Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Strzępka mleczna

Strzępka mleczna (ang. lactiferous hyphae) lub przewody mleczne – strzępka grzybów wydzielająca mleczko[1]. W rodzinie gołąbkowatych (Russulaceae) mleczko wydzielane jest na wierzchołkach tych strzępek. Tworzą one w miąższu silnie rozgałęziony układ, kończą się pseudocystydami w hymenium i reagują dodatnio z sulfowaniliną. Strzępki mleczne występują u większości gatunków rodzaju Lactarius (mleczaj) i u nielicznych gatunków rodzaju Russula (gołąbek). U mleczajów mleczko wycieka z nich dopiero po uszkodzeniu miąższu, w przeciwieństwie do gołąbków[2]. Typowe strzępki mleczne występują u rodzajów Lactarius, Lactifluus i Multifurca, u rodzaju Russula podobne strzępki można czasami zaobserwować w tramie, ale nie są one tak obficie rozgałęzione jak u poprzednich rodzajów i nie sięgają do hymenium jako pseudocystydy[3]. Występują głównie u gołąbków o ostrym smaku[4].

Typowe strzępki mleczne u mleczajów i niektórych innych gołąbkowców (Russulales) są bardzo długie, silnie rozgałęzione, tworzą w miąższu rozległą sieć i kończą się blisko powierzchni owocnika w postaci pseudocystyd. Szczególnie dobrze rozwinięte są u mleczajów (Lactarius). Na końcu są zamknięte, dzięki temu mleczko wycieka z nich dopiero po uszkodzeniu miąższu. Mają je również niektóre gatunki gołąbków (Russula), ale nie są one tak dobrze rozwinięte jak u mleczajów i nie kończą się na powierzchni owocnika, lecz w miarę zbliżania się do powierzchni owocnika stają się coraz cieńsze, aż w końcu zamieniają się w typowo krótkie dermatocystydy występujące na powierzchni. To jest przyczyną, że gołąbki nie wydzielają mleczka, a strzępki te określa się nazwą „tramal gloeocystidium”[5].

U gołąbkowców oprócz strzępek mlecznych występują także strzępki oleiste. Odróżnić je można po tym, że w błękicie krezylowym są zawsze silnie ortochromatyczne, podczas gdy strzępki mleczne często mają mniej lub bardziej metachromatyczną ścianę i mniej intensywną zawartość ortochromatyczną. Pod działaniem sulfowaniliny strzępki mleczne stają się co najwyżej różowawo-czerwone, podczas gdy strzępki mleczne mogą stać się czarne, chociaż wynik tej reakcji bardzo różni się u różnych gatunków. Strzępki oleiste różnią się też budową; mają znacznie bardziej nieregularny zarys, z wyraźnymi, sporadycznie występującymi przegrodami[5].

Przypisy

  1. F. Kauff, Walking the thin line between Russula and Lactarius, „Fungal Diversity”, 28, 2008, s. 15–40.
  2. Alina Skirgiełło, Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, s. 15, ISBN 83-85444-65-3.
  3. B. Buyck, E. Horak, New taxa of pleurotoid Russulaceae: The dilemma of Russula sect. Ochricompactae, „Mycologia”, 91 (3), 1999, s. 532–537, DOI10.2307/3761355, JSTOR3761355.
  4. Alina Skirgiełło, Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota). Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1998, s. 14, ISBN 83-01-09137-1.
  5. a b Characteristics of the russuloid fungi [online] [dostęp 2023-10-31].