Tobiasz i Anioł (obraz Verrocchia)
 Tobiasz i Anioł Verrocchia | |
| Autor | |
|---|---|
| Rodzaj |
obraz religijny |
| Data powstania |
ok. 1468–1470 lub 1470–1475 |
| Medium |
tempera na desce |
| Wymiary |
83,6 × 66 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Tobiasz i Anioł – obraz namalowany za pomocą tempery na topolowej desce autorstwa Andrei del Verrocchia, prawdopodobnie częściowo tworzony również przez nastoletniego Leonarda da Vinci[1]. W zależności od źródeł został namalowany ok. 1468–1470 roku[2] lub w latach 1470–1475[1]. Znajduje się w zbiorach National Gallery w Londynie[2]. Wysokość obrazu wynosi 83,6 cm, szerokość 66 cm[1].
Obraz przedstawia historię z Księgi Tobiasza, według której Tobiasz szukał metody, by przywrócić wzrok niewidomemu ojcu oraz odebrać pieniądze od jego dłużnika[2][3]. Podczas wędrówki był strzeżony przez Archanioła Rafała[2]. W czasie podróży Rafał i Tobiasz złowili rybę, której wnętrzności miały właściwości lecznicze i pozwoliły przywrócić wzrok niewidomemu ojcu Tobiasza[3]. Opowieść ta cieszyła się dużą popularnością w XV-wiecznej Florencji, szczególnie wśród bogatych kupców, których synowie podróżowali po świecie[4].
Ze względu na popularność opowiadania (wykazującego podobieństwa do legend i baśni oraz chwalącego wartości rodzinne), wielu bogatych florentczyków zamawiało obrazy przedstawiające tę scenę biblijną[2][5]. Oprócz Verrocchia swoje obrazy namalowali: Sandro Botticelli, Filippino Lippi, Francesco Botticini i Antonio Pollaiuolo (we współpracy ze swoim bratem Pierem[2])[6]. Francesco Botticini namalował siedem obrazów poświęconych Tobiaszowi[7].
Pod względem kompozycji obraz Verrochia jest podobny do obrazu Pollauiolego. Tobiasz i Archanioł Rafał idą ramię w ramię. Przy nich biegnie bolończyk. Tobiasz trzyma kijek ze sznurkiem, z którego zwisa ryba. Rafał trzyma pudełko z rybimi wnętrznościami. W tle ukazany jest pejzaż z płynącą rzeką, trawą i drzewami. W porównaniu do obrazu Pollauiolego Verrochio zdołał przydać postaciom wrażenia ruchu. Tobiasz i Rafał są zwróceni do siebie w naturalny sposób, Tobiasz wychyla się przed siebie, wiatr targa końcówkami i frędzlami pasa. Ich układ ciała oraz gesty współgrają z emocjami wyrażonymi przez mimikę[7].
Autorstwa Leonarda da Vinci są prawdopodobnie ryba oraz pies[1][8]. Verrochio był znany przede wszystkim jako rzeźbiarz. Według krążących we Florencji opinii źle radził sobie z odwzorowywaniem natury[9]. Leonardo namalował zwierzęta na ukończonym wcześniej tle. Namalowany przez Leonarda bolończyk biegnie żwawo i czujnie ogląda się za siebie, podczas gdy pies na obrazie Pollauiolego jest zastygły w bezruchu[10]. Łuski ryby odbijają światło jak lśniąca zbroja[1]. Zdaniem Alessandra Vezzosiego, kierownika Museo Ideale di Leonardo Da Vinci, ułożenie małego palca u Anioła i Tobiasza nawiązuje do Madonny z lilią i Zwiastowania[11].
Przypisy
- ↑ a b c d e Tobias and the Angel Andrea del Verrocchio (1435–1488) (studio of) The National Gallery, London. artuk.org. [dostęp 2023-12-26]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Nicholl 2006 ↓, s. 104.
- ↑ a b Isaacson 2019 ↓, s. 92.
- ↑ Isaacson 2019 ↓, s. 92–93.
- ↑ Isaacson 2019 ↓, s. 93.
- ↑ Isaacson 2019 ↓, s. 93–94.
- ↑ a b Isaacson 2019 ↓, s. 94.
- ↑ Isaacson 2019 ↓, s. 92, 96.
- ↑ Isaacson 2019 ↓, s. 95.
- ↑ Isaacson 2019 ↓, s. 96.
- ↑ Vezzosi 2019 ↓, s. 27.
Bibliografia
- Walter Isaacson: Leonardo da Vinci. Kraków: Insignis Media, 2019. ISBN 978-83-66071-41-4.
- Charles Nicholl: Leonardo Da Vinci. Lot wyobraźni. Warszawa: WAB, 2006.
- Alessandro Vezzosi: Leonardo da Vinci. Malarstwo: nowe spojrzenie. Kielce: Jedność, 2019. ISBN 978-83-8144-143-8.