dodatkowo, żaden nawet nie mieszka w Polsce.

Publicznie dostępne narzędzie analizy historii i autorstwa haseł pozwala zauważyć, że każde hasło krytykowane przez prof. Grabowskiego ma kilkudziesięciu i więcej autorów. Hasło 'Szmalcownik' było edytowane przez 75-ciu różnych wolontariuszy, 'Polish Righteous' 159-ciu, ‘KL Warschau’ przez 250-ciu, 'Rescue ' przez 270-ciu, a 'Jedwabne pogrom' przez 416-tu! Na jakiej podstawie wybrał nas czterech? To, że “przewijamy się... w konstrukcji tych haseł”? Pech, czyli odpowiedzialność zbiorowa.

Co do pierwszego z wymienionych przez prof. Grabowskiego wolontariuszy, Volunteer Marka, to jego największy wkład do wspomnianych haseł w haśle 'Rescue' to... 2% treści. Niezbyt rozumiem, dlaczego prof. Grabowski o nim w ogóle wspomina.

Drugi wspomniany wolontariusz to Nihil Novi. Ani nie tworzy on ani nie rozbudowuje haseł, tylko poprawia gramatykę i słownictwo. Jego wkład to 5% w Jedwabne pogrom, 2% w Polish Righteous i 6% w Szmalcownik. Jaki związek ma poprawianie gramatyki i słownictwa z zarzutami prof. Grabowskiego o "fałszowanie historii"? Wystarczyło, że wolontariusz ten poprawił literówki w kilku hasłach polsko-żydowskich, i już możemy go zaliczać grona polskich nacjonalistów? Czy może te poprawki są w nacjonalistycznym dialekcie?

Następnym wolontariuszem jest Poeticbent. Jest on autorem 40% treści krytykowanych haseł ‘Rescue’ i 'Polish Righteous' i 20% hasła ‘Jedwabne pogrom’ i w zasadzie jest, a raczej był, najbardziej aktywnym Wikipedystą w tematach polsko-żydowskich, autorem setek haseł w tej tematyce. M.in. większość haseł o gettach w okupowanej Polsce jest jego autorstwa. Od kiedy odszedł z projektu w 2018 r., tempo uzupełniania brakujących haseł w tej dziedzinie drastycznie spadło. Jednak tutaj leży meritum sprawy, jako że Poeticbent nie miał dostępu do akademickich, płatnych baz danych i niekiedy używał słabych źródeł. Opracowane przez niego hasła mogą zawierać błędy, ale to nie to samo co celowe “fałszowanie historii”. Po prostu, wolontariusz, amator historyk, korzystał z ogólnodostępnych źródeł i starał się w czasie wolnym rozbudować hasła, których niestety żaden ekspert historyk z dostępem do lepszych źródeł nie miał ochoty ani stworzyć, ani poprawić. Takie są realia Wikipedii - amatorszczyzna, nie spiski.

Na końcu zostałem ja. 22% w Righteous, 4.5% w Jedwabne pogrom, 13% w Rescue, 1% w KL Warschau, i 30% w Szmalcownik. Cóż mogę powiedzieć? Przewijam się. Działam na Wikipedii od 2004 roku, mam pozycję 154-ego najbardziej aktywnego wolontariusza na angielskiej Wikipedii. Mam na koncie ponad 215,000 edycji w 85,000 różnych hasłach, i stworzyłem lub rozbudowałem kilka tysięcy haseł (w tym pierwszy wpis o prof. Grabowskim; 2% wkładu), z tego ponad 1,000 pojawiło się na głównej stronie angielskiej Wikipedii. Piszę o socjologii ale też o kulturze i historii Polski, i jestem 'odpowiedzialny' za mniej więcej ¼, około 50-siąt, haseł polskich w klasach 'GA/A/FA'. W ciągu ponad 15-letniej kariery wolontariusza dokonałem różnych edycji na dziesiątkach tysięcy haseł o Polsce, a tych mamy na angielskiej Wikipedii około 100,000 - więc nie dziwne, że jeśli popatrzy się do historii edycji losowego hasła o Polsce, to mój pseudonim ma sporą szansę się tam ‘przewinąć’. Nie uznaje się za głównego autora żadnego z krytykowanych haseł, moje edycje były głównie kosmetyczne. Np. w króciutkim haśle o szmalcownikach praktycznie cały mój wkład to przesunięcie dwóch paragrafów z hasła o Armii Krajowej, które po prostu wydawały się tam mniej na miejscu. W 'Polish Righteous' stworzyłem zalążek tego hasła (trzy linijki, od dawna zmienione nie do poznania przez innych wolontariuszy) w 2008 r., później sformatowałem kilka przypisów i zmieniłem organizację listy na alfabetyczną. Czemu jestem do grupy wojowniczych nacjonalistów zaliczany, nie rozumiem - chyba, że logika jest taka: hasło używa źródła, które prof. Grabowski uznaje za 'polskie nacjonalistyczne', znaczy się każdy wolontariusz, który je edytował jest polskim nacjonalistą?

Na koniec prof. Grabowski zarzuca, że w jego biogramie był błąd o korzeniach jego rodziny. Jego polskości żaden ze znanych mi wolontariuszy nie ma najmniejszego zamiaru podważać. Nieuźródłowione informacje o białorusko-ukraińskim pochodzeniu matki profesora zostały dodane przez użytkownika bez zarejestrowanego konta i usunięte w ciągu trzech tygodni przez główną autorkę tego hasła, wolontariuszkę SlimVirgin. System działa, a prof. Grabowski mógłby podziękować jej za usunięcie tego wandalizmu. Chyba, że to też "polska nacjonalistka"?

W korespondencji ze mną prof. Grabowski opisał swoje hasło jako "skandaliczne", niestety nie podając jakie w nim jeszcze są problemy. Pisze on, że "z angielskiej Wikipedii można było do niedawna wywnioskować, że wcale nie jestem Polakiem", ale powyższy wandalizm istniał tylko przez pierwszą połowę sierpnia 2018 roku, a całe hasło, dwa lata. Dodatkowo, ten wandalizm miał miejsce w treści hasła, a nie w jego wstępie, a przecież prof. Grabowski sam zauważa, że "Wstęp do hasła jest o tyle ważny, że większość internautów poza niego nie wychodzi.". A we wstępie takich problemów nie było. Dalej, każdy może w każdym momencie zgłosić uwagę na błędy czy problematyczne sformułowania na stronie dyskusyjnej hasła, wtedy czas reakcji na np. usunięcie wandalizmu to byłyby prawdopodobnie godziny a nie tygodnie. Zwrócę tu na marginesie uwagę, że o ile technicznie profesor Grabowski może też edytować swój biogram bezpośrednio, zasady angielskiej Wikipedii zalecają unikanie edytowania - choć go nie zakazują - swoich własnych biogramów, z powodu możliwości zaistnienia "konfliktu interesów".

Ma prof. Grabowski rację, że grupka zapaleńców czy fanatyków może zdominować jakiś temat, ale bardziej fascynujące jest jak rzadko to się dzieje. Co kilka lat Komitet Arbitrażowy rozpatruje takie skargi; rozpatrzył i jedną w tematyce historii polsko-żydowskiej w zeszłym roku, i problemów z polskimi nacjonalistami nie dostrzegł. Na temat jakości Wikipedii są liczne badania naukowe. Konsensus ich jest taki, że Wikipedia 'działa', choć oczywiście błędy się zdarzają, ale nie częściej niż w innych encyklopediach. Ma prof. Grabowski też rację, że hasła o tematyce historii polsko-żydowskiej na angielskiej Wikipedii są słabe. I może to w prosty sposób naprawić - rejestrując konto i poprawiając problematyczne hasła. Duża liczba haseł w tej tematyce to twórczość jednego, byłego już wolontariusza, historyka-amatora. Jest to dobry przykład na to, jak dużo zależy od jednej zmotywowanej osoby. Ile dobrego mógłby w tych hasłach zdziałać ekspert na poziomie prof. Grabowskiego - jeśli tylko taki ekspert zdecydowałby się poświęcić odrobinę czasu na wolontariat.

Można odkurzyć XIX-wieczną encyklopedię Meyera i mieć nadzieję, że świat zapomni o internecie, albo można zakasać rękawy i zabrać się do poprawiania błędów w Wikipedii, gdzie prof. Grabowski będzie mile widziany. Od lat garstka wolontariuszy pisząca w tych tematach marzy o tym, by pomógł im ktoś doświadczony. Tylko - a o tym m.in. są moje badania na temat nowych mediów i relacji między ekspertami a Wikipedią - większość ekspertów zajmuje się 'poważnymi' sprawami, przede wszystkim karierą, czyli publikacjami trudno dostępnymi dla przeciętnego człowieka, i nie mają czasu na wolontariat w Wikipedii, za który nie ma punktów do promocji, linijek w CV, grantów czy honorariów. I darmowych encyklopedii dla społeczeństwa po prostu nie piszą (a były takie projekty, vide Nupedia, Scholarpedia, Citizendium). Jest to smutne, tak samo jak to, że wolontariuszy, którzy działają bez kompensacji, i jak wynika z badań, nie z nacjonalistycznych pobudek, tylko z chęci szerzenia darmowej wiedzy, określa się jako 'nacjonalistów fałszujących historię', bo w ich wolnym czasie nie udało się im poprawić wszystkich błędów czy rozbudować pewnych niszowych haseł. Niestety, wikipedyści, z których pracy korzysta cały świat, są po prostu łatwym celem krytyki, bo większość z nich to amatorzy, zwykli szarzy ludzie, których historia trudno przebija się do mediów -  chyba, że zostaną oskarżeni o spisek. A jednak, może warto rozważyć to, że mamy taką Wikipedię, na jaką sobie zasłużyliśmy, pełną niedokończonych haseł, bo nasi eksperci mają ważniejsze rzeczy na głowie niż tworzenie dobra publicznego, bez opłat dostępnego dla całej ludzkości. Za oskarżenia o "fałszowanie historii" należą się wymienionym wolontariuszom przeprosiny. Jakie zresztą mam nadzieję, prof. Grabowski sam również otrzyma od pewnych innych stron. Ale to już inna historia...

Piotr Konieczny - profesor socjologii w Hanyang University, Korea Pd. Badacz nowych mediów. Wolontariusz Wikipedii.