Tadeusz Fiszbach
 Tadeusz Fiszbach, 2015 | |
| Data i miejsce urodzenia |
4 listopada 1935 |
|---|---|
| Wicemarszałek Sejmu kontraktowego | |
| Okres |
od 4 lipca 1989 |
| Przynależność polityczna |
poseł niezrzeszony |
| Ambasador RP na Łotwie | |
| Okres |
od 2001 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
       
| |
Tadeusz Rudolf Fiszbach (ur. 4 listopada 1935 w Dobraczynie) – polski polityk, dyplomata, nauczyciel akademicki. W latach 1975–1982 I sekretarz KW Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Gdańsku, poseł na Sejm PRL VII, VIII i X kadencji, wicemarszałek Sejmu X kadencji.
Życiorys
Urodził się we wsi Dobraczyn w województwie lwowskim jako syn mechanika Rudolfa i nauczycielki Bronisławy z domu Banach[1][2].
W 1945 rodzina przeprowadziła się do Kartuz, zamieszkując w wilii „Erem” należącej wcześniej do Aleksandra Majkowskiego. Tadeusz Fiszbach ukończył w tym mieście szkołę podstawową, a w 1952 I Liceum Ogólnokształcące im. Hieronima Derdowskiego[2]. W 1957 został absolwentem Wyższej Szkoły Rolniczej w Olsztynie, a w 1971 Szkoły Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie. W 1977 uzyskał stopień naukowy doktora nauk technicznych. Po ukończeniu studiów pracował m.in. w zakładach mleczarskich w Elblągu, awansując od majstra do kierownika zakładu[3]. W latach 1963–1967 studiował ekonomię w Wyższej Szkole Nauk Społecznych przy Komitecie Centralnym PZPR[2].
Od 1959 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Był sekretarzem komitetu powiatowego PZPR w Elblągu (1964–1968) i Tczewie (1968–1971). Od 1971 do 1975 zajmował stanowisko sekretarza komitetu wojewódzkiego PZPR w Gdańsku, do 1982 był I sekretarzem KW. W 1980 brał udział w negocjacjach i podpisaniu porozumień sierpniowych. Przewodniczył też Wojewódzkiej Radzie Narodowej w Gdańsku. W 1981 był członkiem powołanej przez Komitet Centralny PZPR komisji pod przewodnictwem Tadeusza Grabskiego, którą utworzono w celu ustalenia odpowiedzialności osobistej Edwarda Gierka[4]. W tym samym roku wszedł w skład komisji KC PZPR powołanej dla wyjaśnienia przyczyn i przebiegu konfliktów społecznych w dziejach Polski Ludowej[5]. Był przeciwnikiem wprowadzenia stanu wojennego, w związku z czym został w latach 80. odsunięty od stanowisk krajowych i wysłany na kilka lat do Helsinek jako radca ambasady[6][3].
W latach 1976–1980 i 1980–1985 sprawował mandat posła na Sejm PRL VII, VIII kadencji z okręgu Gdańsk. Zasiadał w Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi, ponadto w trakcie VII kadencji brał udział w pracach Komisji Handlu Zagranicznego Po raz trzeci został posłem w wyniku wyborów czerwcowych w 1989. Mandat uzyskał z ramienia PZPR po powrocie z placówki w Helsinkach przy nieformalnym poparciu Komitetu Obywatelskiego, pokonując w II turze Jana Łabęckiego, byłego członka Biura Politycznego[7]. W trakcie X kadencji Sejmu pracował w Komisji Konstytucyjnej. Objął stanowisko wicemarszałka Sejmu X kadencji. W lipcu 1989 lider „Solidarności”, Lech Wałęsa, proponował mu kandydowanie na stanowisko prezydenta przeciwko Wojciechowi Jaruzelskiemu, jednak Tadeusz Fiszbach tej propozycji nie przyjął[6]. Wkrótce powołał Polską Unię Socjaldemokratyczną, która nie odniosła sukcesu. Na koniec kadencji pozostawał posłem niezrzeszonym. W wyborach w 1991 bez powodzenia ubiegał się o mandat posła na Sejm RP I kadencji w województwie gdańskim z ramienia niewielkiego ugrupowania pod nazwą „Nasza Polska – Lista Bezpartyjnych”[8].
W latach 90. pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, m.in. na stanowisku radcy handlowego ambasady RP w Oslo[9]. W latach 2001–2005 sprawował funkcję ambasadora RP na Łotwie[10]. Zajął się prowadzeniem wykładów w Wyższej Szkole Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych i Politycznych w Gdyni. W wyborach prezydenckich w 2010 udzielił poparcia Jarosławowi Kaczyńskiemu[11], a przed wyborami w 2025 poparł kandydaturę Karola Nawrockiego[12].
W filmie Andrzeja Wajdy Wałęsa. Człowiek z nadziei postać Tadeusza Fiszbacha zagrał Adam Woronowicz.
Życie prywatne
Od 1960 żonaty z Hanną z domu Kapela[2][13], z którą ma syna i córkę.
Odznaczenia i wyróżnienia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2014)[14][15]
- Order Sztandaru Pracy II klasy (1979)[2]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1972)[2]
- Order Infanta Henryka II klasy (1976, Portugalia)[16]
- Order Trzech Gwiazd III klasy (2005, Łotwa)[17]
- Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”[2]
- Krzyż „Za Zasługi dla ZHP”[2]
- Odznaczenie im. Janka Krasickiego[2]
- Medal Księcia Mściwoja II (2008)[18]
- Medal „Zasłużonemu Akademii Medycznej w Gdańsku” (1975)[2]
- Odznaka honorowa Związku Łotewskich Stowarzyszeń Narodowo-Kulturalnych im. Ity Kozakiewicz (2007)[19]
Przypisy
- ↑ Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL. katalog.bip.ipn.gov.pl. [dostęp 2024-10-04].
- ↑ a b c d e f g h i j Fiszbach Tadeusz. gedanopedia.pl. [dostęp 2024-10-04].
- ↑ a b Na plenum Komitetu Centralnego opowiedziałem się za dialogiem. Wytupali mnie. tvn24.pl, 31 sierpnia 2020. [dostęp 2020-09-01].
- ↑ „Dziennik Łódzki”. 86 (9837), s. 2, 1–3 maja 1981.
- ↑ „Trybuna Robotnicza”. 177 (11 529), s. 2, 4–6 września 1981.
- ↑ a b Agnieszka Rybak: Biografia niewykorzystana. rp.pl, 30 sierpnia 2008. [dostęp 2010-09-05].
- ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 20 czerwca 1989 r. o wynikach ponownego głosowania i wynikach wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 18 czerwca 1989 r. (M.P. z 1989 r. nr 21, poz. 151).
- ↑ Wyniki wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 27 października 1991 roku. Cz. 1. Wyniki głosowania w okręgach wyborczych. Warszawa: Państwowa Komisja Wyborcza, 1991, s. 228.
- ↑ From Communist Leader to Opponent of Moscow. axisglobe.com, 8 sierpnia 2005. [dostęp 2010-09-05]. (ang.).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 26 czerwca 2001 r. nr Z. 110-43-2001 w sprawie mianowania Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2001 r. nr 22, poz. 367).
- ↑ Na którego kandydata na prezydenta RP głosowali wrzeszczanie?. wrzeszcz.info.pl, 21 czerwca 2010. [dostęp 2012-09-11].
- ↑ Dorota Karaś: Dlaczego były sekretarz PZPR poparł Karola Nawrockiego? „Jest bliski mojemu sercu”. wyborcza.pl, 28 listopada 2024. [dostęp 2024-12-03].
- ↑ Orędownik porozumienia. Z Tadeuszem Fiszbachem rozmawiał red. Edmund Szczeciak. „Pomerania”. 7–8 (433), s. 11–14, lipiec-sierpień 2010.
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 maja 2014 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2014 r. poz. 923).
- ↑ 59 odznaczonych za zasługi dla wolności. prezydent.pl, 5 czerwca 2014. [dostęp 2014-06-05].
- ↑ Cidadãos Estrangeiros Agraciados com Ordens Portuguesas. presidencia.pt. [dostęp 2011-07-21]. (port.).
- ↑ Ar Triju Zvaigžņu ordeni apbalvoto reģistrs. president.lv. [dostęp 2010-09-05]. (łot.).
- ↑ Laureaci medalu księcia Mściwoja II. bip.gdansk.pl. [dostęp 2024-10-04].
- ↑ LNKBA Goda zīme. lnkba.wordpress.com. [dostęp 2010-09-05]. (łot.).
Bibliografia
- Wywiady: Tadeusz Fiszbach kocha Kartuzy (rozmawiał Mirosław Begger). kurierkartuski.pl, 17 sierpnia 2010. [dostęp 2010-09-05].
- Profil na stronie Biblioteki Sejmowej. [dostęp 2016-09-04].
- Fiszbach Tadeusz. gedanopedia.pl. [dostęp 2024-10-04].