Ulica Królowej Jadwigi w Toruniu
| Nowe Miasto | |
 Widok od strony ulicy Szerokiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Długość |
132 m |
| Plan | |
| |
Położenie na mapie Torunia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
| 53,011395°N 18,609866°E/53,011395 18,609866 | |
Ulica Królowej Jadwigi w Toruniu – jedna z głównych ulic Zespołu Staromiejskiego.
Charakterystyka
Ulica Królowej Jadwigi jest fragmentem najważniejszego traktu pieszego łączącego Rynek Nowomiejski ze Staromiejskim. Leży na Nowym Mieście, prowadzi od zbiegu Rynku Nowomiejskiego z ul. Prostą, krzyżuje się z ulicami Małe i Wielkie Garbary i dochodzi do zbiegu ulic Strumykowej oraz Przedzamcze, gdzie rozpoczyna swój bieg ul. Szeroka. Dawniej łączyła ona nieistniejącą dziś Bramę Wielką (Kotlarską) z północno-zachodnim narożnikiem Rynku Nowomiejskiego.
Historia
W średniowieczu nazywana była ul. Sadlarską (Smergasse, Smehergasse, Schmergasse, Schmier Gasse[1]), co mogło odnosić się do smaru, mazidła (z niem. die Schmiere) jakiego to używali zamieszkujący ją od średniowiecza przedstawiciele cechów metalowych, przede wszystkim ślusarzy[1]. W okresie zaborów jej nazwę zmieniono na ulicę Elżbiety (Elisabethstraße). Od 1926 r. nosi obecną nazwę, z przerwami w okresie okupacji (przywrócono wówczas jej niemiecką nazwę z okresu zaborów)[potrzebny przypis] oraz w latach 1950-1956 (przemianowano wraz z Szeroką na ul. Stalingradzką)[2].
Zabudowa
Jak w przypadku większości ulic toruńskiego Zespołu Staromiejskiego, zabudowa ulicy powstała już w średniowieczu, jednak później uległa przebudowie i obecnie jedynie w niektórych wnętrzach można oglądać pozostałości dawnego wystroju. Wybrane kamienice:
- nr 1 – kamienica o klasycystycznej fasadzie z 1. poł. XIX w.
- nr 3 – kamienica gotycka z XV w., przebudowana na przełomie XVI i XVII w. z gotyckiej, z zachowanym szczytem okuciowym oraz zarysem gotyckiego portalu
- nr 4 – kamienica z secesyjną witryną z pocz. XX w.
- nr 5 – okazała kamienica z 1906 r.
- nr 7 – kamienica o neorenesansowej fasadzie, prawdopodobnie na zrębie gotyckim
- nr 9 – kamienica, pierwotnie gotycka z XIV w., przebudowana w latach 70. XIX w.[potrzebny przypis] Pod tynkami zachowały się znaczne fragmenty gotyckiej fasady[3]; we wnętrzu unikatowy zespołów malowideł gotyckich[4] z 3. ćwierci XIV w., przedstawiających sceny z legendy o św. Urszuli, scenę ze św. Marcinem, nieznanej kobiety dosiadającej lwa, scenę Pokłonu Trzech Króli oraz galerię starotestamentowych królów muzykujących i galerię proroków; mieści m.in. siedzibę toruńskiego oddziału Gazety Wyborczej[potrzebny przypis]
- nr 13 – okazała kamienica na rogu z ul. Wielkie Garbary, neorenesansowa z narożną wieżyczką, obecnie Empik
- nr 14 – kamienica z pocz. XX w., zbudowana w miejscu domu urodzenia Samuela Bogumiła Lindego, co upamiętniają 2 tablice pamiątkowe
Przypisy
- ↑ a b Krzysztof Mikulski, Piotr Oliński, Waldemar Rozynkowski Nowe Miasto Toruń 750 lat od lokacji, Toruń 2014
- ↑ Kluczwajd 2022 ↓, s. 59.
- ↑ Pilecka 2002 ↓, s. 153.
- ↑ Domasłowski 1998 ↓, s. 95.
Bibliografia
- Jerzy Domasłowski: Wyposażenie wnętrza. W: Jerzy Domasłowski, Jarosław Jarzewicz: Kościół Najświętszej Marii Panny w Toruniu. Toruń: 1998. ISBN 83-87639-06-0.
- Katarzyna Kluczwajd: Toruń tylko zaplanowany. Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2022. ISBN 978-83-7729-703-2.
- Elżbieta Pilecka: Kościół p.w. św. Jana Chrzchciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu w okresie średniowiecza jako wizualizacja świadomości społecznej. W: Katarzyna Kluczwajd, Michał Woźniak (red.): Dzieje i skarby Kościoła Świętojańskiego w Toruniu. Materiały z konferencji przygotowanej przez Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki w X rocznicę ustanowienia diecezji toruńskiej pod patronatem Biskupa Toruńskiego oraz Prezydenta Miasta Torunia [22-23 marca 2002]. Toruń: 2002. ISBN 83-7285-116-6.