Torsan
Torsan przed ostatnim oficjalnym meczem KH Sanok-Stoczniowiec Gdańsk (6:2), 21 marca 2006 | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
ul. Adama Mickiewicza 12 |
Lata budowy |
od 1966 |
Otwarta |
9 listopada 1968 |
Zamknięta |
2006 |
Zburzona |
2013 |
Architekt |
inż. Franciszek Olszewski |
Właściciel |
Sanocka Fabryka Autobusów „Autosan” → Miasto Sanok |
Operator |
POSTiW → MOSiR Sanok |
Użytkownicy | |
Położenie na mapie Sanoka | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego | |
Położenie na mapie powiatu sanockiego | |
49°33′44,5″N 22°12′10,0″E/49,562361 22,202778 |
Torsan – sztuczne lodowisko w Sanoku, funkcjonujące w latach 1968–2006, na którym mecze w hokeju na lodzie rozgrywała w roli gospodarza drużyna sekcji hokejowej klubu sportowego ZKS Stal Sanok (1968–1991), a następnie zespoły sanockich klubów hokejowych pod nazwami STS Sanok (1991–1998), SKH Sanok (1999–2002), KH Sanok (2002–2006).
Historia
Obiekt znajdował się w dzielnicy Śródmieście na nieruchomości przy ulicy Adama Mickiewicza 13. Od strony zachodniej graniczył z parkiem miejskim im. Adama Mickiewicza. Pierwotnie w latach 1925–1949 nieruchomość należała do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku, którego siedziba znajduje się obok w Gmachu Towarzystwa Gimnastycznego Sokół przy ulicy Mickiewicza 13. Od strony północnej znajdują się korty tenisowe przy ulicy Mickiewicza 12, zaś naprzeciw, od strony wschodniej, Gimnazjum nr 2 im. Królowej Zofii.
Przed powstaniem lodowiska w tym miejscu znajdowało się boisko[1] i basen[2] (w trakcie II wojny światowej w okresie okupacji niemieckiej[3] wybudowany w ciągu kilku tygodni przez Niemców i otwarty 9 czerwca 1940[4]). W latach 50. na tym terenie zbudowano drewniany amfiteatr (muszla koncertowa i drewniana estrada[5][6] – jeszcze w latach 60. w tym miejscu odbywały się „Dni Sanoka” i „Żakinada”[7], a także np. uroczystości ZBoWiD[8]).
Inicjatorem budowy lodowiska był Edward Pilszak, zawodnik i instruktor hokeja na lodzie[9]. Od 1953 nieopodal na Górze Parkowej działała skocznia narciarska[10], a od lutego 1965 wyciąg narciarski[11]. Idea zbudowania sztucznego lodowiska pojawiła się w 1963 na zebraniu Powiatowego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki (PKKFiT)[12]. W tym czasie w mieście były do dyspozycji dwie sprężarki[12]. Pomysł miał zostać zrealizowany w czynie społecznym sztucznego lodowiska; w tym celu 20 lutego 1965 powołano Społeczny Komitet Budowy Sztucznego Lodowiska, którego przewodniczącym został sekretarz Komitetu Powiatowego PZPR Ignacy Bąk[11][13][14]. Wykonawcą lodowiska była Sanocka Fabryka Autobusów „Autosan”. Przy pracach jako działach udzielał się Józef Baszak[12]. Budowę podjęto w 1966 na terenie byłego amfiteatru przy ulicy Adama Mickiewicza[15]. Inicjatywę wsparły wszystkie miejskie zakłady pracy, a przy budowie pracowali mieszkańcy miasta w czynie społecznym dla uczczenia 25-lecia Polski Ludowej[16]. Współtwórcą dokumentacji sztucznego lodowiska był inż. Franciszek Olszewski[17]. Po trzech latach prac na różnym polu przy tworzeniu obiektu, we wrześniu 1968 był wykonywany próbny rozruch urządzeń lodowiska[18]. Próbne zamrożenie tafli sztucznego lodowiska odbyło się 31 października 1968, zaś oficjalnie obiekt – jako pierwsze w województwie rzeszowskim sztuczne lodowisko – został otwarty uroczyście 9 listopada 1968 i wówczas rozegrano dwudniowy turniej juniorski z udziałem drużyn Stali Sanok, Naprzodu Janów i Podhala Nowy Targ (obiekt oddano do użytku tuż przed V Zjazdem PZPR określając go jako jeden z wielu „czynów zjazdowych”, w uroczystościach gromadzących kilka tysięcy widzów zorganizowana była defilada sportowców, pokaz jazdy figurowej na lodzie w wykonaniu szkółki sportowej z Janowa, odznaką „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej” zostali odznaczeni przewodniczący PRN Zbigniew Dańczyszyn i sekretarz KP PZPR Ignacy Bąk, Odznaką 100-lecia Sportu Polskiego wyróżniono 15 osób, zaś symbolicznego przecięcia wstęgi dokonał przewodniczący WKFFiT w Rzeszowie Kazimierz Partyka[19][20][21][22][23]. Od początku do końca istnienia lodowiska mrożenie lodu następowało sztucznie, z wykorzystaniem instalacji amoniakowej. Przy konstrukcji wykorzystano rury bez szwu o łącznej długości 17 km[24].
Obiekt służył sekcji hokeja na lodzie klubu sportowego Stal Sanok. Tuż po uruchomieniu sztucznego lodowiska przy publikacji rozpoczynającego się 22 grudnia 1968 terminarza sezonu 1968/1969 ligi okręgowej rzeszowskiej władze Okręgowego Związku Hokeja na Lodzie w Rzeszowie zastrzegły, że w razie niekorzystnych warunków atmosferycznych mecze czterech uczestników rozgrywek (nie uwzględniając Sanoka) odbędą się na sanockim sztucznym lodowisku[25]. W inauguracyjnym meczu sezonu i zarazem pierwszym ligowym drużyny Stali na nowym lodowisku sanoczanie ulegli JKS Jarosław 1:10[26]. Ponadto istniała możliwość, aby przy niekorzystnej pogodzie mistrz okręgu JKS także rozgrywał swoje mecze w eliminacjach o miejsce w II lidze 1969/1970, jednak mecze odbyły się planowo w Jarosławiu[27][28]. Lodowisko było także otwarte do korzystania rekreacyjnego, zaś bilety rozprowadzał w tym celu sanocki oddział PTTK[29].
6 września 1969 na płycie lodowiska odbył się wiec ZBoWiD-u[30].
Początkowo lodowisko było określane jako „Santor”[31][32]. Od początku gospodarzem obiektu był Powiatowy Ośrodek Sportu, Turystyki i Wypoczynku (POSTiW) „Wierchy” (prowadzący także sanocki stadion), który w 1970 nie był w stanie kierować lodowiskiem, w związku z tym planowano przekazane go pod pieczę Związku Zawodowego Metalowców przy SFA „Autosan”[31]. W późniejszych latach obiekt zyskał trwałą nazwę „Torsan”[33]. W dniach 25-28 lutego 1971 na lodowisku zorganizowano związkowe mistrzostwa Polski juniorów w hokeju na lodzie z udziałem ośmiu drużyn, pod patronatem Centralnej Rady Związków Zawodowych (CRZZ)[34][35][36][37].
Po awansie hokeistów Stali do II ligi przed sezonem 1971/1972 dokonano zwiększenia liczby miejsc na widowni lodowiska, poprawiono oświetlenie oraz doposażenie boksów[38]. W tym czasie trybuny obiektu mogły pomieścić 4 tys. widzów[39][40]. Pomimo istniejącej dogodności korzystania z zamrożonej sztucznie tafli lodu, utrudnieniem do komfortowego przeprowadzania meczów pozostawały nadal warunki atmosferyczne, głównie w postaci opadów śniegu, które występując podczas meczów wpływały niekorzystnie na przebieg meczów wobec braku zadaszenia[41]. W trakcie sezonu 1972/1973 podczas meczów z Odrą Opole 3-4 lutego 1973 po raz pierwszy została użyta rolba – urządzenie skonstruowana w czynie społecznym w fabryce Autosan, służące do przygotowania i konserwacji tafli lodu do gry (wcześniej następowało to ręcznie)[42][43]. Przed kolejnym sezonem 1973/1974 przeprowadzono modernizację lodowiska, poprawiając jego wygląd wizualny i funkcjonalność, a także powiększono taflę lodu o 350 m², dostosowując ją do obowiązującym standardów, wskutek czego powierzchnia lodu zyskała wymiar 30 x 60 m[44]. 30 września 1973 członkowie miejskiej organizacji PZPR w Dniu Partyjnego Czynu pracowali przy przebudowie lodowiska[45]. Pod koniec 1973 sanockie sztuczne lodowisko, obok otwartego w tym roku lodowiska Dębicy, pozostawało jednym z dwóch tego typu obiektów na Rzeszowszczyźnie[46][47]. Pomimo stałego unowocześniania obiektu mecze hokejowe nadal miewały utrudniony przebieg z uwagi na warunku atmosferyczne (padający śnieg tudzież deszcz)[48]. Po sezonie 1973/1974, na przełomie kwietnia i maja 1974 działacze, trenerzy i sportowcy hokejowej Stali w czynie społecznym dokonywali prac przy odnowieniu obiektu[49]. Przed nowym sezonem w 1974, mimo planów nie zbudowany został pawilon przy lodowisku, mający zapewnić większy komfort korzystania z obiektu, a ponadto osunęła się ziemia na niezabezpieczonej południowej trybunie dla kibiców (od strony kina)[50], U progu sezonu 1974/1975 tafla lodowiska była czynna w godz. 8-22:30, a na obiekcie planowano budowę pawilonu oraz zadaszenia[51]. Brak dachu nad lodem nadał powodował rozgrywanie meczów w trudnych warunków np. przy padającym ulewnym deszczu albo obfitej śnieżycy[52][53]. Jesienią 1975 pierwotnie zakończono modernizację (poszerzono płyty, stworzono zaplecze, w tym budynek z szatniami, ogrodzenie, wykonano remont trybun), ostatecznie sfinalizowaną w 1978 i opiewającą na koszt 25 mln złotych[54]. W sezonie II ligi 1975/1976 drużyna Stali zwyciężyła w rozgrywkach, uzyskując awans do I ligi; podczas trwania meczów wyjazdowych Stalowców kibice regularnie gromadzili się przy lodowisku oczekując na wynik spotkania[55]. Pod koniec maja 1976 na płycie lodowiska został zorganizowany turniej bokserski z okazji jubileuszu 30-lecia istnienia sanockiego klubu, w którym zwyciężyła drużyna Stali, a innymi uczestnikami były zespoły Hutnika Kraków i Szombierek Bytom[56].
Poważnym deficytem obiektu był brak dachu nad lodowiskiem, tym bardziej że zgodnie z wydanymi zaleceniami PZHL, mecze musiały być rozgrywane na obiektach krytych w I lidze od 1976, a w II od 1977[57]. 12 grudnia 1975 zebrała się Rada Techniczna SFA „Autosan” celem przygotowania działań w tej sprawie[58]. 18 czerwca 1976 Rada Techniczna SFA „Autosan” zatwierdziła koncepcję zadaszenia lodowiska, przedstawioną przez „Miastoprojekt” z Rzeszowa według projektu inż. J. Wijowskiego (w zamyśle pojemność lodowiska miała wynosić 4420 miejsca, w tym 1000 siedzących)[59]. Przed inauguracyjnym sezonem I ligi na lodowisku zainstalowano 45 dodatkowych punktów świetlnyc[60]. Ponadto dokonano remontu lodowiska oraz wstępnie wzniesiono nowy pawilon sportowy (wcześniej drużyny przygotowywały się w autokarach przed wyjściem na taflę lodu)[61]. W sezonie ekstraklasy 1976/1977 na obiekcie pojawiał się komplet publiczności w liczbie 3 tys. widzów[62][63]. W 1977 nieukończony pozostawał nadal budynek dobudowanego pawilonu przy budynku obok lodowiska, którego oddanie do użytku planowano już w 1976[64].
Na początku sezonu II ligi 1977/1978 nastąpiły przejściowe kłopoty z lodowiskiem, w związku z czym pierwszy dwumecz domowy Stali został rozegrany w Nowym Targu (8 i 9 października 1977)[65], a inauguracja na Torsanie miała miejsce w czwartym dwumeczu 22 i 23 października 1977[66]. W razie niekorzystnych warunków atmosferycznych (np. zamieć śnieżna podczas meczu z Unią Oświęcim 26 listopada 1977), nadal rozgrywanie spotkań były utrudnione[67]. Przed sezonem II ligi 1978/1979 dokonano prac remontowych na obiekcie[68]. Na lodowisku odbyło się otwarcie IX Zimowych Igrzysk Młodzieży Szkolnej 2 lutego 1978 i na obiekcie rozgrywano Turniej „Złotego Krążka”[69][70][71][72]. Z okazji tej imprezy zainstalowano ogrodzenie Torsanu od strony ulicy A. Mickiewicza, na którym utrwalono postacie hokeistów i łyżwiarzy figurowych, a także koła olimpijskie[73]
Przed sezonem 1979/1980 zainstalowano dach lodowiska, dzięki czemu po raz pierwszy możliwy był trening na lodzie w okresie letnim[74]. 4 lutego 1980 na obiekcie została otwarta VII Ogólnopolska Spartakiada Młodzieży, a na tafli Torsanu organizowano zawody łyżwiarstwa figurowego oraz turniej hokeja na lodzie[75][76][77][78], w którym wygrała drużyna Podhala Nowy Targ[79][80], a w rywalizacji nie brała udziału drużyna miejscowej Stali[81]. Na finiszu sezonu II ligi 1981/1982 na Torsanie odbył się turniej eliminacyjny do I ligi, w który Stał zajęła ostatecznie trzecie miejsce[82][83][84][85].
Funkcję kierownika lodowiska pełnił przez pięć lat Józef Kornecki[86]. Przed sezonem 1982/1983 wskutek opóźnienia prowadzonych prac konserwacyjnych na obiekcie zamrożenia tafli został przesunięty[87][88]. Rok później przed edycją II ligi 1983/1984 wskutek podobnego opóźnienia lodowisko było dostępne dla drużyny dopiero od 20 września 1983[89]. Kolejny gruntowy remont budynku przeprowadzono w latach 1983–1984: powstała nowa maszynownia, nowa płyta, dokończono zadaszenie, zmodernizowano instalację chłodniczą[90][91][92], jednak obiekt nie stanowił hali, gdyż posiadał jedynie dach i nie był w pełni obudowany ścianami bocznymi. Z uwagi na trwający ww. remont Stal początkowe spotkania sezonu II ligi 1984/1985 w roli gospodarza rozgrywała poza Sanokiem (Nowy Targ)[93][94], a pierwsze spotkanie na Torsanie po modernizacji rozegrano 17 listopada 1984[95][96]. W 1984 miastu powierzono organizację finałów XII Zimowej Ogólnopolskiej Spartakiady Młodzieży (po raz drugi w województwie krośnieńskim), w związku z czym do listopada tego roku trwał remont Torsanu[97]. Na Torsanie odbyła się uroczystość otwarcia XII OZSM 17 lutego 1985 (z pokazem wystąpił Grzegorz Filipowski[98]) oraz zawody łyżwiarstwa figurowego i hokeja na lodzie w dniach 18-24 lutego 1985[99][100][101][102] (do finałów awansowała wówczas drużyna Stali[103][104][105]). Po dokonanej wymianie instalacji i maszynowni obiektu Stal przystępowała do sezonu II ligi 1985/1986 mając do dyspozycji taflę lodu już dwa miesiące przed startem rozgrywek[106]. Ponadto w tym okresie na Torsanie swoje mecze w roli gospodarza rozgrywała drużyna Legii KTH Krynica w sezonie I ligi 1985/1986 od drugiej fazy rozgrywek, wobec braku zadaszenia na odkrytym lodowisku w Krynicy-Zdroju[107].
27 kwietnia 1986 lodowisko Torsan było jedną z aren Turnieju Miast „Sanok – Bolesławiec”, zakończonego wynikiem 2:4[108][109]. Przed sezonem 1987/1988 wymagane było dokończenie unowocześnienia obiektu[110]. Kolejna modernizacja obiektu miała miejsce w 1988 (m.in. energia elektryczna)[111][112]. W tym samym roku władze miasta udzieliły klubowi Stal Sanok koncesji na prowadzenie na lodowisku bazaru. Od 2 do 5 marca 1989 na lodowisku trwały XIV Ogólnopolskie Igrzyska Młodzieży Szkolnej[113][114][115]. W dniach 21-24 lutego 1990 na Torsanie odbył się finałowy turniej hokejowy w ramach[116][117][118][119]. Latem 1990 na płycie lodowiska działało targowisko, a wobec zaistniałej trudnej sytuacji ekonomicznej władze SFA „Autosan” planowały oddanie prowadzenia i utrzymywania obiektu na rzecz klubu[120].
Po zakończeniu działalności hokejowej sekcji Stali Sanok, właściciel obiektu, SFA „Autosan”, wydzierżawił lodowisko na rzecz nowego klubu, Sanockiego Towarzystwa Sportowego, za symboliczną kwotę 100 tys. zł. miesięcznie od dnia 2 czerwca 1991[121][122][123][124]. W sezonie II ligi 1991/1992 STS uzyskał awans do I ligi, 15 marca 1992 wygrywając decydujące spotkanie ze Stoczniowcem Gdańsk 9:0[125][126][127]. W 1992 Rada Miasta Sanoka podjęła uchwałę zmierzającą do komunalizacji lodowiska[128]. Przed sezonem I-ligowym lodowisko było zamrożone od 2 sierpnia 1992[129]. Inauguracja edycji I ligi 1992/1993 miała miejsce we wtorek 8 września 1992, a STS w tym spotkaniu uległ wicemistrzowi Polski Naprzodowi Janów 2:3[130][131][132]. W trakcie sezonu STS rozegrał mecz pokazowy z byłymi gwiazdami reprezentacji ZSRR, zakończone zwycięstwem gospodarzy 5:4 (trzy gole zdobył Adrian Krzysztofik)[133][134].
W pierwszej połowie lat 90. XX w. na obiekcie Torsanu w okresie letnim były organizowane imprezy w ramach akcji „Podaruj Dzieciom Brata Słońce” organizowanej przez sanockich franciszkanów, w tym proboszcza o. Romana Pałaszewskiego[135][136]. W 1992 na lodowisko zorganizowano część programu III Ogólnopolskiego Festiwalu Ekologicznego[137]. 6 maja 1995 na płycie lodowiska został zorganizowany koncert Maryli Rodowicz[138]. W sierpniu 1996 Torsan był główną areną imprezy pod nazwą Euro Eco Meeting „Bieszczady '96”, zaś podczas koncertu galowego 5 sierpnia 1996 na zakończenie wystąpił amerykański raper Coolio[139][140][141][142].
Od 1999 na obiekcie swoje mecze rozgrywała drużyna Sanockiego Klubu Hokejowego, będącego sukcesorem STS. We wrześniu 1999 dyrektorem Torsanu został Józef Kornecki[143]. Od początku 2000 Torsanem administrował Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Sanoku; w tym czasie trwały prace remontowo-modernizacyjne na obiekcie, jego infrastrukturze i otoczeniu[144]. Na przełomie XX/XXI w budynku przy lodowisku pod adresem ul. Adama Mickiewicza 12 działał sklep sportowy Lider[145]. W 2002 prowadzono remont infrastruktury przy lodowisku[146]. Ostatni oficjalny mecz hokejowy na Torsanie odbył się 21 marca 2006. Było to czwarte spotkanie o utrzymanie w polskiej ekstralidze sezonu 2005/2006 pomiędzy KH Sanok i Stoczniowcem Gdańsk zakończone wynikiem 6:2. Ostatniego gola dla sanockiej drużyny zdobył wówczas Adam Fraszko, a generalnie ostatnią bramkę na Torsanie uzyskał zawodnik gości, Mateusz Rompkowski[147][148].
Na początku XXI pojawiły się w oficjalnym obiegu głosy przemawiające za potrzebą budowy nowej hali z lodowiskiem w Sanoku[149]. Do 2004 na lodowisku Torsan istniały drewniane bandy i okalające taflę lodową siatki, po czym we wrześniu 2004 podjęto instalowanie band plastikowych oraz szyb pleksi[150]. Od 2004 do 2006 trwała budowa obiektu Arena Sanok, na lodowisku którego klub hokejowy z Sanoka podjął rozgrywki hokejowej od sezonu 2006/2007.
Na przełomie XIX i XX wieku na rozmrożonym obiekcie lodowym Regionalna Izba Gospodarcza organizowała wystawa „Dom i Ogród”[151], po raz ostatni w 2006, po której lodowisko zupełnie zakończyło dotychczasową działalność. Następnie dokonano zagospodarowania terenu i w sierpniu 2006 burmistrz miasta zdecydował o przeznaczeniu go jako miejski parking płatny, administrowany przez Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Sanoku[152]. Płyta byłego lodowiska pełniła tę funkcję do 2013.
W 1993 prawa użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa nabył Autosan, a w tym samym roku nastąpiła komunalizacja nieruchomości. W 2008 Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji stwierdziło nieważność decyzji komunalizacyjnej. 15 lutego 2010 Sądu Rejonowy w Sanoku w prawomocnym wyroku przywrócił nieruchomości Towarzystwu Gimnastycznemu Sokół w Sanoku (wśród nich częścią lodowiska Torsan)[153]. W związku z tym 30 kwietnia 2010 nieruchomość została przekazana TG Sokół w Sanoku. W tym czasie nadal trwał spór prawny w zakresie nieruchomości, na której był położony obiekt Torsan.
Na przełomie 2012/2013 zostały wyburzone budynki stanowiące zaplecze lodowiska od strony północnej. W 2013 zdemontowano pozostałości konstrukcji lodowiska, w tym zadaszenia[154][155].
Przypisy
- ↑ Gmach TG „Sokół” w Sanoku – kalendarium. sokolsanok.pl. [dostęp 2013-05-13]. (pol.).
- ↑ Andrzej Romaniak, Sanok. Fotografie archiwalne Tom I, Sanok 2009, s. 308
- ↑ Maria Łapiszczak: Sanok na dawnej pocztówce i fotografii. Cz. II. Sanok: 2001, s. 45. ISBN 83-915388-1-8.
- ↑ Zofia Chrząszczewska (red. Marta Wargo, Maja Murin-Kaczorowska): Pamiętnik Zofii Chrząszczewskiej z lat 1939-1942 dedykowany Stanisławowi Domańskiemu – pisany w Sanoku, w domu Stanisława. ok. 2019, s. 39.
- ↑ Marian T. Kutiak: Moje miasto. Warszawa: Agencja Dziennikarska M.A.D., 2014, s. 31-33. ISBN 978-83-64830-00-6.
- ↑ Początki hokeja w Sanoku oraz inne ciekawostki. sokolsanok.pl. [dostęp 2016-01-27]. (pol.).
- ↑ Andrzej Romaniak, Sanok. Fotografie archiwalne – Tom II. Wydarzenia, uroczystości, imprezy, Sanok 2011, s. 292, 354, 372
- ↑ Arnold Andrunik: Rozwój i działalność Związku Bojowników o Wolność i Demokrację na Ziemi Sanockiej w latach 1949-1984. Sanok: 1986, s. 56.
- ↑ Józef Ząbkiewicz. Ludzie sanockiego sportu. Edward Pilszak. „Tygodnik Sanocki”, s. 10, Nr 26 (138) z 1 lipca 1994.
- ↑ Zbigniew Dańczyszyn. Początki sportu w sanockiej „Nafcie”. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 4: Nafta, s. 69, 2004. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ a b Trzeci wyciąg narciarski na Rzeszowszczyźnie. „Nowiny-Stadion”, s. 3, Nr 6 z 8 lutego 1965.
- ↑ a b c Artur Bata. Jeden spośród społeczników. „Podkarpacie”. Nr 51/52, s. 4-5, 18 grudnia 1975.
- ↑ W Sanoku pierwsze w województwie sztuczne lodowisko?. „Nowiny-Stadion”, s. 5, Nr 45 z 23 lutego 1965.
- ↑ Sztuczne lodowisko w Sanoku. „Nowiny”, s. 5, Nr 52 z 3 marca 1965.
- ↑ Baszak, Ząbkiewicz. 55 lat Stali Sanok 2001 ↓, s. 42-43.
- ↑ Stefan Stefański, Sanok i okolice. Przewodnik turystyczny, Sanok 1991, s. 49.
- ↑ Kąpielisko przy ul. Słonecznej. „Nowiny-Stadion”, s. 2, Nr 31 z 31 lipca 1967.
- ↑ Sportowcy i działacze uczestnikami aktywnej dyskusji i pracy w Czynie Zjazdowym. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 38 z 16 września 1968.
- ↑ Pierwsze na Rzeszowszczyźnie sztuczne lodowisko. „Nowiny”, s. 2, Nr 260 z 1 listopada 1968.
- ↑ Dziennik sportowy. Pierwsze na Rzeszowszczyźnie sztuczne lodowisko. „Dziennik Polski”, s. 2, Nr 261 z 2 listopada 1968.
- ↑ Sanok zaprasza na otwarcie sztucznego lodowiska. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 43 z 4 listopada 1968.
- ↑ Pierwsze na Rzeszowszczyźnie sztuczne lodowisko oddane do eksploatacji. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 46 z 11 listopada 1968.
- ↑ Jerzy Czaja. Kto pójdzie w ślady Sanoka. „Podkarpacie”, s. 1, Nr 3 z 15 października 1970.
- ↑ Jerzy Czaja. Kto pójdzie w ślady Sanoka. „Podkarpacie”, s. 1-2, Nr 3 z 15 października 1970.
- ↑ Sport. Hokeiści na start. „Nowiny”, s. 2, Nr 302 z 20 grudnia 1968.
- ↑ Sportowe depesze. Pierwsze mecze w lidze okręgowej. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 53 z 30 grudnia 1968.
- ↑ Sport. JKS walczy o II ligę. „Nowiny Rzeszowskie”, s. 2, Nr 51 z 1-2 marca 1969.
- ↑ Hokej. Wysokie porażki JKS. „Nowiny Rzeszowskie-Stadion”, s. 1, Nr 9 z 3 marca 1969.
- ↑ Listy do redakcji. O porządek na lodowisku. „Nowiny”, s. 4, Nr 288 z 4 grudnia 1968.
- ↑ W 35 rocznicę Września i 20 wyzwolenia Sanoka. Antywojenny wiec – wręczenie sztandaru dla koła ZBoWiD. „Nowiny”, s. 2, Nr 234 z 7 września 1969.
- ↑ a b Jan Filipowicz. Pocztówka z Sanoka. Rzeszowski hokej rusza z martwego punktu. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 7 z 16 lutego 1970.
- ↑ Hokej. Dziś na „Santorze” Stal – Dolmel Wrocław. „Nowiny”, s. 2, Nr 62 z 4 marca 1970.
- ↑ Marian Struś. „Torsan” czy „Błonie”. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 7, Nr 31 (287) z 10-20 listopada 1983.
- ↑ Sportowy tydzień na Rzeszowszczyźnie. Sanok. Rewia młodych hokeistów. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 8 z 22 lutego 1971.
- ↑ Sport. Hokej. Pierwsza niespodzianka w mistrzostwa CRZZ w sanoku. „Nowiny”, s. 2, Nr 56 z 26 lutego 1971.
- ↑ Z ogólnopolskich imprez w Przemyślu, Sanoku i Mielcu. Sanok. Hokeiści Włókniarza mistrzami CRZZ. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 9 z 1 marca 1971.
- ↑ Baszak, Ząbkiewicz. 55 lat Stali Sanok 2001 ↓, s. 46.
- ↑ Sanocki beniaminek – hokeiści Stali pilnie przygotowują się do debiutu w II lidze. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 34 z 23 sierpnia 1971.
- ↑ Hokeiści Stali Sanok na starcie II ligi. „Nowiny”, s. 2, Nr 286 z 16 października 1971.
- ↑ Niepowodzenie sanockich hokeistów. Stal – KTH Krynica 4:6 (3:2, 0:4, 1:0). „Nowiny”, s. 2, Nr 287 z 17 października 1971.
- ↑ Stal Sanok – Włókniarz 8:5. „Nowiny”, s. 2, Nr 293 z 22 października 1972.
- ↑ Passa niepowodzeń przerwana. Stal Sanok – Odra 4:3. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 6 z 5 lutego 1973.
- ↑ Tadeusz Wojnar. Rolba. Dziecko z nieprawego łoża. „Podkarpacie”, s. 8, nr 42 z 18 października 1973.
- ↑ Andrzej Kosiorowski. Sport. Syrena wzywa hokeistów na lód. Stal Sanok rozpoczyna trzeci sezon w II lidze. „Nowiny”, s. 2, Nr 282 z 13 października 1973.
- ↑ PZPR-owcy zamanifestowali wolę konsekwentnego urzeczywistniania doniosłych ogólnonarodowych celów. W naszym województwie. Aby Sanok był piękniejszy. „Nowiny”, s. 2, Nr 270 z 1 października 1973.
- ↑ T. Wnuk. Lodowisko – piękny dar dębickich metalowców dla miasta. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 43 z 22 października 1973.
- ↑ Wywalczyć trzecią pozycję. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 51 z 17 grudnia 1973.
- ↑ Zwycięstwo i porażka Stali Sanok w spotkaniach z wiceliderem II ligi. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 3 z 21 stycznia 1973.
- ↑ Czyn społeczny sportowców. „Nowiny”, s. 5, Nr 126 z 9 maja 1974.
- ↑ Marian Struś. SOS dla „Torsanu”. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 8, Nr 11 z 15-31 sierpnia 1974.
- ↑ Miejsce w czołówce celem hokeistów Stali Sanok. „Nowiny”, s. 2, Nr 268 z 4 października 1974.
- ↑ Z różnych dyscyplin. Połowiczny sukces sanockich hokeistów. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 41 z 14 października 1974.
- ↑ Sobotnie występy rzeszowskich II-ligowców. Stal Sanok – Zagłębie II Sosnowiec 7:0 (0:0, 3:0, 4:0). „Nowiny”, s. 2, Nr 289 z 27 października 1974.
- ↑ Baszak, Ząbkiewicz. 55 lat Stali Sanok 2001 ↓, s. 50-51, 205.
- ↑ Adam Warzocha, Roman Rybicki. Hokeiści Stali Sanok w I lidze! Ozdobną czcionką. „Nowiny”, s. 7, Nr 60 z 15 marca 1976.
- ↑ Remanenty niedzieli. Jubileuszowy turniej bokserski w Sanoku. „Nowiny”, s. 2, Nr 124 z 1 czerwca 1976.
- ↑ Marian Struś. Kiedy hokej od dachem?. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 8, Nr 15 (34) z 1-15 sierpnia 1975.
- ↑ Kiedy hokej od dachem? „Oby pierwszy krok był rzeczywiście najważniejszy”. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 8, Nr 2 (47) z 15-31 stycznia 1976.
- ↑ Marian Struś. Rysuje się koncepcja „Torsanu” pod dachem. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 8, Nr 13 (58) z 1-15 lipca 1976.
- ↑ Marian Struś. Torsan przejaśniał.... „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 8, Nr 18 (63) z 1-15 października 1976.
- ↑ Roman Rybicki. Beniaminek przed trudną próbą. Pozostać w ekstraklasie – dewizą sanockich hokeistów. „Nowiny”, s. 7, Nr 208 z 13 września 1976.
- ↑ Roman Rybicki. Stal Sanok – ŁKS 2:6 i 3:3. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 46 z 8 listopada 1976.
- ↑ Roman Rybicki. Stoczniowiec lepszy w konfrontacji beniaminków. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 48 z 22 listopada 1976.
- ↑ Marian Struś. Krążek na tafli. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 8, Nr 17 (86) z 15-30 września 1977.
- ↑ Sport. Tylko jeden punkt sanoczan w meczach z Dolmelem. „Nowiny”, s. 2, Nr 231 z 1 października 1977.
- ↑ Po raz pierwszy w Sanoku. Stal – GKS Jastrzębie 8:2 i 7:3. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 43 z 24 października 1977.
- ↑ Lider przegrał w Sanoku. Stal – Polonia Bytom 5:4 i 5:2. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 48 z 28 listopada 1977.
- ↑ Na awans jeszcze za wcześnie. „Nowiny”, Nr 228 z 5 października 1978.
- ↑ Hej zimowe, hej igrzyska... Próba generalna w Sanoku. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 2 z 29 stycznia 1979.
- ↑ Program IX ZIMS. „Nowiny”, s. 5, Nr 24 z 1 lutego 1978.
- ↑ Krośnieńskie wita uczestników IX ZIMS. 2 lutego otwarcie igrzysk w Sanoku. „Nowiny”, s. 1, Nr 25 z 2-4 lutego 1978.
- ↑ IX Zimowe Igrzyska Młodzieży Szkolnej – sportowym świętem młodzieży. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 3 z 5 lutego 1978.
- ↑ Marian Struś. IV Zimowe Igrzyska Młodzieży Szkolnej. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 8, Nr 6 (135) z 20-28 lutego 1979.
- ↑ Nie zawieść zaufania. „Nowiny”, s. 5, Nr 235 z 18 października 1979.
- ↑ Przed VII OSM w sportach zimowych. „Nowiny”, s. 2, Nr 17 z 22 stycznia 1980.
- ↑ Łyżwiarze figurowi zainaugurowali spartakiadową rywalizację. „Nowiny-Stadion”, s. 2, Nr 4 z 28 stycznia 1980.
- ↑ Dziś w Sanoku otwarcie VII Ogólnopolskiej Spartakiady Młodzieży w sportach zimowych. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 5 z 4 lutego 1980.
- ↑ Sport. Piękna ceremonia otwarcia. „Nowiny”, s. 2, Nr 27 z 5 lutego 1980.
- ↑ Zgasł znicz VII Ogólnopolskiej Spartakiady Młodzieży. 6 medali reprezentantów wo. krośnieńskiego. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 6 z 11 lutego 1980.
- ↑ Województwo nowosądeckie najlepsze w Spartakiadzie. „Szarotki” mistrzami Spartakiady. „Dziennik Polski”, s. 8, Nr 32 z 11 lutego 1980.
- ↑ Po zakończeniu VII OSM w sportach zimowych. Sukces nie tylko sportowy. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 33 z 12 lutego 1980.
- ↑ Czy hokeiści Stali wykorzystają szansę? Przed finałowym turniejem w Sanoku. „Nowiny”, s. 2, Nr 59 z 24 marca 1982.
- ↑ Hokeiści Stali nie wykorzystali szansy. Zadecyduje turniej w Gdańsku. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 12 z 29 marca 1982.
- ↑ Dwa zwycięstwa hokeistów Stoczniowca. „Nowiny”, s. 6, Nr 62 z 29 marca 1982.
- ↑ Marian Struś. Dobry sezon hokeistów. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 8, Nr 1 (235) z 20-30 maja 1982.
- ↑ Radni nowej kadencji. Rada Miasta. Józef Kornecki. „Tygodnik Sanocki”. Nr 7 (379), s. 1, 12 lutego 1999.
- ↑ Ambitne zamierzenia sanockich hokeistów. „Nowiny”, s. 4, Nr 202 z 14 października 1982.
- ↑ Baszak, Ząbkiewicz. 55 lat Stali Sanok 2001 ↓, s. 221.
- ↑ Marian Struś. Sport. Startują hokeiści II ligi. Czy sanocką Stal stać na niespodziankę?. „Nowiny”, s. 2, Nr 237 z 7 października 1983.
- ↑ Hokej na trawie czy na lodzie. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 7, Nr 27 (317) z 20-30 września 1984.
- ↑ Marian Struś. „Torsan” – jak nowy!. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 7, Nr 34 (325) z 1-10 grudnia 1984.
- ↑ Baszak, Ząbkiewicz. 55 lat Stali Sanok 2001 ↓, s. 57.
- ↑ Marian Struś. Startują hokeiści II ligi. Czy kłopoty zahartują sanocką Stal?. „Nowiny”, s. 4, Nr 249 z 18 października 1984.
- ↑ Sport. Z różnych dyscyplin. Zwycięska premiera hokeistów Stali Sanok. „Nowiny”, s. 2, Nr 253 z 23 października 1984.
- ↑ Spóźniona premiera na „Torsanie”. „Nowiny-Stadion”, s. 8, Nr 47 z 19 listopada 1984.
- ↑ Baszak, Ząbkiewicz. 55 lat Stali Sanok 2001 ↓, s. 226.
- ↑ Sport w Sanoku w okresie powojennym. isanok.pl. [dostęp 2017-08-19].
- ↑ Roman Rybicki. Uroczyste otwarcie XII Ogólnopolskiej Spartakiady Młodzieży. „Nowiny”, s. 1, Nr 41 z 18 lutego 1985.
- ↑ Sport. Tysiąc zawodników gościć będzie Krośnieńskie. „Nowiny”, s. 2, Nr 3 z 3 stycznia 1985.
- ↑ Roman Rybicki. Krośnianie gotowi na przyjęcie uczestników XII OZSM. Oby tylko dopisała pogoda. „Nowiny”, s. 4, Nr 14 z 17 stycznia 1985.
- ↑ Roman Rybicki. Sport. Z aren XII OSM w sportach zimowych. Wystartowali hokeiści. „Nowiny”, s. 2, Nr 42 z 19 lutego 1985.
- ↑ Baszak, Ząbkiewicz. 55 lat Stali Sanok 2001 ↓, s. 58.
- ↑ Sport. Z różnych dyscyplin. Młodzi sanoczanie w finale OSM. „Nowiny”, s. 2, Nr 37 z 13 lutego 1985.
- ↑ Roman Rybicki. Sport. Z aren XII OSM w sportach zimowych. To jest fabryka. „Nowiny”, s. 2, Nr 44 z 21 lutego 1985.
- ↑ Roman Rybicki. XII OSM w sportach zimowych dobiegły końca. Złoty medal dla hokeistów Podhala. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 8 z 25 lutego 1985.
- ↑ Roman Rybicki. Sport. Hokeiści II ligi rozpoczynają rozgrywki. Sanoczanie myślą o ekstraklasie. „Nowiny”, s. 2, Nr 232 z 4 października 1985.
- ↑ Sport. Z różnych dyscyplin. W II lidze hokeja. „Nowiny”, s. 2, Nr 269 z 19 listopada 1985.
- ↑ Turniejowe emocje już za nami. „Nowiny”, s. 1-2, Nr 99 z 28 kwietnia 1986.
- ↑ Turniej... turniej... i po turnieju. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 1-2, 5, Nr 14 (377) z 10-20 maja 1986.
- ↑ Józef Ząbkiewicz. Modernizacja Torsanu – trudny problem. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 7, Nr 22 (431) z 1-10 sierpnia 1987.
- ↑ Józef Ząbkiewicz]. Lodowa hala nadal przed pierwszym etapem. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 3, Nr 12 (447) z 20-30 kwietnia 1988.
- ↑ Baszak, Ząbkiewicz. 55 lat Stali Sanok 2001 ↓, s. 60.
- ↑ Sport. Inauguracja XIV Ogólnopolskich Igrzysk Młodzieży Szkolnej w Sanoku. „Nowiny”, s. 2, Nr 53 z 3 marca 1989.
- ↑ Sport. XIV OIMS otwarte. „Nowiny”, s. 2, Nr 54 z 4-5 marca 1989.
- ↑ Sport. XIV IMS w Sanoku – zakończone. „Nowiny-Stadion”, s. 8, Nr 10 z 6 marca 1989.
- ↑ Sport. Oszczędna spartakiada. „Nowiny”, s. 2, Nr 32 z 6 lutego 1990.
- ↑ Tadeusz Szylar. Sport. W Sanoku u medale OSM i tytuły mistrzów Polski. „Nowiny”, s. 2, Nr 41 z 16 lutego 1990.
- ↑ Tadeusz Szylar. Sport. Młodzi hokeiści walczą w Sanoku. „Nowiny”, s. 2, Nr 46 z 22 lutego 1990.
- ↑ Marek Pomykała. Sport. Złote medale OSM dla Polonii. „Nowiny”, s. 3, Nr 48 z 24-25 lutego 1990.
- ↑ Tadeusz Szylar. Ratownicy hokeja. „Nowiny”, s. 5, Nr 36 z 20 lutego 1991.
- ↑ Bogdan Hućko. Sport. Hokeiści w nowym klubie. Powstało Sanockie Towarzystwo Sportowe. „Nowiny”, s. 2, Nr 112 z 12 czerwca 1991.
- ↑ Jerzy Rożdżyński. Co słychać w sanockim hokeju? c.d.. „Tygodnik Sanocki”, s. 15, nr 5 z 19 czerwca 1991.
- ↑ Jerzy Rożdżyński. Co słychać w sanockim hokeju? c.d.. „Tygodnik Sanocki”, s. 15, Nr 6 z 26 czerwca 1991.
- ↑ Tadeusz Szylar. Ratownicy sanockiego hokeja. „Nowiny”, s. 5, Nr 197 z 10 października 1991.
- ↑ Marek Pomykała, Tadeusz Szylar. Po 15 latach sanoczanie w ekstraklasie. „Nowiny-Stadion”, s. 1, 8, Nr 11 z 16 marca 1992.
- ↑ Gdańscy hokeiści nie awansowali. „Dziennik Bałtycki”, s. 1, 8, Nr 64 z 16 marca 1992.
- ↑ Marek Pomykała. Znowu w I lidze. „Tygodnik Sanocki”, s. 1, 16, Nr 11 (43) z 18 marca 1992.
- ↑ Bogdan Hućko. Zezowate szczęście. „Nowiny-Stadion”, s. 8, Nr 29 z 20 lipca 1992.
- ↑ Tadeusz Szylar. STS jednak wystartuje. Rusza hokejowa ekstraklasa. „Nowiny”, s. 5, Nr 173 z 3 września 1992.
- ↑ Roman Rybicki. Sport. Pierwsze koty za płoty... STS Sanok – Naprzód Janów 2:3. „Nowiny”, s. 2, Nr 177 z 9 września 1992.
- ↑ Włodzimierz Sowiński. Hokejowa inauguracja. Z wysokiego „C”. „Trybuna Robotnicza”, s. 8, Nr 210 (167355) z 9 września 1992.
- ↑ Zbigniew Pałys. 18 sekund, które wstrząsnęły Naprzodem. „Tygodnik Sanocki”, s. 1, 12, Nr 37 (69) z 16 września 1992.
- ↑ Uczta na Torsanie?. „Tygodnik Sanocki”, s. 2, Nr 34 (66) z 26 sierpnia 1992.
- ↑ STS – Gwiazdy Rosji 5:4 !!!. „Tygodnik Sanocki”, s. 12, Nr 47 (79) z 25 listopada 1992.
- ↑ Józef Baszak: Fundacja Darczyńcy i Wolontariusze. W: Zarys dziejów lecznictwa na terenie Ziemi Sanockiej w latach 1485–2012. Sanok: Sanocka Fundacja Ochrony Zdrowia, 2012, s. 280. ISBN 978-83-934513-1-9.
- ↑ Zbigniew Osenkowski. Kalendarium sanockie 1995-2000. „Rocznik Sanocki 2001”, s. 320, 327, 331, 2001. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096.
- ↑ Program III Ogólnopolskiego Festiwalu Ekologicznego. „Tygodnik Sanocki”. Nr 21 (53), s. 16, 27 maja 1992.
- ↑ Maryla w Sanoku. „Tygodnik Sanocki”, s. 2, Nr 16 (180) z 21 kwietnia 1995.
- ↑ Marian Struś. Euro Eco Meeting „Bieszczady '96”. Start w Południe. „Nowiny”. Nr 149, s. 1, 1 sierpnia 1996.
- ↑ Marian Struś. Meeting wśród gwiazd. „Nowiny”. Nr 151, s. 1, 5 sierpnia 1996.
- ↑ Marian Struś. Euro Eco Meeting „Bieszczady '96”. Ten niesamowity Coolio. „Nowiny”. Nr 152, s. 2, 6 sierpnia 1996.
- ↑ Patryk Woźniak. Coolio. ciemnoskóry raper. „Nowiny”. Nr 161, s. 5, 20 sierpnia 1996.
- ↑ Hokejowe spotkanie z władzami. „Tygodnik Sanocki”. Nr 40 (412), s. 1, 1 października 1999.
- ↑ Piotr Wacławski. Torsan odświeżany. „Tygodnik Sanocki”. Nr 16 (441), s. 17, 21 kwietnia 2000.
- ↑ Piotr Wacławski. Terminarz spotkań SKH. „Tygodnik Sanocki”. Nr 39 (516), s. 12, 28 września 2001.
- ↑ Grzegorz Michalewski. Odnawianie na „Torsanie”. „Tygodnik Sanocki”. Nr 23 (552), s. 11, 7 czerwca 2002.
- ↑ Dobre pożegnanie, Tygodnik Sanocki, nr 12 (750) z 24 marca 2006, s. 12.
- ↑ T. Kędra, Sebastian Królicki: Zwycięskie pożegnanie z Torsanem, fenomenalna 3 tercja. hokej.net, 2006-03-21. [dostęp 2016-11-28].
- ↑ Jolanta Ziobro. Sen o wielkim lodzie. „Tygodnik Sanocki”. Nr 12 (541), s. 1, 22 marca 2002.
- ↑ Nowe bandy na Torsanie. „Tygodnik Sanocki”. Nr 39 (672), s. 11, 24 września 2004.
- ↑ Zbigniew Osenkowski. Kalendarium sanockie 2001–2004. „Rocznik Sanocki”. IX, s. 427, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096.
- ↑ Parking na Torsanie. „Tygodnik Sanocki”. Nr 31 (769), s. 3, 4 sierpnia 2006.
- ↑ Gmach „Sokoła”. sokolsanok.pl. [dostęp 2013-05-13]. (pol.).
- ↑ Historia działki przy ul. Mickiewicza w Sanoku. sokolsanok.pl. [dostęp 2016-02-27]. (pol.).
- ↑ Ruszyła rozbiórka Torsanu. esanok.pl. [dostęp 2013-05-13]. (pol.).
Bibliografia
- Klubowe sekcje sportowe. Sekcja hokeja na lodzie. W: Adam Baszak, Józef Ząbkiewicz: 55 lat klubu sportowego „Stal” Sanok 1946–2001. Sanok: Miejski Klub Sportowy „Stal” Sanok, 2001. ISBN 83-915504-0-0.
- Historia nieruchomości na stronie TG Sokół w Sanoku