Timajos
Timajos z Tauromenion (gr. Τιμαῖος[1] druga połowa IV w. p.n.e. - pierwsza połowa III w.p.n.e.[2]) – historyk[3] grecki z Sycylii. Syn Andromachosa[4], założyciela Tauromenionu (dzisiejszej Taorminy). Od 312 p.n.e.[potrzebny przypis] przebywał w Atenach jako metojk, prawdopodobnie na skutek zajęcia jego rodzinnego miasta przez Agatoklesa[4][5].
Autor utworu chronograficznego Zwycięzcy olimpijscy (gr. Olympioníkai) oraz Dziejów (gr. Historíai, tytułowanych także: Sprawy Sycylijskie - Italiká kaj Sikeliká)[4] w 38 księgach (zachowanych we fragmentach), poświęconych dziejom Greków na Zachodzie (na Sycylii, w Italii i południowej Galii), słabo w tamtym czasie znanym w reszcie greckiego świata. Początkowe pięć ksiąg było wprowadzeniem geograficzno-etnograficznym opisującym ludy z jakim Grecy zetknęli się na tamtych obszarach[5], reszta obejmowała historię od czasów mitycznych do roku 264 p.n.e.[2] W utworze tym Timajos dał wyraz swojej nienawiści do tyranii, krytykując zwłaszcza Agatoklesa[2]. Pod koniec życia Timajos stworzył dodatek opisujący wyprawę Pyrrusa do Italii i na Sycylię.
Praca Timajosa szybko stała się popularna i zyskała poważanie, to prawdpopodobnie ona zapoczątkowała praktykę datowania wydarzeń według olimpiad[6]. Także Rzymianie późniejszych czasów docenili jego dzieło (i wykorzystywali je jako źródło we własnej historiografii, tworzonej później), gdyż był jednym z pierwszych historyków, którzy dostrzegli rosnące znaczenie ich miasta[5]. Polibiusz, mimo że w swojej pracy rozpoczął opis historii od momentu zakończenia utworu Timajosa, był ostrym krytykiem autora Dziejów. Zarzucał mu brak doświadczenia politycznego, wojskowego, brak podróży i czerpanie wiedzy wyłącznie z książek (użył określenia: historyk książkowy - bybliakós)[5]. Nisko oceniał przemowy, które Timajos władał w usta postaci historycznych, a także opisy bitew, wydaje się jednak, że poza tymi elementami Dzieje były utworem rzetelnym[5]. Z zarzutów Polibiusza wynika, że Timajosa interesowały oprócz badań historycznych także antykwaryczne (poszukiwał m.in. starych inskrypcji w celu wydobycia szczegółowych informacji); była to postawa typowa dla tzw. historyków lokalnych okresu hellenistycznego, którzy opisywali zwykle dzieje jednego polis[7].
Przypisy
- ↑ Od timé 'cześć, szacunek, obawa' (Timaios)
- ↑ a b c Wipszycka i Bravo 2010 ↓, s. 118.
- ↑ Należy go odróżnić od noszącego to samo imię astronoma z Lokrów znanego z dialogu Timajos.
- ↑ a b c Mała encyklopedia kultury antycznej, PWN, wydanie piąte, Warszawa 1983, ISBN 83-01-03529-3, s. 746
- ↑ a b c d e Wipszycka i Bravo 2010 ↓, s. 594.
- ↑ Część badaczy uważa, że zasługę tę należy przypisać Chronografii Eratostenesa, patrz: Wipszycka i Bravo 2010 ↓, s. 594
- ↑ Wipszycka i Bravo 2010 ↓, s. 595.
Bibliografia
- Ewa Wipszycka, Benedetto Bravo: Historia starożytnych Greków. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2010. ISBN 978-83-235-0612-6.
- ISNI: 0000000396861384
- VIAF: 266834057, 306352122, 303340060, 91158790510138850516, 305307169, 305159474328227662859, 9972160667970003560001, 1355159474219327662084, 57160307371957741473, 311182953
- LCCN: n84058439
- GND: 118802275
- LIBRIS: 64jmsh4q5fw80x5
- BnF: 12440598w
- SUDOC: 066912695
- BNE: XX5362194
- NTA: 069965374
- BIBSYS: 95005122
- Open Library: OL4794764A
- PLWABN: 9810606749605606
- NUKAT: n2017078829
- J9U: 987007467582505171
- ΕΒΕ: 165286