System APG
System APG – nowoczesny, aktualizowany system klasyfikacji roślin okrytonasiennych (aktualna wersja to tzw. system APG IV z 2016). Nazwa pochodzi od akronimu międzynarodowej grupy systematyków roślin (ang. Angiosperm Phylogeny Group), zajmującej się klasyfikacją roślin okrytonasiennych z zastosowaniem metod systematyki molekularnej. W systemie tym rośliny porządkowane są według pokrewieństwa, ustalanego przede wszystkim na podstawie danych molekularnych (analizie poddawane są dwa geny DNA chloroplastowego i jeden gen kodujący rybosomy), także z wykorzystaniem danych z zakresu morfologii i anatomii, chemotaksonomii, fitogeografii.
Nowa wiedza o filogenezie roślin ujawniła często odmienne relacje między poszczególnymi grupami roślin w stosunku do innych systemów klasyfikacji roślin (Cronquist 1981, Thorne 1992, Takhtajan 1997). Powodem tych różnic jest to, że w systemach innych niż APG rośliny łączone są co prawda z uwzględnieniem w różnym stopniu powiązań ewolucyjnych, jednak często podstawowym kryterium klasyfikacji pozostaje podobieństwo. Do ważnych konsekwencji opublikowania systemu APG należy m.in. ujawnienie parafiletycznego charakteru dwuliściennych – taksonu obecnego dotychczas we wszystkich wcześniejszych systemach.
Ponieważ system APG oparty jest wyłącznie na kryterium pokrewieństwa roślin (kladystyce), hierarchiczne jednostki taksonomiczne stosowane są tu jedynie pomocniczo. Rośliny w tym systemie grupowane są wyłącznie w klady, a tradycyjny podział na rodziny i rzędy zachowany został dla czytelności systemu. Dla odróżnienia od nazw rodzin i rzędów używanych we wcześniejszych systemach klasyfikacyjnych, nazwy tych grup systematycznych w systemie APG nie są zapisywane italikiem.
System klasyfikacyjny grupujący rośliny w klady budzi opór wśród wielu taksonomów, przywiązanych do tradycyjnych systemów hierarchicznych. W systemie APG zachowano więc częściowo tradycyjne nazewnictwo i do poszczególnych kladów dopasowywane są dotychczas stosowane kategorie systematyczne (dotyczy to rzędów i rodzin). Często towarzyszy temu zmiana rangi systematycznej dotychczasowych taksonów. Dzieje się tak wówczas, gdy wyróżniane dotychczas w oparciu o kryteria głównie morfologiczne grupy systematyczne (np. rodziny) okazują się siostrzanymi kladami do jednostek systematycznych innej rangi (np. rzędów).
Rozwój systemu
Powstanie systemu APG możliwe było dzięki postępowi biologii molekularnej. Gwałtowny rozwój metod i wiedzy na temat sekwencji DNA roślin nastąpił od lat 90. XX wieku. Szczególnie przydatne dla ustalania pokrewieństwa roślin okazały się badania nad plastydowym genem rbcL. Równoczesny rozwój teorii filogenezy oraz możliwości przetwarzania danych pozwolił na stworzenie w ciągu zaledwie kilku lat zarysu drzewa filogenetycznego roślin okrytonasiennych. System APG opublikowany został po raz pierwszy w 1998 roku[1] i ówczesna wersja znana jest pod skrótem APG I (lub też po prostu APG). W związku z szybkim rozwojem wiedzy w zakresie filogenezy roślin, już po upływie 5 kolejnych lat, w 2003 roku, opublikowana została zrewidowana i uzupełniona wersja znana jako APG II[2]. System APG jest rozwijany nadal, taksonomowie śledzący postępy w zakresie badań molekularnych aktualizują i uszczegóławiają go na bieżąco. Przykładem takiego przedsięwzięcia jest opublikowana i regularnie aktualizowana przez jednego z członków APG – Petera F. Stevensa strona internetowa Angiosperm Phylogeny Website[3]. W 2009 opublikowana została wersja trzecia systemu pod nazwą APG III[4][5][6]. W 2016 została opublikowana zaktualizowana wersja systemu oznaczona jako APG IV[7].
Klasyfikacja
Poniżej przedstawiony jest schemat klasyfikacji systemu APG bazujący na aktualizowanych danych Angiosperm Phylogeny Website[3] Nazewnictwo kladów zgodne z PhyloCode ustalone zostało na podstawie
- Suprageneric Names: Difficult under any Code. life.umd.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-09-13)].[8].
Klady na jednym poziomie oznaczonym liczbą są dla siebie siostrzane, wraz ze wzrostem liczby kolejne klady są coraz młodsze (wersje oficjalnie publikowane systemu znane są jako APG I, APG II, APG III i APG IV).
| ← |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| → |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Angiosperm Phylogeny Group. 1998. An ordinal classification for the families of flowering plants. Annals of the Missouri Botanical Garden 85: 531–553.
- ↑ Angiosperm Phylogeny Group. 2003. An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG II. Botanical Journal of the Linnean Society 141: 399-436. Dostępny online: Abstract, Pełny tekst (HTML) i Pełny tekst (PDF). (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2006-07-27] (ang.).
- ↑ Angiosperm Phylogeny Group (2009). An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III. Botanical Journal of the Linnean Society 161: 105-121.
- ↑ As easy as APG III – Scientists revise the system of classifying flowering plants. The Linnean Society of London. [dostęp 2010-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-26)]. (ang.).
- ↑ APG III tidies up plant family tree. Horticulture Week. [dostęp 2010-08-28]. (ang.).
- ↑ The Angiosperm Phylogeny Group. An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 181, 1, s. 1–20, 2016. DOI: 10.1111/boj.12385.
- ↑ Reveal J. L: Suprageneric Names: Difficult under any Code. 2006. [dostęp 2006-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 września 2006)]. (ang.).