Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus
 nr rej. A-840 z 17.03.2009[1]
| |
 Budynek główny szpitala, widok od strony ul. Lindleya | |
| Data założenia |
1901 |
|---|---|
| Państwo | |
| Województwo | |
| Adres |
02-005 Warszawa |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°13′27,5″N 20°59′51,7″E/52,224306 20,997694
| |
| Strona internetowa | |
Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus, wcześniej Szpital Dzieciątka Jezus – szpital znajdujący się w Warszawie, w dzielnicy Ochota, przy ul. Lindleya 4.
Kompleks szpitala jest ograniczony ulicami: Nowogrodzką, Chałubińskiego, Oczki i Koszykową.
Historia
W 1732 Gabriel Piotr Baudouin, ksiądz ze Zgromadzenia Księży Misjonarzy, założył przy ulicy Krakowskie Przedmieście Dom Podrzutków.
Dom został przeniesiony na plac Warecki i na mocy dekretu króla Augusta III w roku 1758 została zmieniona jego nazwa na Szpital Generalny Dzieciątka Jezus. Był największym szpitalem w mieście[2]. Przy szpitalu urządzono cmentarz[3].
Szpital miał za zadanie leczenie i opiekę nad ubogimi i kobietami ciężarnymi, jako schronienie dla starców i kalek. Wobec szybkiego rozwoju ludności Warszawy siedziba przy pl. Wareckim okazała się zbyt ciasna i zdecydowano się na przeniesienie szpitala na teren folwarku świętokrzyskiego przy ul. Nowogrodzkiej[4]. Nowy kompleks szpitala wzniesiono w nowoczesnym systemie pawilonowym w latach 1897−1901 według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego[5]. W kompleksie budynków znalazły się m.in. kaplica katolicka i cerkiew prawosławna[6].
Teren przy pl. Wareckim został rozparcelowany[7]. Wytyczono na nim nowe ulice: Moniuszki, Nowosienną (od 1916 Sienkiewicza), Boduena oraz przedłużono ul. Jasną od ul. Świętokrzyskiej do ul. Zgoda[8]. W kolejnych latach zaczęła powstawać tam zwarta zabudowa czynszowa, a w latach 1900–1901 wzniesiono gmach Filharmonii[8]. Zachowana dawna kaplica szpitalna stała się samodzielnym kościołem z adresem przypisanym ul. Moniuszki[9].
W okresie międzywojennym w wyniku rozwoju nauk medycznych w szpitalu swoją siedzibę znalazło 5 klinik uniwersyteckich i 11 oddziałów specjalistycznych.
Kompleks szpitala został uszkodzony podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939[10]. W zbombardowanym 25 września pawilonie administracyjnym oraz III pawilonie szpitala zginęło 182 chorych i rannych oraz 25 osób personelu[11]. We wrześniu 1939 przed budynkiem szpitala powstał wtedy prowizoryczny cmentarz; groby zaczęto usuwać na rozkaz władz niemieckich w listopadzie 1939[12].
W czasie okupacji niemieckiej szpital stanowił schronienie dla żołnierzy Państwa Podziemnego oraz niósł pomoc prześladowanej ludności żydowskiej. Na terenie szpitala odbywało się także tajne nauczanie studentów medycyny. W czasie powstania warszawskiego 25 sierpnia 1944 żołnierze RONA w czasie pacyfikacji Ochoty bili i mordowali pacjentów i personel szpitala. W wyniku działań wojennych szpital poniósł znaczne straty w wyposażeniu, zaopatrzeniu, w budynkach oraz personelu[13].
W lipcu 1945 roku szpital wznowił funkcjonowanie i jego działalność kliniczna zwiększała się o kolejne specjalizacje[13]. Od 1975 część jego funkcji przejął nowo wybudowany Centralny Szpital Kliniczny przy ul. Banacha[14].
W 2009 roku kompleks szpitala został wpisany do rejestru zabytków[1].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30 czerwca 2022 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 9. [dostęp 2022-10-02].
- ↑ Jan Stanisław Bystroń: Warszawa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977, s. 277.
- ↑ Franciszek Galiński: Gawędy o Warszawie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska“, 1939, s. 260.
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 844. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Zofia Podgórska-Klawe: Szpitale warszawskie 1388–1945. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 219.
- ↑ Piotr Paszkiewicz: Pod berłem Romanowów. Sztuka rosyjska w Warszawie 1815–1915. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 1991, s. 107. ISBN 83-900047-7-1.
- ↑ Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 167, 169.
- ↑ a b Maria Nietyksza, Witold Pruss: Zmiany w układzie przestrzennym Warszawy [w:] Irena Pietrzak-Pawłowska (red.) Wielkomiejski rozwój Warszawy do 1918 r. Warszawa: Książka i Wiedza, 1973, s. 34.
- ↑ Józef Galewski, Ludwik B. Grzeniewski: Warszawa zapamiętana. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1961, s. 57.
- ↑ Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 24.
- ↑ Mieczysław Cieplewicz. Bombardowanie i ostrzeliwanie Warszawy we wrześniu 1939 r.. „Kronika Warszawy”. 4/48, s. 68, 1981.
- ↑ Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 24. ISBN 978-83-07-03239-9.
- ↑ a b O Szpitalu. Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus w Warszawie. [dostęp 2013-07-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-24)].
- ↑ Historia [online], Biuletyn Informacji Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego.