Tom Cruise

Tom Cruise (2019)
Imię i nazwisko	Thomas Cruise Mapother IV
Data i miejsce urodzenia	3 lipca 1962 Syracuse
Zawód	aktor, producent filmowy
Współmałżonek	Mimi Rogers (1987–1990; rozwód) Nicole Kidman (1990–2001; rozwód) Katie Holmes (2006–2012; rozwód)
Lata aktywności	od 1981
Odznaczenia
Podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Tom Cruise, właśc. Thomas Cruise Mapother IV (ur. 3 lipca 1962 w Syracuse) – amerykański aktor i producent filmowy, odtwórca roli Ethana Hunta w serii filmów akcji Mission: Impossible.

Za początek wielkiej kariery aktora uważa się nominowaną do Złotego Globu rolę w filmie Ryzykowny interes (1983). Światową sławę zdobył rolą pilota Mavericka w filmie Top Gun (1986)^[1]. Był czterokrotnie nominowany do Oscara – za role w filmach Urodzony 4 lipca (1989), Jerry Maguire (1996) i Magnolia (1999) oraz produkcję filmu Top Gun: Maverick (2022)^[2].

16 października 1986 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6912 Hollywood Boulevard^[3][4].

Urodzony w Syracuse^[5] w Nowym Jorku jako trzecie dziecko, jedyny syn z czworga dzieci Mary Lee (z domu Pfeiffer; 1936–2017), nauczycielki pedagogiki specjalnej, i Thomasa Cruise’a Mapothera III (1934–1984), inżyniera elektronika^[6]. Dorastał z trzema siostrami: Lee Anne De Vette (ur. 1959), Marian (ur. 1961) i Cass (ur. 1963). Ojciec rozszedł się z matką, gdy Tom miał 12 lat. Gdy Tom był już sławnym aktorem, wynajął detektywa, by ten znalazł jego ojca. Znalazł go w szpitalu chorego na raka.

W ciągu kilku lat rozpoczynał naukę w 15 szkołach w USA i Kanadzie. Ostatecznie osiedlił się w Glen Ridge w stanie New Jersey, wraz z matką i ojczymem, Joe Southem. Uczęszczał do Packanack School w Wayne, w New Jersey, krótko był uczniem St. Xavier High School w Louisville, w stanie Kentucky i dorabiał jako roznosiciel dziennika „Kurier Louisville”. Miał problemy z nauką i z kontaktami z rówieśnikami. Poczucie alienacji pogłębiła dysleksja, na którą cierpiał jeszcze na początku kariery aktorskiej.

Myślał o karierze w sporcie, lecz kontuzja kolana w drużynie zapaśników przekreśliła plany. Prosto z ulicy zgłosił się na aktorskie przesłuchanie i otrzymał rolę w musicalu Faceci i lalki (Guys and Dolls). Po ukończeniu w czerwcu 1980 Glen Ridge High School^[7] i rezygnacji z planów zostania księdzem (przez rok był w seminarium franciszkańskim), studiował aktorstwo pod kierunkiem Phila Gushee w renomowanej Neighborhood Playhouse School of Theatre^[8].

Karierę filmową rozpoczął od udziału w melodramacie Franco Zeffirelliego Niekończąca się miłość (Endless Love, 1981) z Brooke Shields, Shirley Knight i Jamesem Spaderem. Następnie wystąpił obok Matta Dillona i Patricka Swayze w dramacie kryminalnym Francisa Forda Coppoli Outsiderzy (The Outsiders, 1983)^[9].

Sławę zdobył jako zdemoralizowany Joel Goodsen, który dostaje się na ekskluzywny Uniwersytet Princeton w komedii kryminalnej Ryzykowny interes (Risky Business, 1983)^[10] z Rebeccą De Mornay. Apogeum kariery osiągnęł przy okazji premiery melodramatu sensacyjnego Tony’ego Scotta Top Gun (1986). Przed realizacją filmu, choć cierpiał na chorobę lokomocyjną, odbył jako pasażer serię lotów myśliwcem, a w 1994 w Toronto otrzymał licencję pilota.

Na planie dramatu sportowego Martina Scorsese Kolor pieniędzy (The Color of Money, 1986) jego partnerem filmowym był Paul Newman. Przez kilka lat grywał amantów, aż w 1988 wcielił się w postać egoisty, który opiekując się chorym bratem (w tej roli Dustin Hoffman), uczy się bezinteresowności, w przygodowym komediodramacie Rain Man. W 1989 został nominowany do nagrody Oscara za rolę weterana wojny w Wietnamie w biograficznym dramacie wojennym Urodzony 4 lipca (Born on the Fourth of July) Olivera Stone’a^[11]. W 1990 został okrzyknięty przez „People” najseksowniejszym mężczyzną świata, a w 1991 był czwartym najlepiej opłacanym aktorem na świecie (z honorarium w wysokości 9 mln dol.)^[12].

Kolejne filmy: Wywiad z wampirem (Interview with the Vampire: The Vampire Chronicles, 1994), Mission: Impossible (1996), Jerry Maguire (druga nominacja do Oscara, 1996) i Magnolia (trzecia nominacja do Oscara, 1999) ugruntowały jego pozycję jako aktora o dużych możliwościach, który nie korzysta z dublerów i kaskaderów.

Był na okładkach „Time”, „Life”, „GQ”, „People”, „Entertainment Weekly”, „Stern”, „Bravo”, „Esquire”, „Interview”, „Harper’s Bazaar”, „Rolling Stone”, „Details”, „The Hollywood Reporter”, „Vanity Fair”, „Film”, „Newsweek”, „Paris Match”, „Tele Świat”, „Viva!” i „Gala”^[13].

W latach osiemdziesiątych Cruise spotykał się z Diane Cox, Melissą Gilbert, Heather Locklear, Rebeccą De Mornay, Patti Scialfą i Cher^[14]. Potem poznał aktorkę Mimi Rogers, którą poślubił 9 maja 1987^[15][16]. 4 lutego 1990 rozwiedli się^[14].

W 1990, na planie filmu Szybki jak błyskawica (Cole Trickle), poznał Nicole Kidman, z którą się ożenił 24 grudnia 1990. Adoptowali dwoje dzieci: w styczniu 1993 Isabellę Jane (ur. 22 grudnia 1992) i w lutym 1995 Connora Antony’ego (ur. 17 stycznia 1995). 8 sierpnia 2001 rozwiedli się^[14].

Po związkach z poznaną na planie filmu Vanilla Sky (2001) aktorką Penélope Cruz (2001–2004) i Nazanin Boniadi oświadczył się w 2005 aktorce Katie Holmes, z którą ma córkę Suri (ur. 18 kwietnia 2006 w Los Angeles). Pobrali się 18 listopada 2006 w średniowiecznym zamku warownym Odescalchi w Bracciano. 28 czerwca 2012 Holmes złożyła pozew o rozwód, żądając wyłącznej opieki nad Suri^[17].

W latach dziewięćdziesiątych zainteresował się scjentologią^[18] i z czasem został aktywnym członkiem organizacji scjentologów, co doprowadziło do licznych kontrowersji wokół jego osoby^[19][20].

Informacje o zarobkach za IMDb.

Informacje o zyskach pochodzą z boxofficemojo.com.

• Navy Distinguished Public Service Award(inne języki) – 2024^[21]

• Tom Cruise w bazie IMDb (ang.)
• Tom Cruise w bazie Filmweb
• Tom Cruise w bazie Notable Names Database (ang.)