Teoria kwasów i zasad Brønsteda
3COOH oraz H
3O+
, zaś zasadami CH
3COO−
oraz H
2O.
Teoria Brønsteda (także teoria Brønsteda-Lowry'ego, teoria kwasów i zasad Brønsteda) − teoria, która została sformułowana w 1923 roku niezależnie od siebie przez Johannesa Brønsteda i Thomasa Martina Lowry'ego[1][2], w myśl której kwasem jest substancja mogąca odłączać ze swojej cząsteczki jon wodorowy (proton), natomiast zasadą substancja, która przyłącza protony. Stąd kwas jest donorem protonu (protonodonorem), a zasada akceptorem protonu (protonoakceptorem). Kwas po odłączeniu protonu staje się sprzężoną zasadą, natomiast zasada pobierając proton staje się sprzężonym kwasem:
- kwas + zasada ⇌ sprzężona zasada + sprzężony kwas
Ogólny zapis równowagi kwasowo-zasadowej według teorii Brønsteda można przedstawić następująco:
- HA + B ⇌ A− + HB+
gdzie:
- HA − kwas
- B − zasada
- A− − sprzężona zasada
- HB+ − sprzężony kwas
Przykłady:
- HF + H
2O ⇌ F−
+ H
3O+
− woda zachowuje się jak zasada. - NH
3 + H
2O ⇌ NH+
4 + OH−
− woda zachowuje się jak kwas. - HSO−
3 + H
2O ⇌ H
2SO
3 + OH−
− woda zachowuje się jak kwas. - CH
3COOH + H
2O ⇌ CH
3COO−
+ H
3O+
− woda zachowuje się jak zasada
Amfiprotyczność
Ponadto, zgodnie z teorią Brønsteda, podczas autodysocjacji wody każda z cząsteczek H
2O może być zarówno donorem, jak i akceptorem protonu:
- H
2O + H
2O ⇌ H
3O+
+ OH−
− woda zachowuje się zarówno jak kwas, jak i zasada, czyli jest związkiem amfoterycznym, dokładniej amfiprotycznym.
Autodysocjacji ulega też wiele innych rozpuszczalników protonowych i stosuje się dla nich analogiczną interpretację w kontekście teorii kwasów i zasad Brønsteda[3].
Im silniejszy jest kwas tym słabsza jest sprzężona z nim zasada[4].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ R.H. Petrucci, W.S. Harwood, F.G. Herring, General Chemistry, wyd. 8, Prentice-Hall 2002, s. 666
- ↑ G.L. Miessler, D.A. Tarr, Inorganic Chemistry, wyd. 2, Prentice-Hall 1998, s. 154
- ↑ Adam Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 5, Warszawa: PWN, 2002, s. 359, ISBN 83-01-13654-5.
- ↑ Maria Litwin i inni, To jest chemia 1 : chemia ogólna i nieorganiczna : podręcznik dla liceum ogólnokształcącego i technikum : zakres rozszerzony, Warszawa: Nowa Era, 2019, ISBN 978-83-267-3566-0, OCLC 1150452700 [dostęp 2022-02-27].