Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Turzyca dwupienna

Turzyca dwupienna
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

ciborowate

Rodzaj

turzyca

Gatunek

turzyca dwupienna

Nazwa systematyczna
Carex dioica L.
Sp. pl. 2:972. 1753[3]
Multimedia w Wikimedia Commons

Turzyca dwupienna[4](Carex dioica L.) – gatunek rośliny z rodziny ciborowatych. W Polsce rośnie w rozproszeniu na niżu i na niższych położeniach górskich, od 2014 r. znajduje się pod ochroną.

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje w Azji (na Syberii i Ałtaju) i w Europie[5]. W Polsce występuje w rozproszeniu na terenie całego kraju. Największe skupienie stanowisk znajduje się na Pojezierzu Pomorskim i Mazurskim oraz Dolnym i Górnym Śląsku. Rzadziej spotykany na Nizinie Mazowieckiej i w południowo-wschodnich regionach kraju. W Karpatach występuje tylko w ich części zachodniej: na Działach Orawskich, w Gorcach, w Rowie Podtatrzańskim i na Pogórzu Spisko-Gubałowskim[6].

  • Kłos męski
    Kłos męski
  • Kłos żeński
    Kłos żeński
  • Morfologia
    Morfologia

Morfologia

Łodyga
Roślina wytwarza nieliczne, wzniesione i gładkie łodygi o wysokości 5–30 cm. Kłącze długie, bardzo cienkie, z rozłogami[7].
Liście
Krótsze od łodyg, szydlaste, rynienkowate, o szerokości do 1 mm[8].
Kwiaty
Zebrane w jeden szczytowy kłos bez podsadek[6]. Na żeńskich kłosach kwiaty i owoce gęsto upakowane[9]. Przysadki trwałe, szerokojajowate, o długości 3–4 mm, koloru czerwonobrunatnego z białym rąbkiem. Pęcherzyki jajowate z krótkim dzióbkiem, dłuższe od przysadek. Po dojrzeniu ich szczyty zagięte są w górę. Kwiaty żeńskie z jednym słupkiem o dwóch znamionach wychylających się z pęcherzyka[7]. Kwiaty męskie z trzema pręcikami, o podłużnych, tępych, jasnobrązowych podsadkach dorastających do 3 mm długości i 1 mm szerokości[8].
Owoce
Pojedyncze orzeszki zamknięte w pęcherzykach. Są one elipsoidalnie soczewkowate, obustronnie zaostrzone, o rozmiarach 1,5 na 1 mm[8].

Biologia i ekologia

Bylina, geofit ryzomowy. Rośnie na torfowiskach wysokich i przejściowych, na glebach o dużej ilości substancji organicznej. Roślina dwupienna (rzadko jednopienna[8]), kwitnie w kwietniu i maju[7][6]. Gatunek charakterystyczny dla O/All. Caricetalia davallianae i Ass. Valeriano-Caricetum[10]. Liczba chromosomów 2n = 52[9].

Tworzy mieszańce z turzycą brunatną (Carex brunnescens), t. Davalla (C. davalliana), t. gwiazdkowatą (C. echinata), t. siwą (C. canescens) i t. torfową (C. heleonastes)[9].

Zagrożenia i ochrona

W Polsce gatunek zagrożony jest głównie w Karpatach. Mimo tego, że znajduje się tam dość wiele jego stanowisk, są one bardzo rozproszone i złożone z niewielu osobników. W górach głównym zagrożeniem dla turzycy dwupiennej jest zaprzestanie koszenia łąk, co skutkuje zagłuszaniem jej przez wyższą roślinność trawiastą. Zagrożona jest także przez osuszanie młak, na których występuje[6]. Gatunek został umieszczony na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) w kategorii zagrożenia V (narażony)[11]. W wydaniu z 2016 roku otrzymał kategorię VU (narażony)[12]. Od 2014 roku jest objęty w Polsce ochroną częściową[13].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-14] (ang.).
  3. ↑ a b The Plant List. [dostęp 2017-03-22].
  4. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-03-15].
  6. ↑ a b c d Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
  7. ↑ a b c Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  8. ↑ a b c d Stanisław Kłosowski, Grzegorz Kłosowski: Rośliny wodne i bagienne. Multico Oficyna Wydawnicza, 2007, s. 249, seria: Flora Polski. ISBN 978-83-7073-248-6.
  9. ↑ a b c Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  10. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  11. ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  12. ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
  13. ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin.
Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/Turzyca_dwupienna