Stanisław Mierzwa
| |
| Data i miejsce urodzenia |
27 stycznia 1905 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
10 października 1985 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
adwokat, polityk |
| Partia |
Stronnictwo Ludowe, Stronnictwo Ludowe „Roch”, Polskie Stronnictwo Ludowe |
| Małżeństwo |
Helena z domu Ściborowska |
| Odznaczenia | |
| |
Stanisław Mierzwa (ur. 27 stycznia 1905 w Biskupicach Radłowskich, zm. 10 października 1985 w Krakowie) – polski adwokat i działacz ludowy. Członek Stronnictwa Ludowego, zastępca sekretarza generalnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, członek Rady Naczelnej PSL, członek Zarządu Wojewódzkiego PSL w Krakowie, członek Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie (1945–1946)[1].
Życiorys
Kierownik Związku Akademickiej Młodzieży Ludowej w latach 1932–1933[2].
Absolwent Gimnazjum im. Hetmana Jana Tarnowskiego w Tarnowie. W 1926 wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie. Ze względu na zły stan zdrowia zrezygnował z nauki tamże w trzecim roku studiów[3]. W 1934 ukończył prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1934–1939 odbył aplikację adwokacką.
Żonaty z Heleną z domu Ściborowską[4].
Występował jako obrońca w procesach uczestników strajku chłopskiego w 1937.
W 1940 wszedł w skład podziemnego Krakowskiego Komitetu Międzypartyjnego z ramienia Stronnictwa Ludowego. 28 marca 1945 aresztowany w Pruszkowie przez NKWD, wywieziony na Łubiankę, w czerwcu 1945 sądzony w pokazowym procesie szesnastu w Moskwie, w którym został skazany na 4 miesiące więzienia. Zwolniony w sierpniu 1945. Został wiceprezesem Zarządu Wojewódzkiego Polskiego Stronnictwa Ludowego (mikołajczykowskiego) w Krakowie i zastępcą sekretarza generalnego Naczelnego Komitetu Wykonawczego PSL. Prowadził praktykę adwokacką w Krakowie.
17 września 1946, przed zbliżającymi się wyborami do Sejmu Ustawodawczego, został aresztowany przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Był sądzony w trwającym od 11 sierpnia 1947 procesie pokazowym siedemnastu członków II Zarządu Głównego Wolność i Niezawisłość (WiN) i działaczy Polskiego Stronnictwa Ludowego w Krakowie razem m.in. z płk Franciszkiem Niepokólczyckim, ppłk Alojzym Kaczmarczykiem, mjr. Walerianem Tumanowiczem i Józefem Ostafinem[5]. Oskarżycielem był Stanisław Zarakowski, późniejszy naczelny prokurator wojskowy. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Krakowie z dnia 10 września 1947 (sygn. akt Sr 978/47) w składzie sędziowskim pod przewodnictwem Romualda Klimowieckiego[6] został skazany na 10 lat więzienia. Wyrok na mocy amnestii obniżono do 7 lat. Był więziony w zakładach na ul. Montelupich w Krakowie, we Wronkach oraz na ul. Rakowieckiej w Warszawie[7].
W 1953 wyszedł na wolność. W latach 1956–1975 pracował jako adwokat w Krakowie. Był inicjatorem utworzenia Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach. Został pochowany w kaplicy grobowej rodziny Witosów na cmentarzu w Wierzchosławicach[8].
Odznaczenia
W 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości prezydent RP Andrzej Duda odznaczył go pośmiertnie Orderem Orła Białego[9].
Upamiętnienie
Nazwisko Stanisława Mierzwy umieszczono w Panteonie Chłopów Polskich w sanktuarium w Kałkowie-Godowie[10]. Jest także Honorowym obywatelem Radłowa[3]. Jego imię nosi szkoła podstawowa w Biskupicach Radłowskich.
Przypisy
- ↑ Opozycja parlamentarna w Krajowej Radzie Narodowej i Sejmie Ustawodawczym 1945–1947. Wybór, wstęp i opracowanie Romuald Turkowski, Warszawa 1997, s. 93.
- ↑ Jednodniówka Polskiej Akademickiej Młodzieży Ludowej, Kraków 1938, s. 6.
- ↑ a b Honorowi obywatele - Oficjalna strona Miasta i Gminy Radłów [online], www.gminaradlow.pl [dostęp 2023-09-26] (pol.).
- ↑ nr7/6 [online], www.mierzwa.org.pl [dostęp 2023-01-31].
- ↑ 71. rocznica wyroków w procesie krakowskim – 10 września
- ↑ Krok do ekshumacji szczątków bohaterów. dziennikpolski24.pl, 5 maja 2014. [dostęp 2014-11-18].
- ↑ Archiwum Pełne Pamięci. Listy Stanisława Mierzwy ze stalinowskich więzień [online], Instytut Pamięci Narodowej - Kraków [dostęp 2023-09-26].
- ↑ Życiorys Stanisława Mierzwy [online], stanislaw.mierzwa.org.pl [dostęp 2017-09-23] (pol.).
- ↑ Anna Kondek-Dyoniziak: Prezydent uhonorował pośmiertnie Orderem Orła Białego ponad 20 wybitnych Polaków. dzieje.pl, 11 listopada 2018. [dostęp 2018-11-11].
- ↑ Kolus 2011 ↓, s. 198.
Bibliografia
- Wojciech Roszkowski; Najnowsza historia Polski 1914–1945, Warszawa 2003, s. 462, 549, 630.
- Kazimierz Przyboś, Józef Hampel, Bolesław Dereń; Strajk chłopski w Małopolsce w sierpniu 1937 r., Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1988
- Zarys życiorysu Stanisława Mierzwy napisany przez Wojciecha Mierzwę
- Marian Kolus: Miejsca upamiętniające działalność Batalionów Chłopskich w latach 1940-1945 na terenie województwa świętokrzyskiego. Kielce: 2011. ISBN 978-83-88161-39-1.