Wierzbie (powiat nyski)
| wieś | |
 Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
200 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2011) |
565[2] |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
48-316[3] |
| Tablice rejestracyjne |
ONY |
| SIMC |
0498922 |
Położenie na mapie gminy Łambinowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nyskiego  | |
 50°31′41″N 17°35′06″E/50,528056 17,585000[1]
| |
Wierzbie (niem. Weidengut[4][5], do 1936 r. Wiersbel[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Łambinowice[6].
W miejscowości działa Stowarzyszenie Przyrodniczo-Kulturowe Panorama Wierzbia.
Nazwa
28 lipca 1936 r. w miejsce nazwy Wiersbel wprowadzono nazwę Weidengut[4]. 12 listopada 1946 r. ustalono urzędową polską nazwę miejscowości – Wierzbie[5].
Nazwa wywodzi się od polskiej nazwy drzewa – wierzby[7]. Heinrich Adamy zaliczył ją do grupy miejscowości, których nazwy wywodzą się od tego drzewa – von wierzba = Weide. W swoim wykazie nazw miejscowych na Śląsku, wydanym w 1888 roku we Wrocławiu, wymienia jako najwcześniej zanotowaną nazwę miejscowości w formie Wiersbie, podając jej znaczenie Weidenbusch (pol. wierzbowe zarośla)[7].
Historia
Obszar obecnej miejscowości ma długą historię, sięgającą daleko wcześniej od pierwszych zapisków w dokumentach, pochodzących z 1442 roku. Istnieją materialne dowody na to, że ślady osadnicze na obszarze Wierzbia wywodzą się z czasów prehistorycznych i starożytnych, szczególnie zaś z mezolitu i neolitu oraz z epoki brązu. Osadnictwo na szerszą skalę rozwinęło się na tym obszarze z początkiem średniowiecza, a opierało się najpewniej o skraj dawnej Puszczy Śląskiej.
Miejscowość położona na granicy księstwa niemodlińskiego z nyskim księstwem biskupim często zmieniała swoich właścicieli. Obejmowały ją, jak i odrębne dobra ziemskie Wierzbie, m.in. rodziny Tschammer (Lambinowiccy), Schaffgotsch, Mettich, Nowagk, Burghauss, Drescher, Puckler, Praschma i Strachwitz. Niemal od początku, rozumianego jako początek źródłowo pisany, aż do 2. poł. XIX wieku, Wierzbie podlegało hrabstwu Korfantów (Herrschaft Friedland). Osiedlenie się w 1873 roku Alexandra von Strachwitz rozpoczęło tworzenie majątku opartego na zasadzie majoratu. Z tego czasu pochodzi dawna zabudowa folwarczna i park dworski.
Jak się wydaje do czasów II wojny światowej Wierzbie nie było areną wojennych potyczek, jednakże uległo spustoszeniu w trakcie wojny trzydziestoletniej. Od końca XVIII wieku w Wierzbiu istniała szkoła, w której zatrudniano początkowo dwóch nauczycieli. W 1880 roku, placówka kształciła 256 uczniów.k W latach 1794–1795 roku z fundacji Burghaussów z Korfantowa w miejscowości powstała barokowa kaplica Krzyża Świętego, pełniąca funkcję kościoła filialnego, zaś w latach 1905–1906 został wzniesiony, trzeci pod względem wielkości w dawnym powiecie niemodlińskim, neoromański kościół Podwyższenia Krzyża Świętego. Aż do 1921 roku, a więc roku powołania samodzielnej parafii, Wierzbie podlegało parafii Przechód.
Najbujniejszy rozwój Wierzbie przeżywało od połowy XIX wieku. Z 491 mieszkańców w 1830 r. liczba ludności miejscowości zwiększyła się do 1013 w 1861 roku. W tym też czasie zmienił się charakter miejscowości – z miejscowości typowo rolniczej przekształciła się w miejscowość usługowo-rolniczą. W 1. poł. XX wieku powstała w Wierzbiu m.in. Fabryka Butów Sieberta, zatrudniająca nawet do 50 osób, Fabryka Siatki Ogrodzeniowej oraz liczne rodzinne zakłady rzemieślnicze. Jako że miejscowość słynęła wówczas z hodowli bydła, organizowano w niej coroczne jarmarki.
W 1940 roku (1938) powstało w Wierzbiu niemieckie lotnisko wojskowe, pełniące początkowo funkcję lotniska ćwiczebnego. Pod koniec wojny do funkcjonującej w miejscowości jednostki myśliwskiej, w ramach Jagdschwader 52, dołączono także jednostkę szturmową. Na lotnisku przebywał m.in. as niemieckiego myślistwa Erich Hartmann (1945 r.), oraz prawdopodobnie, jako jeniec, jeden z najsłynniejszych pilotów brytyjskich Douglas Bader. II wojna światowa oszczędziła Wierzbie. Szacuje się, że około 30 mieszkańców miejscowości to ofiary zawieruchy końca wojny i okresu bezpośrednio powojennego. Zaraz po wojnie liczba ludności Wierzbia wynosiła niespełna 700 osób. Nowo przybyli repatrianci pochodzili głównie z województw: wołyńskiego, lwowskiego i tarnopolskiego.
W 2007 r. Wierzbie zdobyło dwa I miejsca w konkursie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego „Piękna wieś opolska”, w kategoriach: „Najlepszy projekt odnowy wsi” i „Najlepszy start w Odnowie wsi”.
Zabytki
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[8]:
- kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, wybudowany w latach 1905–1906, prawd. arch. Joseph Ebers
- kaplica cmentarna, z 1794-1795 roku
- park pałacowy – podworski, pozostałość z XVIII–XIX wieku
Inne zabytki:
- lapidarium.
Pomniki przyrody
- dwa platany klonolistne,
- osiem dębów.
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 146900
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1451 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Falkenberg. 2006. [dostęp 2012-08-02]. (niem.).
- ↑ a b Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 54, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 69.
