Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Werticilioza

Werticilioza rabarbaru
Werticilioza słonecznika
Zbrunatniałe wiązki przewodzące drzewa

Werticiliozachoroba wywołana przez grzyby z rodzaju Verticillium. Głównymi wywołującymi ją patogenami są gatunki Verticillium albo-atrum, Verticillium dahliae i Verticillium tricorpus[1].

Typowym objawem werticiliozy jest gwałtowne więdnięcie liści. Najpierw na liściach pojawiają się pomiędzy ich nerwami żółte, a potem brunatne przebarwienia. Rośliny tracą turgor, więdną i zamierają. U niektórych roślin przebiega to w odmienny sposób, na przykład jesiony zrzucają zielone liście bez wcześniejszych oznak więdnięcia[2]. Wiązki przewodzące (cewki i naczynia) porażonych roślin, zwłaszcza w korzeniach i dolnej części łodyg, mają nietypową, brunatną lub czerwonawą barwę (jest to widoczne na przekrojonym pędzie)[3]. Przy dużej wilgotności powietrza można na nich dostrzec biały nalot grzybni. Pod mikroskopem składa się on z konidioforów z zarodnikami konidialnymi[4]. Grzybnia patogenów rozwija się w naczyniach i cewkach i zatyka je swoją masą, co uniemożliwia przewodzenie wody z solami mineralnymi i powoduje więdnięcie i obumarcie roślin[3].

Gatunki Verticillium atakują ponad 60 rodzajów różnych roślin, zarówno zdrewniałych, jak i zielnych[1]. U roślin uprawnych wywołują wiele chorób. Większość z nich opisywana jest pod ogólną nazwą jako werticilioza, niektórym jednak nadano odrębne, własne nazwy:

Patogeny zimują w glebie w postaci grzybni przetrwalnikowej na korzeniach porażonych roślin, wytwarzają także mikrosklerocja będące przetrwalnikami i chlamydospory. W glebie mogą przetrwać przez wiele lat. Infekują rośliny przez włośniki i rany, a rośliny zielne nawet przez nieuszkodzoną tkankę okrywającą. Infekcja następuje głównie w podziemnej oraz przyziemnej części rośliny. Choroba z jednej rośliny może przenosić się na drugą przez stykające się korzenie[4].

Werticilioza to groźna choroba, której zasadniczo nie da się leczyć, można tylko jej zapobiegać. U drzew zdarzają się przypadki samoistnego wyleczenia. Jest to możliwe dlatego, że grzyb ma ograniczone możliwości przerastania między kolejnymi warstwami słojów przyrostów rocznych[2]. Ogólne zasady zapobiegania werticiliozie to[3][4]:

  • uprawa odmian odpornych
  • sadzenie tylko zdrowych sadzonek,
  • zaprawianie bulw ziemniaka zaprawą z fungicydami. Niszczy to patogeny znajdujące się na powierzchni bulw,
  • usuwanie wraz z bryłą korzeniową chorych roślin (należy je spalić),
  • stosowanie płodozmianu z kilkuletnimi przerwami w uprawie tego samego gatunku rośliny. Na polu stosuje się zmianowanie ziemniaków ze zbożami i roślinami strączkowymi.

Przypisy

  1. a b Joanna Marcinkowska: Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii. Warszawa: PWRiL, 2012. ISBN 978-83-09-01048-7.
  2. a b Wirtualna klinika roślin. [dostęp 2016-11-29].
  3. a b c d Marek Grabowski: Choroby drzew owocowych. Kraków: Wyd. Plantpress, 1999. ISBN 83-85982-28-0.
  4. a b c Zofia Fiedorow, Barbara Gołębniak, Zbigniew Weber, Choroby roślin rolniczych, Poznań: Wyd. AR Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, 2008, ISBN 978-83-7160-468-3.
  5. Zbigniew Borecki, Małgorzata Solenberg (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6.
  6. Karol Manka, Fitopatologia leśna, Warszawa: PWRiL, 2005, ISBN 83-09-01793-6.