Langbahn Team – Weltmeisterschaft

WWS-3 Delfin

WWS-3 Delfin
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo

 Polska

Producent

Wojskowe Warsztaty Szybowcowe - Kraków

Konstruktor

Wacław Czerwiński

Typ

szybowiec

Konstrukcja

drewniana

Załoga

1

Historia
Data oblotu

1937

Wycofanie ze służby

1963

Liczba egz.

70

Dane techniczne
Wymiary
Rozpiętość

16 m

Wydłużenie

12,7

Długość

6,97 m

Wysokość

1,7 m

Powierzchnia nośna

20,15 m²

Profil skrzydła

G-549

Masa
Własna

125 kg

Użyteczna

87 kg

Startowa

232 kg

Osiągi
Prędkość minimalna

39 km/h

Prędkość ekonomiczna

45 km/h

Prędkość optymalna

52 km/h

Prędkość min. opadania

0,61 m/s przy 45 km/h

Doskonałość maks.

21,4 (przy 52 km/h)

Dane operacyjne
Liczba miejsc
1
Użytkownicy
Polska, Dania, III Rzesza, ZSRS

WWS-3 Delfinpolski szybowiec treningowy skonstruowany w dwudziestoleciu międzywojennym.

Historia

Delfin w locie na holu

Inżynier Wacław Czerwiński opracował dla Wojskowych Warsztatów Szybowcowych szybowiec treningowy oznaczony jako WWS-3 Delfin. Nowy szybowiec został zaprojektowany jako następca powszechnie używanego Komara. Model szybowca poddano badaniom w tunelu aerodynamicznym Instytutu Aerodynamicznego Politechniki Lwowskiej i przystąpiono do budowy prototypu[1].

Został oblatany latem 1937 roku na lotnisku Rakowice, najpierw ze startu z lin gumowych, następnie na holu za samochodem. Po początkowych lotach szybowiec został przekazany w 1938 roku na szczegółowe badania w Instytucie Techniki Lotnictwa w Warszawie. Podczas badań wypróbowano dwa rodzaje usterzenia poziomego – ze statecznikiem i płytowe. W wyniku testów do egzemplarzy seryjnych wybrano usterzenie płytowe[2].

Testy wykazały również, że nowy szybowiec przewyższa osiągami Komara, dając możliwość uprawniania lotów wyczynowych. Bardzo sztywna konstrukcja skrzydła umożliwiła wykonywanie szybkich przelotów bez zwiększenia prędkości opadania[3]. Produkcja seryjna ruszyła w 1938 roku, była realizowana w WWS Kraków i w Lwowskich Warsztatach Lotniczych. Wyprodukowano ok. 70 egzemplarzy Delfina (ok. 40 w WWS i ok. 30 w LWL), które trafiły do szkół szybowcowych, m.in. w Bezmiechowej, Ustjanowej oraz w aeroklubach. Służyły do szkolenia w lotach wyczynowych (czasowych, wysokościowych i przelotach) oraz do szkolenia w locie na holu[4]. Pięć egzemplarzy i prawo do licencyjnej produkcji zakupiła Jugosławia, brak jest informacji o liczbie wyprodukowanych tam egzemplarzy[5]. Licencja została zakupiona również przez Rumunię, gdzie wyprodukowano 5 egzemplarzy[6].

Po wybuchu II wojny światowej 4 egzemplarze zostały przejęte przez ZSRS, gdzie były używane do lotów wyczynowych. III Rzesza przejęła kilka egzemplarzy Delfinów, z których jeden trafił do Danii, gdzie był używany do szkolenia. 4 sierpnia 1963 roku uległ uszkodzeniu w Rønne[7]. W 2012 roku podjęto, wspólnie z Zakładem Szybowcowym w Jeżowie, jego rekonstrukcję[8]. Odbudowany egzemplarz jest eksponowany w zbiorach Dansk Svæveflyvehistorisk Klub ze znakami rejestracyjnymi OY-DYX[9].

Konstrukcja

Jednomiejscowy szybowiec treningowy w układzie wolnonośnego grzbietopłata o konstrukcji drewnianej.

Kadłub o konstrukcji półskorupowej i przekroju owalnym. Wyposażony w zaczep do startu z lin gumowych i na holu. Kabina pilota zakryta, osłonięta stałym wiatrochronem i odejmowaną osłoną[4]. Fotel pilota regulowany, przystosowany do spadochronu plecowego. Tablica przyrządów wyposażona w wysokościomierz, wariometr, zakrętomierz, prędkościomierz i zegar czasowy lub busolę[10].

Płat o obrysie prostokątno-trapezowym i kształcie spłaszczonego M, dwudzielny, jednodźwigarowy z dźwigarkiem pomocniczym. Kryty do dźwigarów sklejką, dalej płótnem. Wyposażony w lotki kryte płótnem. Wykonany jako całość ze statecznikiem pionowym. Napęd lotek linkowy[5].

Usterzenie klasyczne, krzyżowe. Statecznik pionowy kryty sklejką, do niego było zamontowane poziome, dwudzielne usterzenie płytowe. Napęd sterów linkowy[4].

Podwozie jednotorowe złożone z jesionowej podkadłubowej płozy amortyzowanej dętką i drewnianej płozy ogonowej[4].

Malowanie

Powierzchnie drewniane były malowane na kolor wiśniowy, pokrycie płócienne cellonowane. Znaki rejestracyjne na kadłubie białe, na skrzydłach czarne. Na sterze kierunku szybowców w WWS znajdował się napis "WWS-3", a szybowców budowanych w LWL logo zakładów i napis "Delfin"[11].

Przypisy

  1. Glass 1976 ↓, s. 395.
  2. Cynk 1971 ↓, s. 728.
  3. Skrzydlata Polska 1937 ↓, s. 194.
  4. a b c d Glass 1976 ↓, s. 397.
  5. a b Cynk 1971 ↓, s. 729.
  6. Glass 2017 ↓, s. 59.
  7. OY-DYX. oy-reg.dk. [dostęp 2019-10-24]. (ang.).
  8. Odbudowa WWS-3 Delfin w Danii. samolotypolskie.blogspot.com. [dostęp 2019-10-24]. (pol.).
  9. Photo Library WWS 3 Delfin. abpic.co.uk. [dostęp 2019-10-24]. (ang.).
  10. Glass 2017 ↓, s. 59-60.
  11. Glass 2017 ↓, s. 60.

Bibliografia