Wikipedia:Dobre Artykuły/kolejka
Torfowiec brunatny – gatunek mchu z rodziny torfowcowatych. Rozpowszechniony na półkuli północnej, choć głównie w strefie tundry oraz borealnej. W Polsce jest gatunkiem dość rozpowszechnionym w pasie wybrzeża i pojezierzy po Pojezierze Wielkopolskie na południu. Dalej na południe jest rozproszony – obecny jest na Dolnym Śląsku oraz Torfowiskach Orawsko-Nowotarskich. Gatunek zanika z powodu degradacji siedlisk; ma status gatunku narażonego i podlega ochronie gatunkowej. Związany jest z torfowiskami wysokimi. Gatunek jest charakterystyczny z powodu tworzenia zwartych kopuł, których darń jest wyrównana i brązowa. Istotnymi cechami diagnostycznymi, wyróżniającymi go od innych, podobnych torfowców, są brązowe łodyżki i zaokrąglone na końcach listki łodyżkowe. Uznawany jest za gatunek łatwo rozpoznawalny, jak na torfowca. Czytaj więcej…
- Artykuły na Medal (propozycje • kolejka • archiwum)
- Dobre Artykuły (propozycje • kolejka • archiwum)
- Listy na Medal (propozycje)
- Grupy Artykułów (propozycje)
- Ilustracje na Medal (propozycje • kolejka • archiwum)
- Jak stworzyć: doskonały artykuł, Listę na Medal, Ilustrację na Medal, Grupę Artykułów.
- Porównanie wyróżnień artykułów
- Czy wiesz… (propozycje • kolejka • archiwum)
Koordynacja: Wikiprojekt:Wyróżniona zawartość Wikipedii
Ekspozycja przygotowywana na 1 tydzień 2025
Branża gier komputerowych w Niemczech (30 grudnia)
Branża gier komputerowych w Niemczech – ogół produkcji oraz dystrybucji gier komputerowych w Niemczech. Ze względu na początkową wrogość mediów głównego nurtu wobec gier komputerowych, sięgającą czasów RFN lat 80. i skutkującą wprowadzeniem tam cenzury skierowanej przeciwko agresywnym przejawom rozrywki interaktywnej, niemiecka branża growa wyspecjalizowała się w grach ekonomicznych, fabularnych oraz przygodowych. Do 2007 roku gry komputerowe wciąż nie cieszyły się uznaniem ze strony władz federalnych. Przełomem stała się decyzja instytucji Deutscher Kulturrat, która uznała gry za przejaw działalności kulturalnej, a nawet artystycznej. W 2007 roku rozpoczął się proces instytucjonalizacji wsparcia dla lokalnych twórców gier. Dzięki zmianom podejścia do branży producenci gier komputerowych zyskali możliwość uzyskania dofinansowania ze strony poszczególnych landów, na podobieństwo przemysłu kinematograficznego. Od 2009 roku najlepszym niemieckim grom przyznawane są nagrody Deutsche Computerspielpreis.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
USS Monitor (31 grudnia)
USS Monitor – okręt pancerny amerykański Marynarki Wojennej Unii z okresu wojny secesyjnej; pierwszy okręt świata z uzbrojeniem umieszczonym w obrotowej wieży artyleryjskiej. Od jego nazwy pochodzi nazwa całej klasy wzorowanych na jego konstrukcji jednostek – monitorów. Zaprojektowany przez szwedzkiego inżyniera Johna Ericssona, wszedł do służby United States Navy na początku 1862 roku. „Monitor” miał wyporność 987 ton i długość ponad 52 metry. Charakteryzował się płaskim kadłubem z niskimi burtami oraz cylindryczną wieżą, w której umieszczono dwa działa kalibru 11 cali. W całości nad wodą pokryty był żelaznym pancerzem. Napędzała go maszyna parowa, umożliwiając rozwijanie prędkości 6 węzłów. 9 marca 1862 roku wziął udział w bitwie w zatoce Hampton Roads, staczając pierwszy pojedynek okrętów pancernych w historii z konfederackim okrętem CSS „Virginia”. Okręt zatonął 31 grudnia 1862 roku podczas sztormie u wybrzeży Karoliny Północnej, a wraz z nim zginęło czterech oficerów i 12 marynarzy.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Skraba ST-3 (1 stycznia)
Skraba ST-3 – polski samolot sportowy w układzie dwupłatu z II połowy lat 20. XX wieku, konstrukcji Bolesława Skraby, zbudowany w Centralnych Warsztatach Lotniczych w Warszawie. Samolot został oblatany w lipcu 1927 roku i wziął udział w I i II Krajowym Konkursie Awionetek. Napęd samolotu stanowił używany silnik gwiazdowy Anzani 6 o mocy 33 kW. Prędkość maksymalna wynosiła 130 km/h, a zasięg z silnikiem wynosił 150 km. Samolot charakteryzował się rozbiegiem wynoszącym 110 metrów i dobiegiem 90 metrów. Bolesław Skraba miał zamiar wykonać na ST-3 rekordowy lot długodystansowy, jednak nie doszło to do skutku. Z powodu słabych osiągów eksploatację maszyny zakończono w 1929 roku. Skraba ST-3 był pierwszym polskim samolotem ze szkieletem konstrukcji duralowej.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Nachtsender 1212 (2 stycznia)
Nachtsender 1212 – propagandowa i dywersyjna rozgłośnia radiowa prowadzona przez Biuro Informacji Wojennej i nadająca w latach 1944–1945 z Luksemburga na falach długich, na częstotliwości 247 kHz na fali o długości 1212 m, z nadajnika o sile 30 kW. Rozgłośnia była finansowana przez rząd Stanów Zjednoczonych i nadawała przez 127 kolejnych nocy. Emitowała program radiowy skierowany do mieszkańców Niemiec, skoncentrowany głównie na informacjach frontowych, choć, w przeciwieństwie do poważnych i napuszonych rozgłośni niemieckich, program radia przypominał produkcje nadawców komercyjnych. W drugiej fazie swojej działalności rozgłośnia prowadziła również działalność dywersyjną. Działalność zakończyła, gdy w związku z nadchodzącym kresem wojny, mogło dojść do dekonspiracji.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Janusz Majewski (3 stycznia)
Janusz Majewski (ur. 5 sierpnia 1931 we Lwowie, zm. 10 stycznia 2024 w Warszawie) – polski reżyser filmowy, dramatopisarz, pisarz, scenarzysta, w latach 1969–1991 wykładowca w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej w Łodzi, w latach 2012–2024 rektor Warszawskiej Szkoły Filmowej. Znany był przede wszystkim z kina gatunkowego utrzymanego w estetyce retro. Zasłynął filmami takimi jak Awatar, czyli zamiana dusz, Zaklęte rewiry, Sublokator oraz C.K. Dezerterzy. Realizował też seriale historyczne, np. Królową Bonę z 1980 roku. Laureat licznych nagród i wyróżnień, m.in. nagród FIPRESCI za Awatara i Sublokatora, nagrody za reżyserię Zaklętych rewirów na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Panamie oraz Platynowych Lwów za całokształt twórczości na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. W 2009 roku został odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, a w 2013 roku – Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Wilkowór tasmański (4 stycznia)
Wilkowór tasmański – wymarły gatunek ssaka z rodziny wilkoworowatych, największy drapieżny torbacz czasów współczesnych. Torbacz zamieszkiwał szeroki zakres siedlisk. Zasiedlał lasy i tereny trawiaste, nadmorskie wrzosowiska i krzaki. Do jego zdobyczy zaliczały się głównie ssaki, a wśród nich duża zdobycz jak kangurowate. Polował głównie na terenach otwartych. Opierał się mniej na swej szybkości, a bardziej na wytrzymałości, a także być może pewnej umiejętności przewidywania zachowań zwierzyny. Pierwotnie występował na terenach Australii oraz Nowej Gwinei, w czasach historycznych został wyparty wyłącznie do terenów Tasmanii, gdzie wyginął w XX wieku. Był ostatnim przedstawicielem rodzaju Thylacinus. W 1999 roku podjęto projekt mający na celu sklonowanie wilkowora tasmańskiego.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Flowers (5 stycznia)
Flowers – utwór muzyczny wykonywany przez amerykańską piosenkarkę popową Miley Cyrus, pochodzący z jej ósmego albumu studyjnego Endless Summer Vacation. 12 stycznia 2023 został wydany przez wytwórnię Columbia Records jako pierwszy promujący go singel. Został napisany przez Cyrus we współpracy z Aldae i Michaelem Pollackiem, a jego producentami są Kid Harpoon oraz Tyler Johnson. Singel odniósł sukces komercyjny na świecie. Według danych International Federation of the Phonographic Industry był najpopularniejszym utworem 2023 roku w skali globalnej. Dotarł do pierwszych miejsc list przebojów w ponad 35 państwach. Został nagrodzony Grammy dla nagrania roku i najlepszego popowego występu solo, dodatkowo był nominowany w kategorii piosenka roku. Cyrus otrzymała dzięki niemu nagrodę Brit za zagraniczny hit roku i trzy Billboard Music Awards, a także cztery nominacje do MTV Video Music Awards i dwie do Europejskich Nagród Muzycznych MTV.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Ekspozycja przygotowywana na 3 tydzień 2025
Torfowiec brunatny (13 stycznia)
Torfowiec brunatny – gatunek mchu z rodziny torfowcowatych. Rozpowszechniony na półkuli północnej, choć głównie w strefie tundry oraz borealnej. W Polsce jest gatunkiem dość rozpowszechnionym w pasie wybrzeża i pojezierzy po Pojezierze Wielkopolskie na południu. Dalej na południe jest rozproszony – obecny jest na Dolnym Śląsku oraz Torfowiskach Orawsko-Nowotarskich. Gatunek zanika z powodu degradacji siedlisk; ma status gatunku narażonego i podlega ochronie gatunkowej. Związany jest z torfowiskami wysokimi. Gatunek jest charakterystyczny z powodu tworzenia zwartych kopuł, których darń jest wyrównana i brązowa. Istotnymi cechami diagnostycznymi, wyróżniającymi go od innych, podobnych torfowców, są brązowe łodyżki i zaokrąglone na końcach listki łodyżkowe. Uznawany jest za gatunek łatwo rozpoznawalny, jak na torfowca.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Chevrolet Stylemaster (14 stycznia)
Chevrolet Stylemaster – samochód osobowy klasy pełnowymiarowej produkowany pod amerykańską marką Chevrolet w latach 1945–1948. Produkowano je w ramach trzech lat modelowych, począwszy od modelu 1946 roku, różniących się głównie wyglądem atrapy chłodnicy. Samochód miał typowe przedwojenne linie nadwozia, z wyodrębnionymi błotnikami i silnie wystającym wąskim nosem maski, aczkolwiek zgodnie z ostatnią modą przełomu lat 30/40. błotniki były masywne, opływowo wydłużone, płynnie łączące się z maską. Napędzany był silnikiem R6 o pojemności 3,5 l. Na rynku amerykańskim należał do najtańszego popularnego segmentu. Droższy jedynie o 75 dolarów model Chevrolet Fleetmaster różnił się od modelu Stylemaster lepszym wykończeniem i wyposażeniem. Łącznie wyprodukowano na rynek amerykański ponad 500 tysięcy sztuk. Produkowano je ponadto w Australii i Belgii.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Stanisław Wyspiański (15 stycznia)
Stanisław Wyspiański (ur. 15 stycznia 1869 w Krakowie, zm. 28 listopada 1907 tamże) – polski literat i artysta wizualny: dramaturg, poeta, malarz, grafik, architekt. Jako pisarz związany z dramatem symbolicznym. Tworzył w epoce Młodej Polski. Był uczniem Jana Matejki w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie. Jego twórczość była wszechstronna: jako malarz wyspecjalizował się w tworzeniu secesyjnych obrazów techniką pastelu; jako architekt zasłynął też stworzeniem między innymi polichromii do kościoła Franciszkanów w Krakowie w 1897 roku. Sławę zdobył także jako twórca dramatów o historii i perspektywach społeczeństwa polskiego pod zaborami. Dorobek Wyspiańskiego jako dramaturga przyczynił się do tego, że bywa on nazywany czwartym wieszczem polskim. Utwory literackie Wyspiańskiego ekranizowali tacy artyści, jak Konrad Swinarski oraz Andrzej Wajda; wielokrotnie upamiętniano też jego dorobek.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Okręty rakietowe typu Orkan (16 stycznia)
Okręty rakietowe typu Orkan – seria trzech małych okrętów rakietowych, zbudowanych na zamówienie Marynarki Wojennej w oparciu o kadłuby nieukończonych okrętów projektu 151, pozyskanych ze stoczni VEB Peenewerft. Jednostki, początkowo pozbawione kierowanych pocisków przeciwokrętowych, wcielono do służby w Marynarce Wojennej w latach 1992, 1994 oraz 1995 jako okręty rakietowe projektu 660. W wyniku modernizacji przeprowadzonej w latach 2008–2009 okręty wyposażono w nowoczesny sprzęt elektroniczny, spełniający standardy NATO, oraz przeciwokrętowe pociski kierowane RBS15. Zmodernizowane jednostki oznaczono jako okręty rakietowe projektu 660M. Jednostki typu Orkan służą w stacjonującym w Gdyni Dywizjonie Okrętów Bojowych 3. Flotylli Okrętów i stanowią jeden z jej głównych elementów uderzeniowych. Ich zadaniem jest wykonanie ataków rakietowych na okręty nawodne i statki przeciwnika, zwalczanie środków napadu powietrznego, zapewnianie eskorty dla własnych okrętów i statków, a także patrolowanie oraz ochrona szlaków komunikacyjnych oraz wybranych obszarów morskich.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Alopias superciliosus (17 stycznia)
Alopias superciliosus – gatunek morskiej ryby chrzęstnoszkieletowej, lamnokszałtnej z rodziny kosogonowatych. Występuje w wodach wszechoceanu. Płat górny płetwy ogonowej jest długi jak reszta ciała. Rekina cechują też bardzo duże oczy, które rozciągnięte przechodzą na stronę grzbietową. A. superciliosus osiąga maksymalnie 488 cm długości ciała. Gatunek epipelagiczny, nerytyczny, ale także epibentosowy. Odżywia się rybami otwartej toni oraz dennymi, które ogłusza za pomocą uderzeń swego ogona. Młode zjadają jaja oraz według części źródeł swoje rodzeństwo. Samica wydaje na świat zwykle dwa młode, czasem cztery. Gatunek nie jest groźny dla człowieka, ludzie zaś stanowią główne zagrożenie dla niego. Jego mięso suszone, wędzone oraz świeże, dodatkowo przyprawione solą kuchenną jest przeznaczone do konsumpcji, z płetwy przygotowywana jest zupa z płetwy rekina, skóra jest stosowana jako surowiec, a tran jest źródłem witamin; od lat 60. i 70. XX wieku znajduje się go jako przyłów w połowach tuńczyków i marlinów. Przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody został sklasyfikowany w kategorii gatunku narażonego. Nie jest znana dokładna liczebność populacji, ale trend populacji wydaje się być spadkowy.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Akcja styczniowa w getcie warszawskim (18 stycznia)
Akcja styczniowa w getcie warszawskim – akcja eksterminacyjna przeprowadzona przez okupantów niemieckich w getcie warszawskim 18–21 stycznia 1943 roku, której celem było wywiezienie do obozu zagłady w Treblince około 8 tys. Żydów, którzy przebywali nielegalnie na terenie dzielnicy zamkniętej. 18 stycznia Niemcy i ich kolaboranci wkroczyli do getta. Spotkali się z biernym oporem Żydów, którzy ignorując wezwania do dobrowolnego stawiennictwa, usiłowali przeczekać akcję w schronach i kryjówkach. Z kolei Żydowska Organizacja Bojowa, mimo początkowego zaskoczenia, podjęła zbrojną walkę w obronie ludności. Po czterech dniach Niemcy wycofali się z getta. Co najmniej 5 tys. Żydów zostało wywiezionych i zgładzonych w Treblince, a kolejnych 1171 zamordowano w domach i na ulicach. Mimo że celem Niemców nie była całkowita likwidacja getta, przerwanie akcji powszechnie przypisano oporowi żydowskich bojowników. Znacznie wzrósł autorytet ŻOB wśród mieszkańców getta, jej działania zyskały także uznanie polskiej ludności oraz Polskiego Państwa Podziemnego. Była to pierwsza akcja deportacyjna w getcie warszawskim, która spotkała się ze zbrojną odpowiedzią żydowskiego ruchu oporu.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Grecja na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2010 (19 stycznia)
Grecja na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2010 – siedmioosobowa kadra sportowców reprezentujących Grecję na igrzyskach w 2010 roku w Vancouver. W reprezentacji znalazło się czterech mężczyzn i trzy kobiety. Wzięli oni udział w ośmiu konkurencjach w trzech dyscyplinach sportowych – biathlonie, biegach narciarskich oraz narciarstwie alpejskim. Grecy nie zdobyli żadnego medalu. Najwyżej sklasyfikowanym greckim reprezentantem podczas igrzysk w Vancouver został Vasilios Dimitriadis w alpejskim slalomie mężczyzn, w którym zajął 33. miejsce. Rolę chorążego reprezentacji podczas ceremonii otwarcia igrzysk pełnił Atanasios Tsakiris, dla którego występ w Vancouver był piątym olimpijskim startem w karierze. W trakcie ceremonii grecka reprezentacja tradycyjnie weszła na stadion jako pierwsza. Był to siedemnasty start Grecji na zimowych igrzyskach olimpijskich.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Zobacz też
Inne strony przygotowujące materiały na stronę główną Wikipedii: