Strzępiak drobnowłóknisty
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
strzępiak drobnowłóknisty |
| Nazwa systematyczna | |
| Inocybe sindonia (Fr.) P. Karst. Bidr. Känn. Finl. Nat. Folk 32: 465 (1879) | |
Strzępiak drobnowłóknisty (Inocybe sindonia (Fr.) P. Karst.) – gatunek grzybów należący do rodziny strzępiakowatych (Inocybaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Inocybe, Inocybaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1821 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus sidonius. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Petter Karsten w 1879 r.[1]
- Agaricus muticus Fr. 1863
- Agaricus sindonius Fr. 1838
- Inocybe commutabilis Furrer-Ziogas 1952
- Inocybe eutheles var. commutabilis (Furrer-Ziogas) Reumaux 1984
- Inocybe eutheles var. kuehneri (Stangl & J. Veselský) Reumaux 1984
- Inocybe kuehneri Stangl & J. Veselský 1974
- Inocybe mutica (Fr.) Sacc. 1887
- Inocybe sindonia var. robusta E. Ludw. 2017
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. Stanisław Domański używał nazwy strzępiak płótniankowy[3], a Andrzej Nespiak w monografii polskich strzępiaków opisał go pod nazwą strzępiak Kühnera[4].
Morfologia
Średnica 3–5,5 cm, początkowo dzwonkowato wypukły, potem wypukły bez garbka, lub z tępym garbkiem. Brzeg cienki, nieco podgięty, w młodych owocnikach z dobrze widocznymi włókienkami zasnówki. Powierzchnia jedwabisto-włókienkowata, tylko na środku mogą być drobne i przylegające kosmki, które z czasem tworzą łuseczki[4].
Nieco zatokowato wycięte lub przyrośnięte, cienkie. Początkowo białawe, potem szarobrązowe. Ostrza biało orzęsione[4].
Wysokość 3–8 cm, grubość 0,3–0,7 cm, walcowaty, przy podstawie nieco poszerzony. Czasami występuje słabo wyodrębniająca się bulwka. Powierzchnia biała z lekkim ochrowym odcieniem, lub różowawa. Pokrywające go kaulocystydy powodują, że wygląda jak oszroniony[4].
Biały, na szczycie trzonu jasnokremowy, różowawy lub bladopomarańczowy. Smak łagodny i nieco kwaskowaty, zapach mączysty (zwłaszcza w przyschniętych owocnikach)[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki jajowato-migdałkowate z dzióbkiem, 7,5–11 × 8–15 µm. Podstawki 25–30 × 6,8–8,5 µm. Metuloidy prawie tej samej grubości, wydłużone lub nieco wrzecionowate, 40–80 × 10–20 µm, z kryształkami na szczycie. Ich ściana pod działaniem KOH nieco żółknie. Kaulocystydy cienkościenne, o wymiarach 60–85 × 8–15 µm, z kryształkami, lub bez. Występują na całej długości trzonu[4].
Występowanie i siedlisko
Znane jest występowanie strzępiaka drobnowłóknistego w Ameryce Północnej, Europie i na Nowej Zelandii[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano trzy stanowiska[3]. Więcej stanowisk i bardziej aktualnych podaje internetowy atlas grzybów. Zaliczony w nim jest do gatunków rzadkich i wymagających ochrony[6].
Grzyb mikoryzowy. Rośnie na ziemi w lasach iglastych i liściastych. Spotykany pod brzozami i sosnami[3].
Przypisy
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-03-20] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2020-03-20].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
- ↑ a b c d e f Andrzej Nespiak, Grzyby. Tom XIX. Strzępiak (Inocybe), Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Marie Curie Skłodowskiej, 1990, ISBN 83-01-08749-8
- ↑ Discover Life [online] [dostęp 2020-03-20] (ang.).
- ↑ Stanowiska strzępiaka drobnowłóknistego w Polsce [online] [dostęp 2020-03-20] (ang.).