Troszyn (województwo mazowieckie)
| wieś | |
 Rynek i kościół pw. św. Bartłomieja | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
111,6 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
29 |
| Kod pocztowy |
07-405[4] |
| Tablice rejestracyjne |
WOS |
| SIMC |
0522313[5] |
Położenie na mapie gminy Troszyn  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu ostrołęckiego  | |
 53°01′51″N 21°44′00″E/53,030833 21,733333[1]
| |
Troszyn – wieś sołecka[6] w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Troszyn[5][7].
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie ostrołęckim.
Miejscowość jest siedzibą gminy Troszyn.
Troszyn leży w dawnej ziemi łomżyńskiej na Mazowszu[8]. W miejscowości znajduje się kościół, który jest siedzibą parafii św. Bartłomieja Apostoła.
Historia
Parafia pw. św. Bartłomieja Apostoła została w Troszynie erygowana w 1443. Fundatorem był Jan z Opinogóry i Troszyna, sędzia łomżyński, a poświęcenia dokonał biskup płocki Jan Krasiński[potrzebny przypis]. W 1444 Troszyn należał do rodziny Targońskich[8]. Wieś szlachecka Troszyno położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie ostrołęckim ziemi łomżyńskiej[9]. XVI wiek to okres rozkwitu miejscowości – proboszczami parafii zostaje dwóch księży wywodzących się z okolicznej szlachty: Jakub Chrostowski i Bartłomiej Troszyński. Miejscowość należy do rodu Troszyńskich. Zniszczona w czasie potopu szwedzkiego, w 1705 wzniesiono tu nowy drewniany kościół fundacji właściciela Troszyna, chorążego wyszogrodzkiego, Piotra Stumirowskiego.
Po rozbiorach pod zaborem pruskim, później w Księstwie Warszawskim, w 1815 w Królestwie Polskim. W czasie powstania listopadowego miejscowość znalazła się kilkakrotnie na trasie przemarszów wojsk polskich i rosyjskich, w maju 1831 kwaterował tu gen. Jan Skrzynecki przed bitwą pod Ostrołęką. W czasie powstania styczniowego w okolicy działały oddziały powstańcze, m.in. Zygmunta Padlewskiego.
W 1884 wzniesiono tu nowy drewniany kościół konsekrowany w 1887 przez biskupa Kossowskiego. Okres I wojny światowej to kolejne zniszczenia – w 1915 w rejonie Troszyna i Rabęd toczyły się walki rosyjsko-niemieckie.
W latach 1921–1939 wieś leżała w województwie białostockim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Troszyn.
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwały 663 osoby, 625 było wyznania rzymskokatolickiego, a 38 mojżeszowego. Jednocześnie wszyscy mieszkańcy zadeklarowali polską przynależność narodową. Było tu 101 budynków mieszkalnych[10]. Miejscowość należała do miejscowej parafii rzymskokatolickiej. Podlegała pod Sąd Grodzki w Ostrołęce i Okręgowy w Łomży; mieścił się tu urząd pocztowy, który obsługiwał znaczną część terenu gminy[11].
W wyniku agresji III Rzeszy na Polskę we wrześniu 1939 wieś znalazła się pod okupacją niemiecką i do wyzwolenia weszła w skład Landkreis Scharfenwiese, Regierungsbezirk Zichenau III Rzeszy[12].
W czasie II wojny światowej kościół został zamieniony przez Niemców na magazyn, a w 1944 na szpital dla żołnierzy niemieckich. 24 sierpnia 1944 w święto patrona parafii kościół został spalony przez wycofujących się Niemców.
Po wojnie msze święte w Troszynie odbywały się w domu parafialnym, a nowy kościół projektu Barbary Brukalskiej zbudowany został w latach 1956–1975, z częściowym wsparciem finansowym Polonii Amerykańskiej, konsekrowany 29 czerwca 1975 przez biskupa łomżyńskiego Mikołaja Sasinowskiego.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego.
Związani z Troszynem
- Jan Zamoyski herbu Grzymała – urodzony w parafii Troszyn, biskup płocki i arcybiskup lwowski
- Mikołaj Troszyński - starosta łomżyński
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 140525
- ↑ Wieś Troszyn w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-12-15], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2024-12-15].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1295 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Raport o stanie gminy w 2023, sołectwa s. 4
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b Zygmunt Gloger: Dawna Ziemia Łomżyńska, Warszawa 1876, s. 14.
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 59.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1748.
- ↑ Karte: Landkreis Lomscha 1. 8. 1944 - Städte und Amtsbezirke [online], www.territorial.de [dostęp 2020-04-19].
Linki zewnętrzne
- Troszyn (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 512.
