Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Wikipedysta:Mrug/brudnopis4

plac Bohaterów Getta
Podgórze
Państwo

 Polska

Miejscowość

Kraków

Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „plac Bohaterów Getta”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „plac Bohaterów Getta”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „plac Bohaterów Getta”
Ziemia50°02′48,0″N 19°57′15,0″E/50,046667 19,954167

Plac Bohaterów Getta w Krakowie (dawniej Plac Zgody) – plac w krakowskiej dzielnicy Podgórze, w latach 1941–1943 leżący na terenie getta. Wówczas miejsce koncentracji ludności żydowskiej przed transportem do obozów koncentracyjnych. Pod numerem 18. działała Apteka "Pod Orłem" Tadeusza Pankiewicza, jedynego nieżydowskiego mieszkańca getta.

Historia

Mały Rynek w Podgórzu

Plac pod innymi nazwami funkcjonował w ramach miasta Podgórze. Zarys placu pojawił się w pierwszej połowie XIX. wieku na planach katastralnych[1]. Był to wówczas niezabudowany plac ograniczony przez drogi prowadzące do magazynów solnych (obecnie teren między ulicami: Lwowską, Targową i Piwną). Na placu znajdowała się ujeżdżalnia (Reitschule), wykorzystywana przez stacjonujących w pobliżu ułanów. Została prawdopodobnie zlikwidowana pod koniec lat 70. XIX. wieku.

Od lat 80. XIX. wieku plac pełnił funkcję targowiska, na którym początkowo handlowano świniami, a później również bydłem[1]. Wobec postępującej rozbudowy miasta, granice placu uległy regulacji. Zaczęto wznosić nowe budynki, dla których stosowano podwójną numerację – liczbę spisową, będącą numerem nieruchomości w Podgórzu, oraz liczbę orientacyjną, określającą numer budynku na samym placu. Już wówczas plac był zwany "Małym Rynkiem".

W ówczesnym czasie na placu istniała przetwórnia cykorii (przy Małym Rynku 7, budynek obecnie nieistniejący), założona w 1880 przez Jakuba Kriegera. Działała do 1895. Prawdopodobnie w budynku o numerze 15 (obecnie nieistniejący) zlokalizowany był warsztat kołodziejski. Właścicielem tego budynku był majster stelmachowski Sobiesław Widerski[2]. W 1891 Honorata Żachrowska otwarła pierwszy sklep na placu pod adresem Mały Rynek 18 (obecnie numer 17; sam budynek nie istnieje, został wyburzony w 2008). Kolejny sklep otworzył Majer Apfelbaum w 1896 pod numerem 7 (budynek obecnie nieistniejący). W późniejszym okresie w obrębie placu działały dwie szynkownie (Mały Rynek 9 – budynek obecnie nie istnieje, oraz Mały Rynek 10 – obecnie ten sam numer), masarnia (Mały Rynek 15 – budynek obecnie nie istnieje), warsztat mechaniczny i pralnia (Mały Rynek 13 – budynek obecnie nie istnieje)[3].

W listopadzie 1909 koncesje na prowadzenia apteki pod adresem Mały Rynek 20 (obecnie numer 18) uzyskał Józef Pankiewicz[3].

Wobec szybko zwiększającej się liczby ludności w Podgórzu coraz więcej parcel było przeznaczanych na budowę domów mieszkalnych. Właściciel takiego domu był zobowiązany do urządzenia chodnika przed swoją posesją na całej jej długości. Musiał on mieć szerokość 1,5 metra (przy ulicy Salinarnej – 2 metry) i być zbudowany z "pieńków pruskich" (klocków z drzewa bukowego). Do 1908 zakończono urządzanie chodników wzdłuż całego placu. Ostatnim zbudowanym był odcinek od numeru 7 do ówczesnej ulicy Wąskiej (obecnie ulica Piwna). Stało się to dzięki udziałowi funduszy miejskich[2].

W 1913 otwarto tzw. III Most (obecnie most Powstańców Śląskich), na nim w 1915 oficjalnie ogłoszono połączenie Podgórza z Krakowem. W 1917 została poprowadzona przez niego linia tramwajowa do Rynku Podgórskiego[4].

Plac Zgody

Wobec dublowania się nazw krakowskich i podgórskich podjęto decyzję o zmianie nazwy placu. 16 stycznia 1917 Rada Miasta Krakowa zatwierdziła zmianę nazw podgórskich wg propozycji Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa. Mały Rynek w Podgórzu otrzymał nazwę placu Zgody, nazwa ta odnosiła się prawdopodobnie do porozumienia o połączeniu miast[4].

W kolejnych latach z panoramy placu zniknęła szynkownia pod numerem 10, a lokal pod numerem 9 zmienił nazwę na "Bar Zgoda". Powstał również nowy bar pod numerem 13. W budynku pod numerem 10 otwarto nową masarnię[5].

Dworzec autobusowy "Karpaty"

W 1930 decyzją Rady Miasta na terenie placu Zgody powstał dworzec obsługujący linie autobusowe łączące Kraków z miejscowościami podkarpackimi. W latach 1930–1931 wzniesiono budynek dworca projektu Adolfa Siódmiaka. Połączeniami zawiadywał Polski Związek Turystyczny. Dworzec na placu Zgody był drugim dworcem autobusowym Krakowa, obok tego który istniał na placu św. Ducha. Razem obsługiwały około miliona pasażerów rocznie[4]. Ruch autobusowy ustał w 1939 w związku z zarekwirowaniem przez wojsko taboru.

W tym miejscu istniała również pętla tramwajowa linii numer 3 łącząca Podgórze w Piaskami Wielkimi[4].

Plac Bohaterów Getta

Przypisy

  1. ↑ a b Maria Jafiszow, Paweł Kubisztal, Grzegorz Szydło (red.): Plac Bohaterów Getta. Kraków: vis-a-vis/Etiuda, 2010, s. 10. ISBN 978-83-61516-49-1.
  2. ↑ a b Maria Jafiszow, Paweł Kubisztal, Grzegorz Szydło (red.): Plac Bohaterów Getta. Kraków: vis-a-vis/Etiuda, 2010, s. 12. ISBN 978-83-61516-49-1.
  3. ↑ a b Maria Jafiszow, Paweł Kubisztal, Grzegorz Szydło (red.): Plac Bohaterów Getta. Kraków: vis-a-vis/Etiuda, 2010, s. 15. ISBN 978-83-61516-49-1.
  4. ↑ a b c d Maria Jafiszow, Paweł Kubisztal, Grzegorz Szydło (red.): Plac Bohaterów Getta. Kraków: vis-a-vis/Etiuda, 2010, s. 16. ISBN 978-83-61516-49-1.
  5. ↑ Maria Jafiszow, Paweł Kubisztal, Grzegorz Szydło (red.): Plac Bohaterów Getta. Kraków: vis-a-vis/Etiuda, 2010, s. 18. ISBN 978-83-61516-49-1.

Bibliografia

  • Maria Jafiszow, Paweł Kubisztal, Grzegorz Szydło (red.): Plac Bohaterów Getta. Kraków: vis-a-vis/Etiuda, 2010. ISBN 978-83-61516-49-1.

Kategoria:Ulice i place Krakowa

Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedysta:Mrug/brudnopis4