Ulica Wawelska w Katowicach
| Śródmieście | |||||||||||||
 Ulica Wawelska w kierunku południowym (2023) | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||
| Długość |
78 m[1] | ||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Katowic  | |||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||||||||
 50°15′32,8″N 19°01′11,1″E/50,259114 19,019736
| |||||||||||||
Ulica Wawelska w Katowicach − jedna z najstarszych ulic w katowickiej dzielnicy Śródmieście. Jest jedną z najkrótszych katowickich ulic; rozpoczyna swój bieg przy skrzyżowaniu z ulicą 3 Maja, kończy przy ulicy Młyńskiej. Na całej długości ulica jest deptakiem, o przebiegu południkowym.
Opis
Swoją siedzibę przy ulicy Wawelskiej mają: biura nieruchomości, kawiarnie, sklepy, butiki, restauracje, banki, salony fryzjerskie i kosmetyczne, dom maklerski, Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce (ul. Wawelska 2/3)[2].
Ulica Wawelska jest zaliczona przez władze miasta do przestrzeni publicznych o funkcji reprezentacyjnej i integrującej Śródmieście[3].
W dniach 15−17 maja 2008 pod patronatem Primatora Ostrawy i Prezydenta Miasta Katowice oraz przy wsparciu Konsula Generalnego Republiki Czeskiej w Katowicach odbyła się kolejna edycja "Dni Czesko-Polskich" zorganizowana w 12 rocznicę podpisania "Umowy o współpracy między Miastem Katowice i Miastem Ostrawa". W jej ramach nan trasie Rynek − ul. 3 Maja − ul. Wawelska zorganizowano wystawę zdjęć miasta Ostrawa. W czasie tych dni ulicę Wawelską nazwano "ulicą Stodolni". Wystąpiły na niej polskie i czeskie zespoły muzyczne, takie jak: czeski zespół muzyczny typu dehovka "Naladička" z Karwiny, zespoły z Ostrawy: "Orginal sin" (rock) oraz "Zpocení voko" (blues). Odbyły się także koncerty muzyki poważnej, zorganizowane przez IPiUM "Silesia" (Antonín Dvořák, Bedřich Smetana, Bohuslav Martinů)[4].
Ulica Wawelska na całej długości jest wyłożona ozdobną kostką brukową. Na budynku mieszkalno-biurowym przy ul. Wawelskiej 4 znajduje się stacja bazowa telefonii cyfrowej Era GSM o oznaczeniu BTS-50340 Nowy Salon[5].
W okresie Rzeszy Niemieckiej (do 1922)[6] i w latach niemieckiej okupacji Polski (1939−1945)[7] ulica nosiła nazwę Rüppelstraße[8][9][10].
Obiekty zabytkowe
Przy ulicy Wawelskiej znajdują się następujące historyczne obiekty[11]:
- Kamienica mieszkalno-handlowa (ul. Wawelska 1); wybudowana około 1898 według projektu A. Czieślika (w miejscu fabryczki mydła Czwiklitzera), w stylu eklektycznym z elementami neobaroku. Wzniesiono ją na planie prostokąta, z oficyną tylną. Na symetrycznej, licowanej cegłą, frontowej elewacji zaznaczono oś centralną, detal architektoniczny jest tynkowany. Bryła budynku jest prosta, zwarta, trójkondygnacyjna, podpiwniczona, z poddaszem, nakryta dachem dwuspadowym o stromej połaci frontowej, z mansardami. Parter wtórnie przebudowano, na osi skrajnej od strony północnej umiejscowiono bramę wjazdową. Pozostałe kondygnacje są siedmioosiowe, na osi centralnej umieszczono balkony z ozdobną, oryginalną, kutą balustradą. Na drugiej kondygnacji prostokątne okna w uszatych opaskach zamknięto gzymsami, na trzeciej nad oknami − zastosowano płyciny z dekoracją sztukatorską o motywach roślinnych. Fasadę zwieńczono gzymsem opartym na konsolach. Zachowały się drewniane schody zabiegowe z podestami i drewnianą tralkową balustradą. W oknach klatki schodowej zachowała się pierwotna stolarka okienna z przeszkleniem kolorowymi i trawionymi szybkami. Na podestach istnieje wielobarwna posadzka lastrykowa.
- Kamienica mieszkalno-handlowa (ul. Wawelska 3)[12]; wzniesiona w 1890. Narożnik obejmujący kamienice przy ul. Młyńskiej 13 i Wawelskiej 3 zaprojektował Max Schalscha. Jego propozycją była inna dekoracja fasady − identyczna jak kamienicy narożnej. Projekt zrealizowano, lecz budynkowi nadano odmienną szatę − eklektyczną z elementami dominującymi północnego neorenesansu i neobaroku. Budowla została zaprojektowana na rzucie zbliżonym do odwróconej litery "L" i usytuowana na linii pierzei ulicznej. Bryła jest prosta, z nieznacznymi ryzalitami na osiach skrajnych, czterokondygnacyjna, podpiwniczona, z poddaszem, nakryta dachem dwuspadowym o niewielkim spadku. Elewacja frontowa na pozostałych kondygnacjach jest symetryczna, sześcioosiowa, licowana żółtą cegłą, a detal architektoniczny − tynkowany. Parter został współcześnie przebudowany, na osi centralnej umieszczono drzwi wejściowe. Na parterze ryzality opięto boniowanymi pasami, a na pozostałych kondygnacjach − lizenami zdobionymi diamentowymi boniami. Nad oknami drugiej kondygnacji znajdują się naczółki trójkątne, nad oknami trzeciej − gzymsy. Prostokątne okna umiejscowiono w tynkowanych opaskach, zdobionych podobnie jak lizeny. Fasadę zwieńczono gzymsem opartym na konsolach. W sieni i na podestach zachowana oryginalna posadzka ceramiczna. Drewniane dwubiegowe schody posiadają drewnianą balustradę tralkową. Zachowała się w 70% oryginalna stolarka okienna.
- Kamienica mieszkalno-handlowa (ul. Młyńska 11, róg z ul. Wawelską); wzniesiona w 1859 na rogu Mühlstraße i Rüppelstraße, na planie prostokąta, posiadająca trzy kondygnacje i lekko nachylony czterospadowy dach. Elewacja budynku została wytynkowana. Zwieńczeniem parteru jest ozdobny gzyms. Na osi umieszczono, wsparte na konsolach, balkony z pełną murowaną balustradą. Blendy w kształcie okien zastosowano w jednoosiowej elewacji bocznej. We wnętrzu zachowały się dwubiegowe schody. Współcześnie dobudowano czwarte piętro.
Pod numerem 4 znajduje się cenny architektonicznie budynek handlowo-biurowy, wzniesiony w latach 1998−1999 według projektu Leszka Moski i Mariusza Rachuby z 1997. Konstrukcję nadzorowali inżynierowie E. Kincel i N. Kincel. Obiekt posiada powierzchnię użytkową 770 m² i kubaturę 4500 m³. Za projekt budynku architekci otrzymali nagrodę Prezydenta Miasta Katowic "Architektura Roku 1999"[13].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-06-28]. (pol.).
- ↑ Spis firm na ulicy Wawelska w mieście Katowice. www.katalog.pf.pl. [dostęp 2011-06-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-12)]. (pol.).
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, Cz. 1, Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-06-28]. (pol.).
- ↑ Miasta partnerskie - Ostrawa. www.katowice.eu. [dostęp 2011-06-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-27)]. (pol.).
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia o nazwie "Rozbudowa stacji bazowej telefonii cyfrowej ERA GSM o oznaczeniu BTS-50340 Nowy Salon". www.bip.katowice.eu. [dostęp 2011-06-28]. (pol.).
- ↑ J. Lipońska-Sajdak, Katowice wczoraj. Kattowiz gestern, Gliwice 1995, s. 5.
- ↑ Plan Katowic z 1942 roku. grytzka-genealogie.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-19)]. www.grytzka-genealogie.de [dostęp 2011-06-28]
- ↑ Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice − Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 385. ISBN 83-85831-35-5.
- ↑ Straßenverzeichnis aller Straßen von Kattowitz. www.grytzka-genealogie.de. [dostęp 2011-06-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-12)]. (niem.).
- ↑ Alle Straßen bzw. Straßennamen von Kattowitz Deutsch – Polnisch. www.grytzka-genealogie.de. [dostęp 2011-06-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-19)]. (niem.).
- ↑ Barbara Klajmon: Katowicka kamienica mieszczańska 1840−1918, wyd. I, Katowice 1997.
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-06-28]. (pol.).
- ↑ Tomasz Taczewski: Współczesna architektura Katowic. Katowice: Wydawnictwo GIA, 2002, s. 131, 132. ISBN 83-904135-2-3.
Bibliografia
- Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.
