Staw Browarny (Gdańsk)
 Staw Browarny, 2012 | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Lokalizacja | |
| Hydrologia | |
| Rzeki zasilające | |
Położenie na mapie Gdańska  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
 54°22′58,2″N 18°36′21,6″E/54,382833 18,606000
| |
Staw Browarny – staw parkowy w biegu potoku Strzyży, położony w Gdańsku Wrzeszczu, w dzielnicy Dolny Wrzeszcz (osiedle Kuźniczki). Do 2013 staw położony był w bezpośrednim sąsiedztwie dawnego browaru gdańskiego oraz stacji kolejowej Gdańsk Wrzeszcz, powstałej w miejscu ogrodów kwiatowych dawnego Parku Kuźniczki. Zasypany w 2011 roku.
Historia
W XVI wieku staw był centralnym akwenem posiadłości Kuźniczki, w ramach której spełniał funkcje gospodarcze, związane z funkcjonowaniem kuźni Klein Hammer położonej nad Strzyżą. Wkrótce stał się elementem krajobrazu wielkiego zespołu parkowego – Parku Kuźniczki z dworem.
Na koniec XVIII wieku datuje się początki położonego nad stawem i Strzyżą browaru gdańskiego. Staw stał się głównym źródłem pozyskiwania lodu dla celów technologicznych browaru; pozyskiwany lód był następnie przechowywany w głębokich piwnicach browaru pod warstwą ochronną trocin – w lodowniach. Staw także zabezpieczał w razie pożaru budynki browaru oraz spełniał funkcje retencyjne.
Mimo sąsiedztwa zakładu, staw i tereny nad nim pełniły funkcję rekreacyjną, stanowiąc element parku i ogrodów. W II połowie XIX wieku ogrody na południowy zachód od stawu zostały odsprzedane z przeznaczeniem na budowę linii kolejowej Gdańsk Główny – Wejherowo – Koszalin.
Wiek XX i XXI
W wieku XX staw w dalszym ciągu służył zarówno browarowi, jak i rekreacji. Wspominany jest jako miejsce zabaw dzieci przez Güntera Grassa w książce Psie lata[1].
Ok. połowy XX wieku korygowano bieg Strzyży w taki sposób, że staw mógł być technicznie odcinany od zasilania wodą potoku. Na przełomie XX i XXI wieku dokonano odcięcia stawu na stałe, w związku z czym rozpoczął się proces jego dewastacji. Podjęto jednak proces rewitalizacji obszaru Kuźniczek, w ramach której dokonano odnowienia dworu oraz części Parku Kuźniczki oraz zapowiedziano rewitalizację dalszych obiektów[2]. Na zlecenie Urzędu Miejskiego w Gdańsku opracowano projekt rewitalizacji stawu jako zbiornika stanowiącego część terenu rekreacyjnego.
W 2011 roku władze Gdańska oceniły, że dewastacja terenu i ostateczna utrata przezeń funkcji umożliwiają likwidację stawu. Został on zasypany, w jego miejscu zaplanowane budowę w latach 2012–2014 zamkniętego zbiornika retencyjnego oraz obiektu handlowo-usługowego pod nazwą Centrum Hevelius[3]. W czerwcu 2015 roku odbyło się zawieszenie wiechy na obiekcie, którego ostateczna nazwa to Galeria Metropolia[4].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Günter Grass, Psie lata, wyd. polskie 1990, str. 183
- ↑ Unijne wsparcie dla rewitalizacji Dolnego Wrzeszcza. Wydawnictwo Nowy Przemysł, 12 kwietnia 2011. [dostęp 2012-01-22].
- ↑ A. Bielińska: Za trzy lata powstanie Centrum Hevelius. gdansk.naszemiasto.pl, 20 lipca 2011. [dostęp 2015-07-23].
- ↑ Wrzeszcz niby ten sam, a całkiem inny. gdansk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-24)]., gdansk.pl - oficjalny serwis www Miasta Gdańska, 26.06.2015 [dostęp: 23.07.2015]
Bibliografia
- Mieczysław Abramowicz: Gdańsk według Güntera Grassa. Urząd Miejski w Gdańsku, 2007.
- Jan Daniluk, Jarosław Wasielewski: Strzyża. dolnywrzeszcz.pl, 2009. [dostęp 2014-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-16)]. (pol.).