Stołów
 Stołów widziany z Hyrcy (2019) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Pasmo |
Beskid Śląski, Pasmo Klimczoka |
| Wysokość |
1035 m n.p.m. |
Położenie na mapie Beskidu Śląskiego  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°44′42″N 18°57′54″E/49,745000 18,965000
| |
Stołów (1035 m n.p.m.) – rozległe, spłaszczone wypiętrzenie grzbietu w Paśmie Klimczoka i Szyndzielni w Beskidzie Śląskim, między Trzema Kopcami a Błatnią[1]. Kiedyś całkowicie zalesiony, głównie lasami bukowymi, dziś w wielu miejscach pokryty obszernymi zrębami. Nazwa zapewne związana z „płaskim jak stół” wierzchołkiem[2].
Dokładnie w kierunku północnym od szczytu Stołowa odchodzi krótkie, masywne ramię górskie, zwane Połednia, opadające w widły potoków Błatnia i Barbara. Natomiast w kierunku południowo-zachodnim Stołów wysyła masywne ramię, rozdzielające dolinki potoków: Chrobaczego (na zachodzie) oraz Potoku Bukowego i jego dopływu, potoku Skałka (na wschodzie)[3]. Ramię to, podobnie jak znajdujący się na nim ciąg rozległych polan oraz rozrzucone na nich osiedle Brennej – Bukowym Groniem[2].
Na południowo-zachodnich stokach, opadających ku dolinie Brennicy, ok. 25 m poniżej przełęczy oddzielającej Stołów od Trzech Kopców, znajduje się Jaskinia w Stołowie. Otwór wejściowy znajduje się w wyraźnym rowie zboczowym i został odsłonięty w gruzowisku piaskowcowym w 1970 r. Długość korytarzy 21 m. Strop partii wejściowych jaskini grozi zawaleniem i nie zaleca się jej eksploracji![2]. Na stokach Stołowa, opadających ku dolinie Brennicy, na wysokości 970 m n.p.m. znajduje się także wejście do Jaskini Głębokiej w Stołowie. Odkrycie jaskini w 2003 r. zostało uznane za jedno z największych osiągnięć speleologicznych ostatnich lat w Polsce. Z długością 554 m i głębokością 25 m jest jedną z większych jaskiń polskich Karpat fliszowych. Na Stołowie jest jeszcze kilka innych jaskiń; wykaz jaskiń na Geoportalu wymienia jeszcze inne: Dziura w Stołowie, Dziura w Stołowie Druga, Jaskinia Ciasna w Stołowie, Jaskinia w Stołowie Druga, Jaskinia w Stołowie Trzecia, Schron w Stołowie, Szczelina w Stołowie[4].
Przez szczyt Stołowa biegnie granica między miastem Bielsko-Biała i wsią Brenna[3], oraz żółty szlak turystyczny z Błatniej na Klimczok[5].
Klimczok – Siodło pod Trzema Kopcami – Trzy Kopce – Stołów – Błatnia. Odległość 4 km, suma podejść 80 m, suma zejść 230 m, czas podejścia 1:10 godz., z powrotem 1:20 godz.[5]
Przypisy
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna [online] [dostęp 2023-05-22].
- ↑ a b c Mirosław Barański, Beskid Śląski, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2007, s. 44, 177–179, ISBN 978-83-89188-71-7.
- ↑ a b Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2023-06-06].
- ↑ Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2023-06-17].
- ↑ a b Beskid Śląski i Żywiecki. Mapa 1:50 000, Kraków: Compass, 2011, s. 2, ISBN 978-83-7605-084-3.
Linki zewnętrzne
- Stołów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 364.