Tadeusz Sopoćko
Data i miejsce urodzenia |
13 maja 1896 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
12 lutego 1937 |
Stopień harcerski |
harcmistrz (do 1931) |
Odznaczenia | |
|
Tadeusz Sopoćko, ps. „Wab” (ur. 13 maja 1896 w Sosnówce, zm. 12 lutego 1937 w Brukseli) – polski działacz harcerski, niepodległościowy, społeczny i emigracyjny, pisarz.
Życiorys
Urodził się 13 maja 1896 w majątku Sosnówka na Podolu[1][2][3][4]. Wykształcenie średnie uzyskał w Warszawie[3].
Od 1913 działał w skautingu[3][4]. Podczas I wojny światowej w 1915 wyjechał na wycieczkę wraz z zakonspirowanym zastępem harcerskim i zmuszony był pozostać na terenach ukraińskich[3]. Na obszarze Rusi w 1916, 1917, 1918 był drużynowym II drużyny harcerskiej „sztabowej” Naczelnika Harcerstwa w Kijowie, a w 1918 członkiem sztabu Naczelnictwa Harcerstwa na Rusi[2][5][3][4]. W Kijowie aktywnie udzielał się w ruchu harcerskim, był współautorem podręcznika harcerskiego z 1917 (Książeczka harcerza), pisał artykuły do pisma „Harce”[3]. Równolegle studiował w Polskim Kolegium Uniwersyteckim w Kijowie, działał w Polskim Towarzystwie Pomocy Ofiarom Wojny, był instruktorem w Polskiej Radzie Ziemian, członkiem Ligi Wojennej Walki Czynnej oraz ochotnikiem w polskiej Milicji Narodowej w Kijowie[3].
Na przełomie 1918/1919 był komendantem samodzielnego okręgu harcerskiego w Winnicy, działając pod pseudonimem „Wab”[3]. Celem ocalenia podkomendnych harcerzy w czasie trwającego wówczas terroru bolszewickiego założył komunę rolną i został jej komisarzem[3]. Ocalił także archiwum Naczelnictwa Harcerstwa, przewiezione później do Warszawy[3]. Na Rusi działał również w Polskiej Organizacji Wojskowej[2][5]. W 1919 utworzył oddział wojskowo-wywiadowczy, sformowany ze starszych wiekiem harcerzy winnickiego okręgu[3]. 7 lipca 1919 wraz z innymi członkami Komendy POW w Winnicy został aresztowany przez czekę, następnie zwolniony przez prześladowców dotarł do Warszawy[3]. Tam został przydzielony do Szkoły Podchorążych, gdzie ukończył klasę XX oraz współorganizował grupę harcerską oraz współredagował pismo „Podchorąży”[3][6]. Mianowany na stopień podporucznika, został skierowany na front walk wojny polsko-bolszewickiej[3]. W 1920 został rannym, a po leczeniu został przydzielony do Oddziału II Naczelnego Dowództwa[3]. Został zweryfikowany w stopniu podporucznika rezerwy piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1920[7][8][9]. W 1923, 19245 był oficerem rezerwowym 71 pułku piechoty w Ostrowie Łomżyńskim[10][11]. W 1934 jako podporucznik rezerwy był przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr I jako oficer przebywający na stałe zagranicą i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III[12].
W II Rzeczypospolitej zaangażował się w działalność Związku Harcerstwa Polskiego. W 1920 był członkiem Wydziału Wschodniego Głównej Kwatery ZHP, od 1921 do 1922 członkiem Głównej Kwatery Męskiej i Komisarzem Zagranicznym ZHP, od 1921 do 1928 sekretarzem do spraw zagranicznych Działu Zagranicznego Naczelnictwa ZHP (którego był twórcą), a w 1922 również sekretarzem Biura Skautów Słowiańskich (którego był współzałożycielem)[2][5][3][4]. Ukończył studia w Szkole Nauk Politycznych w Warszawie[3].
Został pracownikiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych[2]. Podjął pracę w Brukseli, gdzie wyjechał wraz z żoną, Belgijką, Marią z domu Furquim d’Almeida[3]. Od 1929 do 1930 pracował jako Komisarz Zagraniczny ZHP, a od 1930 do 1931 był instruktorem w Belgii[4]. Jednocześnie był w Belgii pełnomocnikiem Centralnego Biura Porozumienia Antykomunistycznego[3]. W harcerstwie uzyskał stopień harcmistrza, który 12 marca 1931 został mu cofnięty i Sopoćko został zwolniony z ZHP[13][4]. Do końca życia nie ustawał w pracy społecznej na emigracji i twórczości pisarskiej[3][14]. Jako korespondent pisał dla „Kuriera Warszawskiego”, a ponadto współpracował z periodykami „Strażnica Harcerska”, „Walka z bolszewizmem”, „Tęcza”, „Wiadomości Portu Gdyńskiego”[3]. Należał do Związek Literatów i Dziennikarzy[2].
Zmarł po długiej chorobie i przebytej operacji 12 lutego 1937 w Brukseli[2][3][5][4]. Miał siostry i braci[2].
Publikacje
- Książeczka harcerza (1917, współautor: Henryk Glass)[3]
- Życie pogodne (1922; współautor: Olgierd Grzymałowski; ponowne wydanie w serii Przywrócić Pamięć)[3][15][4]
- Na tropach ludzi i zwierząt (1925; współautor: Olgierd Grzymałowski; ponowne wydanie w serii Text, Biblioteka Kręgu Płaskiego Węzła)[3]
- Belgia i Polska (rękopis niewydrukowany)[3]
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Walecznych[2][5]
- Srebrny Krzyż Zasługi (13 września 1926)[16][2][5]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[3]
- Miecze Hallerowskie[2][5]
- Odznaka Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego[3]
- Odznaka honorowa Czerwonego Krzyża (Austro-Węgry, 1914)[3]
Przypisy
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 40, 816.
- ↑ a b c d e f g h i j k Tadeusz Sopoćko. Nekrolog. „Kurier Warszawski”. Nr 46, s. 10, 15 lutego 1937.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac H. G.. Na wieczną wartę (wspomnienie pośmiertne o ś. p. Tadeuszu Sopoćce). „Kurier Warszawski”. Nr 50, s. 6–7, 19 lutego 1937.
- ↑ a b c d e f g h Życie pogodne. impulsoficyna.com.pl. [dostęp 2018-12-30].
- ↑ a b c d e f g Tadeusz Sopoćko. Nekrolog. „Kurier Warszawski”. Nr 48, s. 10, 15 lutego 1937.
- ↑ Władysław Nekrasz: Harcerze w bojach. Cz. 1. s. 27, 106, 115, 130–136.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 585.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 522.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 40.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 330.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 291.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 816.
- ↑ Kazimierz Jarzembowski, Ludmiła Kuprianowicz: Harcmistrzynie i harcmistrze Związku Harcerstwa Polskiego mianowani w latach 1920–1949. Kraków: Komisja Historyczna Krakowskiej Chorągwi ZHP, 2006, s. 188. ISBN 978-83-921802-7-2.
- ↑ Z żałobnej karty. „Kurier Warszawski–Niedzielny Dodatek Ilustrowany”. Nr 52, s. 2, 21 lutego 1937.
- ↑ Życie pogodne. znak.com.pl. [dostęp 2018-12-30].
- ↑ M.P. z 1926 r. nr 214, poz. 605 „za zasługi na polu popierania harcerstwa”.
Bibliografia
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934.